کتاب «روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن» یکی از برجسته ترین آثار تفسیری امامیه است که دارای رویکرد فقهی نیز می باشد. آرای مولف درباره ی مباحث مختلف فقهی غالباً به مناسبت پرداختن به آیات الاحکام در ذیل تفسیر آن ها بیان شده است. از میان ابواب فقهی مورد توجه در این تفسیر آنچه در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته، مباحث مربوط به معاملات می باشد. گستره ی توجه فقهی مولف در این تفسیر در این باب،...

فقه حکومتی رویکردی جدید در فقه معاصر شیعه است که ناشی از نگرش حکومتی فقیه می باشد. فقه حکومتی نباید با مفاهیم مشابهی مثل فقه سیاسی یا اجتماعی اشتباه شود. فقه حکومتی برخلاف فقه فردی ناظر به فقهی است که مخاطبش فرد جدا از جامعه نیست. فقه حکومتی برمبنای مفهوم حقیقی جامعه، نظریه ی ولایت مطلقه ی فقیه و گسترده بودن حاکمیت دین در تمام عرصه های حیات بشر استوار شده است. مفاهیمی مثل مصلحت و عنصر زمان و مک...

یکی از بحث‌های مطرح در حقوق کیفری مبتنی بر آرای فقهی، روایی یا ناروایی اعدام تعزیری است. به رغم آن که قانون‌گذار ضمن دسته بندی مجازات‌های تعزیری در ماده 19 قانون مجازات، اعدام تعزیری را در این دسته بندی قرار نمی دهد، در عمل مجازات‌هایی در قوانین کیفری به خصوص در قوانین مرتبط با مواد مخدر در نظر گرفته شده که با تعزیر شمردن این مجازات‌ها سازگاری دارد این در حالی است که مبانی و آرای فقهی از شرعی ب...

نظام اجتماعی سیاسی اگر براساس فقه اسلامی استقرار یابد در آن جامعه شاهد احقاق حقوق شهروندان خواهیم بود. نگارنده برای اثبات این ادعا در حوزه حقوق مدنی و حقوق سیاسی شهروندان به استدلال در گستره برخی از قواعد فقهی تمسک جسته است، چون فقه، انسان را یک موجود مکلف (مسئول، موظف) دانسته و تکالیف را نیز راه استیفای خلاصه « ادای تکلیف » حقوق برای شهروندان میداند؛ از این رو رسالت شهروندی را در میکند. برای...

اختلاف میان بدهکار و طلبکار در کیفیّت پرداخت، از جمله مباحث عمدة فقهی به شمار می آید که معرکة آرای پژوهشگران و محققان است. در این نوشتار علاوه بر اینکه نظریّات مختلف و استدلال های ارائه شده در این باب در مکاتب مختلف حقوقی مورد مطالعة تطبیقی قرار گرفته است، مقصود قانونگذار در مادة 282 قانون مدنی نیز با استناد به آرای فقها و نه بر پایه پذیرش اصل تقلید قانون مدنی از قانون فرانسه تبیین شده است.

قواعد فقه خانواده گزاره­های کلی و عام فقهی هستند که مبنای برخی از قواعد حقوقی در حقوق خانواده تلقی می­شوند. قواعدی چون «رضاع»، «فراش»، «المطلقه الرجعیه زوجه حقیقه»، از جمله قواعد اختصاصی خانواده به­شمار می­آیند که تنها در حقوق خانواده کاربرد دارند. مقاله حاضر، مفاد، مستندات، شرایط اعمال و مباحث فقهی هر یک از این قواعد را در آرای فقیهان متأخر و متقدم بررسی می کند و انعکاس قواعد اختصاصی فقه خانوا...

نوشته حاضر با الهام از روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر، پس از توصیفی اجمالی از زمینه ها و شرایط سیاسی و اجتماعی و بستر فکری شیعه در چارچوب فقه سیاسی، و معرفی فقهای معروف شیعه در این دوره به بررسی آرای سیاسی ایشان در متون فقهی شکل گرفته در فضای سیاسی متکثر ناشی از حاکمیت ایلخانان مغول و محیط فرهنگی نسبتاً مناسب برای طرح آموزه های فقهی - سیاسی مذاهب مختلف از جمله تشیع پرداخت است.

شرط صفت یکی از اقسام شروط ضمن عقد است که ضمانت اجرای تخلف از آن پیدایش حق فسخ برای مشروط له می باشد. گاهی مقدار موضوع معامله به عنوان صفت آن، در ضمن قرارداد شرط می شود، اما ضمانت اجرای آن در همه موارد حق فسخ نمی باشد؛ زیرا مقدار، صفتی است که گاهی اساسی بوده و جزیی از موضوع قرارداد به حساب می آید و گاهی چهره فرعی دارد. قانون گذار ما نیز تحت تأثیر آرای متشتّت فقهی در مواد 355 و 384 و 385 قانون مدن...

اختلاف میان بدهکار و طلبکار در کیفیّت پرداخت، از جمله مباحث عمدة فقهی به شمار می آید که معرکة آرای پژوهشگران و محققان است. در این نوشتار علاوه بر اینکه نظریّات مختلف و استدلال های ارائه شده در این باب در مکاتب مختلف حقوقی مورد مطالعة تطبیقی قرار گرفته است، مقصود قانونگذار در مادة 282 قانون مدنی نیز با استناد به آرای فقها و نه بر پایه پذیرش اصل تقلید قانون مدنی از قانون فرانسه تبیین شده است.

فقه عبادات اولین و با اهمیت ترین بخش از فقه می باشد که از یک طرف پیوند ناگسستنی شگرفی با فقه معاملاتی و فقه سیاسی دارد و از طرف دیگر با توجه به ثاثیرات روحی و روانی عبادات بر مومنان، به صورت تنگاتنگی با زندگی روزمره مردم در ارتباط بوده، و نقش بسزایی در پیشرفت و تعالی فرد و جامعه خواهد داشت. این پژوهش، در زمینه اختلافات فقهی و مبانی فقهی و اصولی اختلاف آرای دو استوانه علمی شیعه یعنی شهید اول و ش...