یکی از مباحث زبان‌شناسی نقش‌گرا، نظریه انسجام متنی است. این نظریه عواملی که اجزاء تشکیل‌دهنده متن را به هم مرتبط می‌سازد و سبب انسجام و هماهنگی آن می‌شود، بررسی می‌کند. الگوی این نظریه را هلیدی و حسن (1976) ارائه دادند. آن‌ها عوامل انسجام متنی را به سه دسته تقسیم کردند: عامل واژگانی، عامل دستوری، عامل پیوندی. هر یک از این عوامل خود به چند قسمت تقسیم می‌شوند که وجود آن‌ها در یک متن، آن متن را من...

بر پایه اکثر مقالات منتشر شده، کاربرد روش اجزاء محدود، صرفا شامل به‌کارگیری تعدادی گره، روی محیط یک نقشه راست‌گوشه گرانی برای محاسبه بی‌هنجاری منطقه‌ای است. خلاصه‌ای از این روش در متن توصیف شده است. بی‌هنجاری‌های گرانی همواره شامل اثرات کل ناحیه‌ مورد بررسی و فراتر از آن است. منحصربه‌فرد نبودن مدل‌سازی میدان پتانسیل، ممکن است به نتایج تفسیری بسیار متفاوتی منتهی شود. روش اجزاء محدود که مدت‌ها در...

در نقد فرمالیستی آمریکایی، شعر دارای وجودی عینی و قائم به ذات است و تنها خود شعر را می‏توان به نحوی عینی ارزیابی کرد: یعنی در این دیدگاه نه احساسات و نگرش‌های مؤلّف یا خواننده مورد بررسی قرار می‌گیرند و نه زمینة تاریخی یا فرهنگی اثر. فرمالیست‏ها اثر ادبی را به عنوان پدیده‏ای مستقل مورد تحلیل قرار می‏دهند تا به ذات و معنای آن دست یابند. به اعتقاد آنان با دریافت تنش‌ها، ابهامات، گزاره‌های آیرونی د...

بند واحد معنایی بزرگتر از جمله است که بخشی از افاده معنا در متن را برعهده دارد.  مسألۀ این پژوهش آن است که ساختار بند به عنوان یک واحد معنایی چگونه است؛ بند به تنهایی از چه جملههایی تشکیل شده و هر یک چه نقشی در بند دارند. دیگر آنکه بندهای متفاوت در متن چه نقشی دارند و برای بیان  بهتر معنا، بندها به چندگونه تقسیم میشوند. اجزای تشکیل دهنده هر بند عبارتند از جمله اصلی و جملههای پشتیبان ؛ هر متن...

بند واحد معنایی بزرگتر از جمله است که بخشی از افاده معنا در متن را برعهده دارد.  مسألۀ این پژوهش آن است که ساختار بند به عنوان یک واحد معنایی چگونه است؛ بند به تنهایی از چه جملههایی تشکیل شده و هر یک چه نقشی در بند دارند. دیگر آنکه بندهای متفاوت در متن چه نقشی دارند و برای بیان  بهتر معنا، بندها به چندگونه تقسیم میشوند. اجزای تشکیل دهندة هر بند عبارتند از جملة اصلی و جملههای پشتیبان ؛ هر متن...

از دیرباز تا کنون دانشمندان بسیاری زبان را به عنوان ابزاری برای ایجاد ارتباط میان افراد جامعه مورد بررسی قرار داده اند و هر قومی از دیدگاه خود به این پدیده نگریسته است. در این راستا دانشمندان مسلمان به علمی دقیق و ارزشمند به نام بلاغت دست یافتند و پس از قرن ها در پی مباحث تحلیل گفتمان در غرب، زبان شناسان معیار¬های تازه ای برای تحلیل زبان ارائه کردند و زبان¬شناسی متن را برای تحلیل متون به کار بر...

درباره این بیت از دیوان خواجه: «پیر گلرنگ من اندر حق ازرق‌پوشان / رُخصت خُبث نداد ارنه حکایتها بود» از دیرباز تاکنون تفاسیر و معانی متعدد و گوناگونی مطرح گردیده است. در این مقاله، ابتدا دیدگاههای متقدمان را در چهار گروه کلی دسته‌بندی کرده آنها را به-اختصار نقد و بررسی می‌کنیم. سپس، با این فرض که در روش‌شناسی شرح متون آنچه اهمیت دارد، به‌دست‌دادن گونه‌ای «پارادایم» یا انگاره هماهنگ برای فهم متن اس...

علم معانی برای بیان معانی ثانویّه نیازمند روش هایی است که مخاطب را به وجود این معانی ضمنی در متن آگاه کند. در کنار اصل مقتضای ظاهر و عدول از آن می توان از دو شیوه دستوری نام برد که بالذّات مختصّ دستور زبان بوده، امّا گوینده در علم معانی برای بیان اغراض خود از آنها بهره می جوید. این دو شیوه را می توان با عنوان عوامل جابجایی (تقدیم و تأخیر اجزاء) و عوامل برجسته سازی (حذف و ذکر، معرفه و نکره، تقیید و ...

لرزه نگاری یکی از شاخه های مهندسی است که به بررسی و ثبت آثار حاصل از حرکت انواع امواج ایجاد شده در زمین می پردازد. در این رشته برای صرفه جویی در وقت و هزینه برای پیش بینی آثار ذکر شده از روش های عددی کمک گرفته می شود. اما مدل سازی زمین و حرکت امواج در آن به دلیل عواملی مانند هندسه پیچیده، ناهمگنی های زیاد، عوارض مختلف زمین و نیز ناپیوستگی های موجود در زمین کار پیچیده ایست. به این دلیل جایگزینی ...

حدیث مواعظ پیامبر (ص) به ابوذر غفاری یکی از اخبار طوال است که قدیم‌‌ترین نقل باقی‌مانده از آن در متون حدیثی امامیه به مجلس املاء شیخ طوسی (د 460ق) بازمی‌گردد. این متن شامل فقرات متعدّدی است که هر یک پیامی اخلاقی را ارائه می‌دهند. مطالعۀ کنونی کوششی از جنس مطالعات تحلیل متن است و در آن بنا داریم فارغ از بررسی اصالت هر یک از اجزاء حدیث یا اباذر به بررسی کلیّت آن در قالب طولانی کنونی‌اش بپردازیم و ا...