بررسی تاریخ تمدن در ایران زمین نشان از قدمتی هزاران ساله و ریشه‌ای بسیار کهن دارد و سوابق آن تا چند هزار سال پیش پیدا شده است. اولین نشانه‌های تمدن در ایران به حدود شش هزار سال پیش از میلاد می‌رسد، که انسان‌های ساکن در کوه‌ها و غارها کم‌کم به سمت دشت‌های حاصلخیز شرق، مرکز و غرب نزدیک شدند. بقایای تمدن و سکونتگاه‌های انسانی در جلگه-های نجد ایران مانند شهر سوخته در سیستان (هزاره سوم و چهارم پیش ا...

تاکنون منطقه زاگرس مرکزی و به طور اخص استان‌های ایلام و لرستان از منظرگاه مطالعات باستان‌شناسی در دوران تاریخی مورد مطالعه جدی قرار نگرفته است. در جریان بررسی باستان‌شناسانه شهرستان آبدانان از مناطق جنوب استان ایلام و در حاشیه جنوبی کبیر کوه، تعداد51 محوطه و اثر باستانی از دوره‌های مختلف تاریخی توسط نگارندگان این مقاله شناسایی شد. یکی از مهم‌ترین این کشفیات، محوطه‌ای وسیع به‌نام «جولیان» است. ک...

تپۀ بازگیر در 76­کیلومتری شمال شرق ترنگ­تپه، در قسمت شرقی دشت گرگان قرار دارد. مجموعة فلزی بازگیر در سال 1379 کشف و در سال­1389 مورد کاوش باستان­شناختی قرار گرفت. مجموعه اشیاء فلزی، دارای تنوع در شکل و کاربری است و از نظر زمانی به دورۀ مفرغ پایانی(همزمان IIIC تپه حصار) می­رسد. در این تحقیق، از روش­هایی چون میکروسکوپ متالوگرافی، SEM-EDS وXRD  برای تعیین تکنیک ساخت، نوع آلیاژ و ترکیب شیمیایی، شنا...

آتشکده ها یکی از مظاهر مهم دینی عصر ساسانی است. این بنا ها از چنان اهمیتی برخوردار بود که بسیاری از مراسم خاص آن دوره از جمله تاجگذاری و اعطای منصب و حتی جشن ها در آنجا انجام می گرفت. به استناد منابع تاریخی تعداد آنها بسیار بود. مطابق مطالعات انجام گرفته، در منابع اسلامی موجود، از 40 آتشکده نام برده شده است، اما مکان دقیق آنها قابل شناسایی نیست. با مکان یابی این آتشکده ها می توان پرده از بسیا...

به نوشته طبری و بنابر تحقیقات تاریخی، مهرنرسی وزیر اعظم بهرام پنجم(439 ـ 421م.) در ولایت اردشیرخره، بناهای زیادی ساخت. او ضمن ساخت بناهای عام المنفعه، چهار آتشکده در چهارروستا از منطقه دشت بارین از ولایت اردشیرخُره بنا نهاد. مقال? حاضر مکان یابی دقیق آتشکده های یادشده براساس آگاهی های موجود در منابع تاریخی، مطالعه مسیرهای ارتباطی بین شهر بیشاپور و اردشیرخُره بنابر تحقیقات میدانی و باستان شناسی و ...

چهارطاقی رحمت آباد در جنوب غربی استان کرمان و در شهرستان ارزوییه واقع شده است. این چهارطاقی در سال 1960 میلادی توسط لویی واندنبرگ باستان شناس بلژیکی کشف و معرفی شد. چهارطاقی رحمت آباد از نظر شیوه ساخت مشخصات کامل وتمام نمای یک بنای ساسانی را در خود دارد اما از نظر زمان ساخت نمی توان نظر قطعی درباره آن صادر نمود. این بنا به لحاظ قرارگیری در موقعیتی دور از دید و دسترس دستخوش فرسایش و آسیب گشته و ...

چکیده استفاده از روش‌های ژئوفیزیکی در کاوش‌های باستان‌شناسی جهت تعیین مرز بی‌هنجاری قبل از حفاری می‌تواند مفید و مؤثر باشد. در این میان به دلیل نداشتن اثرات مخرب محیطی روش گرانی‌سنجی یکی از روش‌های پرکاربرد می‌باشد. در گرانی سنجی تباین چگالی بین دیواره‌ها و اتاقک‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این مقاله از داده‌های گرانی و فیلترهای فازی‌ جهت بررسی دیواره‌های ساختارهای زیرسطحی در محوطه باستانی ...

چهارتاقی نویافتة میل میله گه یکی از آتشکده های دورة ساسانی است که همانند بسیاری از آتشکده های آن زمان با مصالح لاشه سنگ و ملات گچ ساخته شده است. این چهارتاقی که هستة اصلی باقیمانده از بنای بزرگتری است، متشکّل از چهار جرز سنگی در ابعاد مختلف می باشد که پیرامون آن را راهرو طوافی احاطه کرده است.در داخل این آتشکده، سکّویی جهت قرار گرفتن آتشدان (آدوشت) و تعدادی پایة گچی وسنگی قرار دارد که در نوع خود م...

تپۀ بازگیر در 76­کیلومتری شمال شرق ترنگ­تپه، در قسمت شرقی دشت گرگان قرار دارد. مجموعة فلزی بازگیر در سال 1379 کشف و در سال­1389 مورد کاوش باستان­شناختی قرار گرفت. مجموعه اشیاء فلزی، دارای تنوع در شکل و کاربری است و از نظر زمانی به دورۀ مفرغ پایانی(همزمان iiic تپه حصار) می­رسد. در این تحقیق، از روش­هایی چون میکروسکوپ متالوگرافی، sem-eds وxrd  برای تعیین تکنیک ساخت، نوع آلیاژ و ترکیب شیمیایی، شنا...