قرآن کریم معجزه جاودان ادب و بلاغت است. در مباحث بلاغی، ایجاز از اهمیت خاصی برخوردار است. تضمین نوعی از ایجاز است که کلمه، ضمن حفظ معنای خود، به شیوه استعمالِ کلمه دیگر ازنظر تعدّی و لزوم به‌کاررفته و معنای آن کلمه را نیز به معنای خود اضافه می‎کند و به این ترتیب به شکلی موجز بر هر دو معنا دلالت می‌کند. تضمین از نوع حقیقت است نه مجاز، چراکه در این اسلوب، واژه‎ای حذف شده و معنای محذوف و مذکور هردو ...

اگر چه از دیرباز دربارة اهمیت و ارزش لفظ و معنی، در تراکیب بیانی، میان علمای بلاغت گفتگو بوده است، بعضی یافتن معانی را، ساده و لطف و رونق کلام را در انتخاب الفاظ مناسب، دانسته اند و طرفداران اصالت معنی، الفاظ را خادم معانی و حتی زیبایی صنایع لفظی را نه از لفظ بلکه مربوط به معانی می دانند، لیکن حقیقت این است که لفظ و معنی هر دو در ترکیب بیانی مؤثر و دارای نقش ویژه است و تلاؤم و تناسب حروف و واژه...

ادعیه واذکار بخش مهمی از ادبیات غنی شیعی است که از نظر محتوی سرشار از حکمت و معرفت و ازحیث سبک وسیاق تابلوهایی نفیس وارزشمند از زیبایی . جمال و شکوهمندی است نزدیک به تمامی پژوهشهایی که درآثار مذکور انجام یافته است مربوط به محتوی و درونمایه های دعا است و جنبه های زیبایی شناختی آن مغفول عنه مانده است. این مقاله رویکردی است زیبایی شناسانه در ادعیه و اذکار ادیبان عشق ‘ اقطاب عرفان و اسوه های جاودا...

با شیوع سبک ساده نویسی و ایجاز، نویسندگان من جمله مترجمین به این روند گرایش یافتند. تحقیق پیش روی دامنه تاثیر و محدوده این روند را برپایه چارچوب نظری وینی و داربلنه (1958/1995) و مدل ایجاز دلیل (1993) مورد مطالعه قرار می دهد. براساس این مدل و توضیحات وینی و داربلنه، 5 متغیر تعریف شده اند که از میان آنها 4 متغیر، رویه های تولید ایجاز را توصیف می کنند: 1) تمرکز فرم، 2) اختصار دستوری، 3)اختصار معن...

توقیعات، فنّ نثری متداول در دوره های گوناگون است که در صدر اسلام زایش، و در عصر اموی انتشار یافت و در عصر عباسی به شکوفایی رسید، به اندلس انتقال یافت و سپس در گسترة گیتی پراکنده شد و در فرجام کار، پس از تهاجم سراسر خونبار مغول همچون سایر انواع ادبی، رو به اضمحلال نهاد و اثری از آن باقی نماند؛ امّا در زمان حکومت مملوکیان و عثمانیها جامه‌ای نو بر تن کرد و با نام نگارش انشایی، ‌رویشی دوباره یافت. ت...

سعدی شاعری استدلال‌گراست. ابیات او در غزل، به عبارت‌ها و گزاره‌های منطقی چنان نزدیک می‌شود که در عین مخیل بودن، بسیار استوار به چشم می‌آید. یکی از راه‌های خلق تصاویر هنری و ایجاد زمینه‌های منطقی و قابل درک، در غزل، اسلوب معادله است که سعدی با شناخت مناسبی که از ظرفیت‌های این شگرد ادبی داشته، شعر خود را به کمک آن هنری‌تر و استدلالی‌تر کرده است. اسلوب معادله از فروع بحث تشبیه است که با درآمیختن ب...

سوره‌ی اعراف با 206 آیه، به عنوان دومین سوره‌ی بزرگ قرآن کریم، بیشترین آیات مربوط به گفتگو را به خود اختصاص داده است؛ به طوری که هم طرفین گفتگو و هم موضوعات و اسلوب‌های گفتگو در این سوره‌ متنوع است. در این مقاله نگارنده بعد از بیان مقدمه‌ای درباره‌ی معنای لغوی و اصطلاحی «مـحاورة»، مقاله را به دو بخش بررسی اسلوب‌های انشایی و خبری تقسیم می‌کند، و در هر بخش به بررسی جلوه‌های بلاغی آیات گفتگو می‌پر...

نهج البلاغه طراز فصاحت و پیرایه ی بلاغت، آبشخور آشنایی زدایی های ادبی و سرچشمه معانی والای انسانی است.امیرالمومنین به منظور رعایت بلاغت در سخن خویش، از شگردهای مختلف بلاغی ازجمله ایجاز حذف خواه در حرف وخواه در کلمه و جمله، بهره برده است. ایجازحذف که ابن جنی آن را شجاعت عرب نامیده، در کلام امام (ع) بسبب تفخیم وتهویل مقام ،افاده شمول معنایی، دفع توهم خلاف مقصود از مخاطب، ایجاد یک نوع طنین خاص در ...

سعدی شاعری استدلال‌گراست. ابیات او در غزل، به عبارت‌ها و گزاره‌های منطقی چنان نزدیک می‌شود که در عین مخیل بودن، بسیار استوار به چشم می‌آید. یکی از راه‌های خلق تصاویر هنری و ایجاد زمینه‌های منطقی و قابل درک، در غزل، اسلوب معادله است که سعدی با شناخت مناسبی که از ظرفیت‌های این شگرد ادبی داشته، شعر خود را به کمک آن هنری‌تر و استدلالی‌تر کرده است. اسلوب معادله از فروع بحث تشبیه است که با درآمیختن ب...