ضحاک یکی از مهم ترین و مبهم ترین شخصیت های اسطوره ای ایران است که پژوهشگران در مورد نژاد و جنبه های نمادین شخصیت وی سخن ها رانده اند، ولی از نسبت او به سرزمینِ مارهای مقدس، یعنی بین النهرین چندان سخنی نگفته اند. این جستار بنیاد اسطوره ضحاک را بیرون از الگوی هند و اروپایی، در سرزمین بین النهرین جست وجو می کند و نشان می دهد که این اسطوره، از بین النهرین آغاز شده و در گذر زمان با اسطوره های هند و ا...

داروشناسی در تمدن اسلامی غالبا در کنار علوم مختلفی همچون گیاهشناسی، پزشکی، جانورشناسی و کیمیا مطرح شده است. به تدریج و با رشد داروشناسی، این علم جایگاه تخصصی و مستقل خود را به دست آورد. پژوهش حاضر با عنوان تاریخ داروشناسی در ایران و بین النهرین از صدر اسلام تا حمله مغول، در پنج بخش به داروشناسان و تألیفات آن ها می پردازد. بخش اول با عنوان کلیات، بعد از شرح اصطلاحات داروشناسی، جایگاه این علم ر...

چکیده : آثار نو یافته ی تمدن جیرفت (حاشیه هلیل¬رود) که موجب شگفتی جهانیان شده استاز جنبه¬های گوناگونی حائز اهمیت است. این آثار از تاریخ بسیار طولانی برخوردار است و مطالعات صورت گرفته بر روی این آثار موجب شده که محققین، تاریخ شکل گیری این آثار را قدیمی¬تر از اولین تمدن جهان یعنی "بین¬النهرین" بدانند و حتی این فرضیه را ارائه دهند که شکل¬گیری اولین تمدن جهان نیز در این منطقه بوده است. در این تحقیق...

از بارزترین پدیده های هنری در تجربه های شعری جدید استفاده فراوان از رمز و اسطوره به عنوان یک ابزار بیانی است. بازتاب اساطیر در شعر، زیباترین و هنرمندانه ترین کاربرد اسطوره پردازی است. با بازتاب اسطوره ها، جهان اساطیری جولان گاه تخیل و آفرینش شاعر و نویسنده ی اسطوره پرداز می شود تا گذشته و حال را پیوند دهد و از این راه دریافتها و استنباط های اجتماعی و سیاسی را به خواننده نشان دهد و بسیاری از نیا...

آدمیان از دیرباز، خاستگاه و گوهر خود را برتر از عالم مادی موجود می دانسته اند. اعتقاد به این باور که نیاکان بشر جایگاهی بهشتی داشته و در نتیجه گناه، به این خاکدان درافتاده اند، در غالب اسطوره ها و ادیان کهن بازتاب دارد و یکی از عناصر اصلی انسان شناسی ادیان قدیم و زنده را تشکیل می دهد. این مقاله به مرور و تحلیل داستان آفرینش، ویژگی های نخستین زیستگاه آدم و حوا (عدن) و علت هبوط آنان در کتاب مقدس ...

ایوان، به عنوان دستاورد و یکی از شاخصه­های ارزندۀ فرهنگ گذشته ایران نزدیک به یک سده است که موضوع پژوهش معماران، باستان شناسان و مورخان هنر قرار گرفته است. ایوان، با وجود اینکه فضایی متعارف و معمول در نظر محققان به شمار می رود، به شدت ناشناخته و مغفول مانده است. نگرش دقیق و عمیق به آن برای درک خاستگاه، شکل، مفهوم، عملکرد و در نهایت بازشناسی آن لازم است. شناخت ایوان و بررسی همه­جانبه­نگر آن این ا...

موضوع تأثیر ادیان بر یکدیگر از دیرباز –پس از سده نوزدهم- توجه دین پژوهان را به خود جلب کرده است. از آنجا که ادیان در بستر تاریخ پدید آمده¬اند، پژوهشگران با توجه به اسناد و مدارک تاریخی و باستان شناختی به جستجو در این زمینه می¬پردازند و هر بار که سند و یا کتیبه¬ای جدید کشف می¬شود، باب تازه¬ای به روی ایشان گشوده می¬شود. دین یهود که قدیمی ترین دین توحیدی ابراهیمی است همواره در برابر این نظر قرار...

رساله حاضر که باعنوان «مفاهیم اسطوره ای ایزدان و ایزد بانوان در تمدنهای شرق باستان (مصر، هند، بین النهرین، عیلام، ایران» به نگارش درآمده است، به بررسی ایزدان و ایزد بانوان مشترک این تمدنها و مطالعه تفاوتها و شباهتهای مفهومی و عملکردی و ظاهری آنها می پردازد. در این بررسی، همه ایزدان تمدنهای مذکور مورد بررسی قرار نگرفته، بلکه تنها به ایزدان و ایزد بانوانی که نقش عملکردی و مفهومی مشترک داشته اند پ...

در اعماق تیره روان لایه هایی وجود دارد که در آن تجربه تکامل انسان پیشین قرار دارد. این لایه ها ضمیر ناهشیار جمعی را تشکیل می دهد که این ضمایر تحت اصطلاحی به نام کهن الگو هستند. کهن الگو درواقع نام دیگری برای اسطوره ای باستانی هستند که در ط.ل تاریخ چند هزار ساله در ذهن انسانها مانده و حتی به صورت موروثی به انسانهای دیگر منتقل شده اند. که این کهن الگوهای مادر در جواعه باستانی ایران بین النهرین و ...