نفس ناطقۀ انسانی یا «روح» همواره مورد توجه و مطالعۀ بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است. نحوۀ پیدایش نفس ناطقه از مسائل اصلی در باب نفس ناطقه انسانی است. مقالۀ پیشِ رو به این مسئله پرداخته که آیا آیۀ شریفۀ «میثاق» می‌تواند تأییدی بر قِدم نفوس ناطقه انسانی باشد؟زیرا طبق آیۀ شریفۀ «میثاق» خداوند از فرزندان آدم - پیش از این‌که به دنیای مادّی بیایند - بریگانگی خویش پیمان و اِقرار گرفته است و فرزندان آدم...

آیۀ فطرت به لحاظ تفسیر مفهوم فطرت از آیات بحث انگیز در تاریخ اندیشۀ اسلامی است. یکی از نظریه های عمده در تفسیر فطرتی که خداوند، مردم را بر آن سرشته است، ارجاع آن به توحید یا اسلام است. گرایش مفسران به این تفسیر به سبب عواملی همچون روایات وارده در منابع شیعه و سنی، مبیّن بودن عقیدۀ توحید از لحاظ عقلانی و همچنین برخی احتمالات نحوی در بیان نقش ترکیبی واژۀ فطرت در آیه است. بسیاری از مفسران از ارائۀ ...

در عصر کنونی دیدگاه های متفاوتی دربارۀ زن وجود دارد. گروهی با برداشتی نادرست نگاه قرآن را به زن بدبینانه می دانند. یکی از زمینه های پیدایش بدگمانی به زن آیۀ 28 سورۀ یوسف است که به همه زنان، کید بزرگ داشتن نسبت داده شده است. برخی دیگر با مقایسه آیۀ مذکور و آیۀ 76 سورۀ نساء که در آن کید شیطان ضعیف معرفی شده، درسدد ضربه زدن به شخصیت زن برآمده اند. این نوشتار از نوع تحقیقات کیفی است که با رویکرد تح...

لازم به ذکر است که بهترین معّرف برای شناساندن این نکته که اهل بیت (علیهم السلام) جانشینان به حق بعد از پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) می باشند قرآن است، لذا آیات زیادی بر ولایت و امامت آن بزرگواران دلالت دارد. از جمله آن آیات که از آن ها به عنوان آیات غدیر نام می بریم، آیات 67و 3 از سوره مائده و آیات 2-1 سوره معارج است که در این رساله، تفسیراین آیات در تفاسیر و منابع اهل سنت مورد نقد و بررسی ...

یکی از آیات مرتبط با موضوع انتصاب حضرت علی× به امامت در روز غدیر آیه سوم سوره مائده است. درباره شأن نزول و تعیین رخداد این آیه میان مفسّران فریقین اختلاف است. مفسّران شیعه با استناد به آیات و روایات به صراحت آیه را در باره اعلان ولایت و جانشینی امام علی× در روز غدیر ذکر نموده‌اند، اما برخی از مفسّران اهل‌سنت زمان نزول آیه اکمال را روز عرفه دانسته و آن را روز اکمال احکام، فرائض و سنن الهی می‌دانند؛...

رساله ای که پیش رو داریم مبنی بر چهار بخش است:بخش اول:تفسیر و تبیین اجمالی آیات تبلیغ و اکمال و این بخش یک مقدمه و چهار فصل دارد.در فصل اول بررسی مهمترین واژه های آیات مورد بحث انجام گرفته است.در فصل دوم نقاط مشترک فریقین در آیات تبلیغ و اکمال بیان شده است. در فصل سوم سیاق آیه تبلیغ ذکر و بحث شده است. و در فصل چهارم سیاق آیه اکمال و نتیجه بیان شده است. بخش دوم:آیات تبلیغ و اکمال از دیدگاه روایا...

حمزة بن حبیب زَیّات قاری سرشناس کوفه در سدۀ 2ق است. قرائت وی از قرآن همواره در معرض توجه عالمان قرائت بوده است. قرائت حمزه با همۀ اهمیت و اعتبارش دارای برخی اشکالات نحوی است که گاه علیه وی اعتراضاتی را برانگیخته. قرائت جر «الأَرْحَامِ» در آیۀ نخست سورۀ نساء، قرائت غایب «لایحسبنَّ» در آیۀ 5سورۀ 9 انفال، قرائت مجهول «یُخافا» در آیۀ 229 سورۀ بقره، قرائت تثنیۀ «یَبلُغانِّ» در آیۀ 23 سورۀ اسراء و قرائت بدون تنوی...

هدف در این پژوهش، نشان‌دادن جریانی است که در آن مفهوم حبّ الهی تبیین می‌شود. این بررسی همراه با تأویل عارفان از قرآن کریم و تحلیل نوشته‌های متون تفسیری و غیرتفسیری عرفانی دربارة آیۀ پنجاه و چهار سورۀ مائده (معروف به آیۀ ارتداد) است. آثار بررسی‌شده در این مقاله از ابتدا تا قرن چهاردهم هجری، به‌ترتیب تاریخ نگارش است. نویسندگان عارف، باتوجه‌به «یحبّهم و یحبّونه»، آیۀ ارتداد را مجوز حبّ الهی دانسته‌اند...

چکیده با توجه به روایت­ها و شأن نزول­های موجود، آیات فراوانی از قرآن در حق علی علیه السلام فرود آمده­اند که ولایت، عصمت و یا برتری آن حضرت را بیان می­کنند. از آن میان، آیات «ولایت» «تبلیغ» و «اکمال» (آیات 55، 67 و 3 سوره مائده) از بقیه مشهورترند و در عین حال، از دیرباز مورد ایراد مخالفان بوده­اند. امروزه نیز مبتنی بر ایرادات پیشین، برخی ایرادت جدید بیان شده ­است. این آیه یکی از ادله شیعه، بر...

آیت‏ الله جوادی آملی در تفسیر تسنیم دیدگاه ‏های نوینی را در تفسیر آیۀ شریفۀ «بسم الله الرحمن الرحیم» بیان کرده‏ اند. براساس این دیدگاه ‏ها می‏توان فهم دقیق‏تری از معنای این آیۀ شریفۀ به‏ دست آورد و ترجمۀ نوینی از آن عرضه کرد. بدین‏ منظور باید با تکیه بر ساختارهای زبانی، «بسمله» را تحلیل کرد. منظور از ساختارهای زبانی، ساختار لغوی، صرفی و نحوی است. در این نوشتار، براساس دیدگاه‏های تفسیری آیت ‏الل...