به تازگی سه کتاب از سوی پژوهشگاه قرآن و حدیث (پژوهشکده تفسیر) منتشر شده است که موضوع مشترک آن ها انسا نشناسی قرآنی است؛ هرچند هر یک از این سه کتاب به یک جنبه از این موضوع م یپردازد: یکی انسا نشناسی به طور خاص، دیگری اخلاق فردی و اجتماعی و دیگری روابط اجتماعی از نگاه قرآن؛ بنابراین م یتوان گفت با سه تفسیر موضوعی جدید در حوزه انسا نشناسی قرآنی مواجه ایم. در این مقاله، پس از مروری بر محتوای این سه...

این مقاله، به تفاوت­های حکمت و فلسفه پرداخته است. حکمت فراتر از فلسفه است. حکمت، فلسفة متجلّی در جان و روح و فعل و عمل آدمی است و حاصل نوعی مکاشفه و شهود، و فراتر از مباحث نظری و بحثی صرف است. حکمت، دانشی موهبتی و حاصل فیض الهی است؛ اما فلسفه، برای هر صاحب عقلی، پس از کسب مقدمات و اندکی ممارست در مسائل عقلی حاصل می­شود. لذا تحصیل حکمت برای هر کس میسّر نیست و مقدّمات و شرایطی دارد که برخی علمی و نظ...

یکی از جنبه های اعجاز قرآن کریم، اعجاز بیانی و وجه زبان شناختی آن است. بدان گونه که از اسلوب های گوناگون ادبی برای تعلیم و تربیت مخاطبان استفاده کرده، در خلال این اسلوب ها بر قلب، فکر و رفتار آن ها تأثیر گذاشته است. مقاله حاضر به بررسی اسلوب خطاب وتاثیر این شیوه ادبی- به عنوان یکی ازمقدمات تفسیر- بر تبیین معارف قرآنی می پردازد. معارف قرآنی، مباحث اعتقادی، اخلاقی و احکام شرعی را در بر می گیرد. ت...

منتقدان و مدافعان اخلاق اسلامی و آنهایی که فقط اخلاق اسلامی را شرح و توصیف می‌کنند، اغلب ادعا دارند که قرآن منبع هنجارهای رفتاری مسلمانان است. گرچه این مدعا در یک سطح انکارناپذیر است، اظهار آن به طور بی‌قیدوشرطی که از ظریف‌ترین و ممتازترین ویژگی‌های اخلاق قرآنی را مخدوش خواهد کرد، آن ویژگی این است که قرآن مکرراً تصریح می‌کند که آدمی باید مطابق هنجارهایی عمل کند که در قرآن مشخص نشده‌اند، یعنی آدم...

چکیده: اخلاق پژوهشی شاخه­ای از اخلاق حرفه­ای است که به بررسی مسائل اخلاقی در حرفه پژوهش می­پردازد.  این شاخه اخلاقی، اصولی را در پژوهش مدنظر قرار داده است. از جمله1- اصول اخلاقی مرتبط با مشارکت کنندگان در پژوهش: رضایت آگاهانه شرکت­کنندگان، حفظ حریم خصوصی ، ناشناس بودن، محرمانه بودن، آسیب نرساندن، 2-اصول اخلاقی مرتبط با انتشار نتایج  پژوهش: صداقت، همگانی بودن، 3 -اصول اخلاقی مرتبط با پژوهشگر: م...

قصهگویی یکی از موثرترین روشها در انتقال آموزهها و مفاهیم میباشد به طوریک ه ق رآن ک ر یم بخش وسیعی از آیاتش را به بیان قصهها اختصاص داده و برای تربیت انسانها و آراسته شدن آنه ا به زیورهای اخلاقی و اجتناب از رذائل، از بهترین ابزار یعنی قصهگویی استفاده نموده است چرا که همهی انسانها به قصه علاقه خاصی دارند علاوه بر اینکه قرآن کریم از قصههای واقعی در راستای تربیت اخلاقی بهره برده است. به همین ج...

غایت در اخلاق از مهم‌ترین موضوعاتی است که در اخلاق هنجاری و فرا اخلاق بررسی می‌شود. این مقاله با تکیه بر مباحث فلسفۀ اخلاق غربی و آیات قرآن کریم، از رهگذر مفهوم‌شناسی غایت و مباحثی نظیر تعدد یا وحدت غایت و تفاوت غایت در نظریه‌های هنجاری، به بررسی رابطۀ غایات متعدد و مختلف دست یازیده و در نهایت، غایتِ مورد اشاره قرآن کریم را تحلیل کرده و شاخصه‌های آن را بر‌شمرده است. به نظر می‌رسد که در فلسفۀ اخل...

علامه طباطبایی به سه نوع اخلاق؛ یعنی اخلاق یونانی، اخلاق دینی، و اخلاق قرآنی پرداخته، تفاوت این سه مرتبه از اخلاق را در منبع انگیزش اخلاقی آنها جستجو می‌کند. هنگامی که مشوّق و عامل اساسی انسان برای انگیزه‌مند شدن نسبت به یک فعل اخلاقی، تحسین اجتماع، رسیدن به ثواب و ترس از عقاب اُخروی یا جلب محبت و رضای خداوند باشد، همه به نوعی با بحث منبع انگیزش در ارتباط است به‌طوری که با تغییر منبع انگیزش، نوع ...

انسان خلیفه الله است و باید خود را به فضایل و ارزشهای اخلاقی متصف گرداند تا بتواند به کمال نزدیک شود. برای رسیدن به این مقام از بین دورانهای زندگی انسان، دوره نوجوانی اهمیت خاصی را داراست زیرا بنای شخصیت فردی و اجتماعی نیز در این زمان پی ریزی می شود. تعالیم والای اسلام نیز بر این امر تأکید دارد که نوجوان این مقطع از زندگی اش را با معرفت و پاکی سپری کند. بنابراین باید ارزشهای اخلاقی به او ارائه ...