«اخلاق اسلامی چیست؟»؛ «چگونه ممکن است؟»؛ «ساختار آن کدام است؟» اصلی ترین مسائلی است که در این رساله? دکتری به آنها پرداخته ایم. اخلاق اسلامی به عنوان نوعی از اخلاق دینی ـ هم به لحاظ فلسفی و هم به لحاظ دینی ـ موضوع پر‏اهمیّتی است. امّا در عین حال استدلال شده است که اخلاق اسلامی نمی تواند وجود داشته باشد کما اینکه دیگر اخلاق های دینی هم امکان تحقّق ندارند؛ آنچه وجود دارد اخلاق مسلمانان است. کسانی که...

یکی از مفاهیم کلیدی که در حوزه های مختلف علوم انسانی از جمله علم اجتماع، سیاست و اخلاق مطرح می شود، «عدالت» است. از این اصطلاح، تعاریف و معانی مختلفی وجود دارد. هدف این پژوهش، بررسی معانی عدالت در اخلاق اسلامی است. برخی از حکمای اسلامی به تبع افلاطون، با ارائه تعریفی نفسانی و روان شناختی از عدالت، آن را به سازگاری و تسالم قوای نفس تعریف کرده اند. عدالت بر اساس این تعریف، فضیلت جامع نفس است که ا...

چکیده تحقیق حاضر با این پرسش آغاز می شود که «چالش‏های فردی و اجتماعی امانت‏داری در اخلاق اسلامی با روی کرد اخلاق کاربردی» کدام است؟ این پژوهش به منظور شناسایی چالش های فضیلت اخلاقی امانت داری و جستجوی راهکارهایی برای ترویج ونهادینه کردن این فضیلت اخلاقی در فرد و جامعه تدوین شده است. در این تحقیق با به کارگیری روش تحلیلی- توصیفی در کنار استفاده از روش نقلی به بررسی پرداخته شده است. با عنایت به ...

مقدمه: در میان شاخه های مختلف اخلاق حرفه ای، اخلاق پزشکی، به دلیل جایگاه خاص و متعالی حرفه پزشکی اهمیت خاصی دارد. در تعالیم اسلامی نیز اخلاق پزشکی دارای اهمیت ویژه ای است. به دلیل پیشرفت های نوین در علم پزشکی، در حوزه اخلاق پزشکی نیز مباحث جدید و عمیقی مطرح شده است که با بررسی مقالات و حوزه های مورد تحقیق آن ها می توان موضوعات مورد توجه درباره اخلاق پزشکی را مشخص نموده، به اولویت های مورد نظر ن...

رابطه میان دیدگاه اسمیت در کتاب «نظریه احساسات اخلاقی» و «ثروت ملل» که اصطلاحاً «مسئله آدام اسمیت» خوانده می شود، می تواند بر حسب نظریه کنش و نظریه فضیلت اسمیت مطالعه شود. ما بر اساس این دو نظریه «مسئله اسمیت» را مطالعه می کنیم. این مقاله از این دیدگاه دفاع می کند که اسمیت در کتاب اخلاقی خود معنایی فراخ برای اخلاق قایل شده که می توان وجوهی از کتاب «ثروت ملل» را در میان آن یافت. به تعبیر دیگر مبن...

دو جریان اصلی حاکم بر حوزه فلسفه اخلاق عبارت‌اند از: اخلاق فضیلت (virtue ethics) و اخلاق وظیفه‌گرا (deontological ethics). دریافت فضیلت‌محور از اخلاق دریافتی است که اغلب دانشوران حوزه فلسفه اخلاق آن را بارزترین ویژگی تفکر اخلاقی کلاسیک قلمداد می‌کنند. درواقع فلسفه اخلاق مورد نظر افلاطون و ارسطو و به تبعِ آنها فیلسوفان اسلامی و مسیحی، فلسفه اخلاقی بود که می‌بایست به فضیلت‌مندشدن آدمی می‌‌انجامید....

اخلاق فضیلت یکی از مشهورترین نظریه‌های اخلاق هنجاری است که وجه تمایز اصلی­اش با نظریه­های فایده­گرا و وظیفه­گرا، تأکید بر فضیلت­ها و منش­های اخلاقی است. تاکنون تقریرهای مختلفی از اخلاق فضیلت ارائه شده که تقریر سعادت­گرا و تقریر فاعل­مبنا از جمله مهم­ترین آن­هاست. علی­رغم وجود بایدها، نبایدها و الزامات اخلاقی فراوان در قرآن که دال بر وظیفه­گرایی است و همچنین وجود برخی از تردیدها و مخالفت­­ها در ...

فضیلت حکمت یکی از فضائل چهارگانه اصلی در اخلاق فلسفی اسلامی است. حکمت فضیلت قوه عاقله انسان است و بر اساس تقسیم قوه عاقله، به عقل نظری و عملی، به حکمت نظری و حکمت عملی تقسیم می شود. در آثار همه فیلسوفان اسلامی سعادت انسان صراحتاً با کمال قوه نظری و عملی، ارتباط پیدا می کند. ارسطو سعادتمند را کسی می داند که فعالیتش مطابق بهترین فضیلت باشد. فلاسفه، عقل را به عنوان یکی از قوای نفس ناطقه انسانی...

وظیفه گرایی، فضیلت گرایی و نتیجه گرایی از جمله شاخه های فلسفه اخلاق هستند. این سه قسم از فلسفه اخلاق به جهت نوع نگرش و مدخلی که در فلسفه اخلاق دارند از همدیگر جدا می شوند؛ و گویا آنها را باید به عنوان رقیب محسوب کرد. اصولا گفته می شود نحله های سه گانه فلسفه اخلاق، به جهت تمایز در منشهای منتخب، یارای این را ندارند که با هم جمع شوند. اگر وظیفه گرا با این پرسش شروع می کند که عمل درست چیست و در پاس...

یکی از مفاهیم کلیدی که در حوزه‌های مختلف علوم انسانی از جمله علم اجتماع، سیاست و اخلاق مطرح می‌شود، «عدالت» است. از این اصطلاح، تعاریف و معانی مختلفی وجود دارد. هدف این پژوهش، بررسی معانی عدالت در اخلاق اسلامی است. برخی از حکمای اسلامی به تبع افلاطون، با ارائه تعریفی نفسانی و روان‌شناختی از عدالت، آن را به سازگاری و تسالم قوای نفس تعریف کرده‌اند. عدالت بر اساس این تعریف، فضیلت جامع نفس است که ا...