بنابر مشهور امام حسن† در اواخر صفر سال 49 یا 50 هجری قمری، توسط جعده بنت اشعث و به تحریک معاویه به شهادت رسیدند. بیشتر اسلام شناسان غربی، حکم به ساختگی بودن این روایت داده و ادعا کرده اند که تنها شیعیان کیفیت وفات امام را در منابع خود بدین صورت ضبط کرده اند. در این مقاله تلاش شده است تا با رویکردی توصیفی، دیدگاه ها و دلایل آنان استقصا و با منابع اسلامی مقایسه شود؛ تا از این رهگذر، دقت ادعاهای م...

مثنوی انصاف نامه، اثر میرزا اسماعیل، تائب تبریزی است که شامل هزار بیت در عجایب خلقت خداوند و دعوت به توحید وشناخت عظمت الهی، توأم با الفاظ شوخی آمیز و دارای دیباچه ای منظوم قبل از مثنوی وابیاتی از توحیدنامه، زندان نامه، خشخاش نامه و رباعیات خود به آن افزوده است. این اثر مربوط به قرن چهاردهم هجری قمری است که در سال 1361 هجری قمری به نظم درآمد. از کتاب فوق الذّکر تنها یک نسخه به شماره ی 840 در مرک...

سنایی، شاعر سده ششم هجری قمری، پیشرو شعر عرفانی و اندرزی در ایران است و اولین شاعری است که اصطلاحات عرفانی را در شعر به کار گرفت . از سویی عرفان و تصوف در این قرن گسترش پیدا نمود و شعر رفته رفته از دربار رخت بربست و به میان مردم، جایگاه اصلی خویش ، رجعت نمود. آثار سنایی گنجینه ای پربار از فرهنگ مردم زمان خود به شمار می رود و بازنمای جنبه های مختلف زندگی مردم است . پایان نامه حاضر در یک پیش گفتا...

بنایی که در این رساله مورد کنکاش قرار گرفته است، منزل حکیم ملاصدرا، یکی از بزرگترین فلاسفه ایرانی که در قریه کهک در 36 کیلو متری جنوب شهرستان قم قرار گرفته است و ملاصدرا در حدود سال 1020 هجری قمری در آن زندگی کرده است. در نوشته های ملاصدرا، به این نکته اشاره شده است که هوای متعادل و طبیعت بکر کهک در کشف و شهودات معنوی و پاسخگویی وی به مشکل ترین سوالات فلسفی تاثیر بسزایی داشته است. لذا از آنجا ...

ساخت لعاب زرینفام که از خصوصیات ظاهری آن درخشش و تلألو رنگ طلایی و فلزی است، به منظور پوشش و تزیین ظروف سفالی و کاشیها، یکی از شاهکارهای فناوری در صنعت – هنر سفالگری دورهی اسلامی به ویژه در قرون میانی ( 7 و 8 ه.ق.) محسوب میشود. تاکنون بررسیهای مختلفی توسط محققان هنر سفالگری در زمینههای گوناگون مرتبط با آثار زرینفام مانند فن ساخت و یا ویژگیهای نقش مایههای تزیینی و فرم ظروف انجام شده و هر یک طبقه...

میان­رودان (بین­النهرین)، در تاریخ‌ جایگاه مهمی دارد. رود فرات به دلایل متعددی چون فاجعه‌ عاشورا، در باورهای مردمی از جایگاه رفیع و تقدس بیش­تری برخوردار است‌. آشنایی با پیشینه‌ تاریخی و حضور و جنس قبایل و اقوام و نواحی اطراف رود‌، نزدیکی و دوری فرات با محل قیام عاشورا‌، آگاهی از تمدن حواشی فرات و شناخت بهتر از جغرافیای حاشیه فرات مخصوصاً ترعه‌ها و کانال‌های آب‌رسانی در ناحیه‌ نینوا، از نکات اصل...

تأثیر و تأثر در میان در میان اندیشمندان، امری طبیعی و مستحسن است. هر متفکری بی‌گمان ساختار و محتوای اندیشه خود را تا حدود زیادی مرهون اندیشمندان پیش از خود است و بدین منوال با میراث خود در بافت اندیشه آیندگان دارای تأثیر. گاهی نوشته‌ای خاص چنان در بزرگی تأثیر می‌گذارد که خواسته یا ناخواسته در قالب‌بندی فصول اثر یا آثار او خود را به روشنی نشان می‌دهد و ممکن است شدت تأثیر به حدی باشد که در مقایسه...

از زمان درگذشت ابوسعید ابوالخیر - صوفی و عارف نامدار سده­های چهارم و پنجم هجری قمری- تا قرن­ها بعد، اشعاری در قالب رباعی و قطعه به او منتسب کرده‌اند که در تعداد آن‌ها و صحّت انتساب اشعار به او اختلاف نظر جدّی وجود دارد. همواره به دلیل تأثیرگذاری بسیار زیادی که ابوسعید بر جریان­های فکری متصوّفه داشته است، محقّقان در پی جمع­آوری اشعار و اقوال او بوده­اند. در دوران مختلف مریدان و دوست­داران او اشعاری ...

قالی های منسوب به شرق و شمال شرق ایران به مجموعه قالی هایی گفته می شود که از نیمه دوم قرن دهم هجری قمری تا اواخر قرن یازدهم هجری قمری در سلسله صفوی و با بیشترین فراوانی در دوران حکومت شاه عباس اول تولیدشده است. واژه هرات- اصفهان، نام دو حوزه فعّال بافت قالی در این زمان است که در خصوص خاستگاه اصلی این قالی ها مطرح است. استفاده از ساختار طراحی بندی شاه عباسی به همراه کاربرد نقش مایه های شاخصی چون ...

هدف: علاقه به کتابت متن قرآن به شکل زیبا، به پیرایش، وضع قواعد و گسترش قلم‌های مختلف خوشنویسی منجر شد. اقدام دیگر کاتبان در کتابت قرآن کریم سروسامان دادن به چگونگی قرارگیری سطور در صفحه است. شیوه آرایش صفحه در نسخه‌های خطی قرآن‌‌های کریم در قرون هشتم تا دهم هجری در شیراز به‌دست کاتبان برای بهبود صفحه‌آرایی با ابداعاتی همراه بود که معرفی این ابداعات و تحلیل آنها از مشکل‌ترین بخش در قرآن‌های مذکو...