نقوش قالی‌های ایرانی، حاوی روایاتی نمادین است که با الهام از اسطوره‌های ملی در متن و حاشیۀ قالی‌ها به زیبایی به تصویر کشیده شده‌اند. نزاع سیمرغ و اژدها یکی از این نقوش است که به شکل گرفت‌وگیر و در هیئت تقابل، رخ نموده است. بازتاب‌های نمادین هر یک از این دو اسطوره شامل شاخصه‌هایی چون نمادهای اهورایی و اهریمنی، نیکی و شر، زمین و آسمان، مرگ و زندگی و روح و نفس است که با الویّت‌بخشی به اسطوره‌های بو...

خورشید، مهر و آفتاب از عناصر پرکاربرد در حوزه ادبیات فارسی به ویژه در شعر عرفانی و در شکل نماد و کاربرد آن در نماد حق و وحدت است. مقاله حاضر علاوه بر پرداختن به جنبه های نمادین خورشید در مثنوی مولانا و دلالت های آن، با بررسی تمام ابیات مثنوی درباره خورشید و آفتاب و نیز منابع مرتبط با اسطوره و کهن الگو، در پی یافتن ریشه ها و پیوندهایی برای این کاربردهای نمادین در اسطوره و اصل و منشأِ توجه به خورش...

کندوکاو در روش های درهم تنیدۀ اسطوره، افسانه و روان شناسی بسیاری از لایه های پنهان و ناخودآگاه موجود در اسطوره ها و افسانه ها را برای ما آشکار می کند. تولد نمادین یکی از بُن مایه های مکرر است که در کهن الگوی قهرمان اتفاق می افتد. در این بن مایه شاهدیم که چگونه عناصر کیهانی کودکی را که به شکلی نمادین متولد شده، پشتیبانی می کنند. کار اصلی کهن الگوی قهرمان، آماده ساختن قهرمان برای پذیرش تکالیف بزرگ...

چکیده یشت ها سرودها و نیایش هایی است برای ایزدان بزرگ زرتشتی که عمدتا متعلق به دوران هند و ایرانی و پیش از زرتشت اند و پرستش آنان میان ایرانیان و هندیان باستان مرسوم بوده است، اما نگارش آن متاخر تر از گاهان است از جمله این ایزدان میتره ایزد پیمان و میثاق، خدای نور آسمانی و دارنده دشتهای فراخ است. مهر ایزد جنگ و جنگاوری است. یک سلسله شباهت همگانی در اساطیر جهان وجود دارد؛ یعنی همه اقوام کهن و ...

شعر منقبت یکی از رایج ترین انواع شعر فارسی است که تاریخ هزار ساله دارد. شاعران منقبت گوی معاصر در مقایسه با پیشینیان خود چه در قالب و چه در محتوا تغییراتی پدید آورده اند. ما در مجموعه شعرهای منقبت به ترکیب هایی برمی خوریم که با اسطوره های ایرانی پیوند خورده اند. برای نمونه واژه «شاه» در ترکیبات: «شاه مردان علی»، «شاه ولایت»، «شاه نجف» و یا واژه «مهر» با نام حضرت علی (ع) مانند «مهرعلی» این ترکیب...

ظروف زرین و سیمین ساسانی، در زمره نفیس‌ترین مصنوعات هنر فلزگری ایران باستان به شمار می‌آیند. این اشیاء از نظر شکل و نقوش بسیار متنوع هستند و انواع ظروف از قبیل بشقاب‌ها، کاسه‌ها، جام‌ها، انواع آبخوری و گلدان با مضامینی نظیر شکار شاهانه، صحنه‌های رسمی درباری، صحنه‌های ضیافت، تصاویر گیاهی و جانوری، نیم‌تنه‌های انسانی، موضوعات اساطیری و غیره را شامل می‌شوند. ظروف مدالیون دوره ساسانی با نیم‌تنه اشخ...

پروین اعتصامی بی تردید بزرگ ترین شاعر زن ایرانی است که در طول تاریخ ادبیات پارسی ظهور نموده است.اشعار پروین از لحاظ فکر و معنی بسیار پخته و متین است . او در سرودن هر شعری به دنبال یک اندیشه ی ژرف ، شگرف و عرفانی رفته است و وجود این شاعر هنرمند لبریز از عشق است،عشقی که موجب نظام فکری او بوده و انسجام و استحکام سخن او را سبب شده است. این پژوهش بر آن است تا نگاه مهر آمیز پروین به جهان هستی را با ...

مهر در دوران صفویه و قاجاریه کاربردی بیشتر داشته و بسیاری از فرامین ، اسناد و نامه های رسمی با مهر رسمیت می یافت ، از این رو نقش مهم مهر در ساختار اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی انکار ناپذیر گردید . روش پژوهش ، تاریخی و زیبایی شناختی می باشد و دیدگاه زیبایی شناختی نسبت به نقوش مهر پادشاهان صفویه و قاجاریه ، بررسی عوامل تاثیر گذار بر آنها و روند تغییرات نقوش مهرها ، مساله این تحقیق را شکل می دهد. هد...

این مقاله‌ نشان می‌دهد که اسطورة‌ مهر به عنوان یکی از عناصر مهم خیال شاعرانه می‌تواند زمینه‌های ساخت تصاویر بلاغی، استعاری و تشبیهی را برای شاعر فراهم نماید. نویسنده کوشیده است روایت‌های اساطیری مهر را با مصادیق هنری آن در شاهنامه تطبیق دهد. مهر در شاهنامه صورت خیال شاعرانه و رنگ ادبی و اعتلای هنری و زیباشناختی یافته است. سایه‌روشن‌های سنّت پرستش و ستایش مهر و آیین میتراییسم و آراسته‌شدن مهر به ...