ابن عربی(638-560 ق) که به وجودشناسی معنا اهتمام دارد، معنا را حقیقتی خارجی و کلی می داند که در مراتب معنایی یک واژه مشترک است. هر واژه مراتبی از معنا دارد که به صورت حقیقی بر همه آنها صدق می کند. در این نوشتار نظر عارف در مباحثی همچون فرایند شکل گیری معنا، تعیین واضع اصلی لفظ و معنا، ذاتی بودن دلالت لفظ بر معنا، نسبت معنا و علم خدا، عینی بودن لفظ و معنا بررسی می شود. علامه طباطبایی (1360-1281) ...

ابن عربی حقیقت آدمی را «قلب» می داند؛ قلبی که تمامی قوای ظاهری و باطنی انسان رعیّت او هستند. قلب تجلی حق تعالی با همۀ صفات خود، از جمله اول و آخر و ظاهر و باطن است. همچنان که خداوند حدی ندارد، قلب نیز حدّ و تعریف حقیقی ندارد. قلب، حقیقتی جامع است که روح آن، کمال قابلیت؛ سرّ آن، حق تعالی؛ صورت جسمانی آن، مضغۀ صنوبری؛ و صورت حقیقی آن، شخص انسان کامل است. قلب انسان کامل، عرش مطلق برای قرآن مطلق است...

همانطور که می دانیم شواهد چه قرآنی چه شعری از ارزش و مرتبت بسیار زیادی در علم زبان و ادبیات برخوردار است لذاباید قدر آنها شناخته و ارزش آنها درک شود و این بسته به فهم صحیح و درک درست ازاین شواهد است لذا شرح و بررسی این گونه شواهد خصوصا شواهدقرآنی یکی از کارهای مهمی است که باید دراین علم صورت گیرد این رساله شامل سه مقدمه و 13 باب است مقدمه اول درمورد زبان عربی و اهمیت آن، مقدمه دوم در مورد الفیه...

هستی شناسی – شاخه ای از فلسفه محسوب می شود. اما دیدگاه عارف به هستی و پدیدارهای آن با نگاه فیلسوف متفاوت است. د این جستار ضمن بیان تلقی عرفانی ازوجود دیدگاه های دو عارف برجسته مسمان این عربی و عبدالکریم جیلی در زمینه شناخت وجود مورد بحث قرار می گیرد. عبدالکریم جیلی (د 826ق) که از پیروان شهیر مکتب ابن عربی است در مباحث هستی شناسانه خود تفسیی انسان مدارانه از دیدگاه های ابن عربی ارائه داده است. ع...

ابن فارض مصری، از عربی سرایان مشهور دوره عباسی سوم و بزرگترین شاعر متصوف در زبان عربی است . اشعار او، خصوصا، قصیده تائیه کبری، معروف به "نظم السلوک " در برگیرنده مضمامین عالی عرفانی و اصول و مبانی تصوف می باشد و پیوسته مورد شرح و تفسیر قرار گرفته است . از خصوصیات بارز اشعار او، رمزگرایی و استعماری بودن الفاظ و تراکیب است . قصیده خمریه ابن فارض نمونه کامل این ویژگی می باشد. اگرچه بیش از او نیز خ...

کثرت گرایی که در مفهوم عام خود در مقابل انحصارگرایی است، به شاخه های بسیاری تقسیم می گردد که یکی از آنها کثرت گرایی در نجات است؛ به این معنا که نجات اخروی، فقط شامل حال پیروان یک دین نیست و از گستردگی و شمول، برخوردار است. این معنا، در فلسفه دین تبلور پیدا کرده است و در متون عرفانی قدیم کمتر با این وضوح بدان پرداخته شده است؛ با وجود این در کلام عارفان مسلمان می توان عباراتی یافت، که از نجات پیر...

عرفان اسلامی در سیر تطوّر و تحوّل خود به مکتب وحدت وجود رسید که به دست محیی­الدین ابن­عربی ایجاد شده است. هرچند اندیشه­های وحدت­انگارانه در میان عارفان پیشین سابقه داشته است، تدوینگر و انسجام­دهندة آن ابن عربی است. به موازات گسترش اسلام و زبان و ادبیات فارسی در هندوستان، عرفان اسلامی و در پی آن عرفان وحدت وجودی در آن سرزمین گسترش یافت و بر فضای شعر فارسی هند سایه افکند. یکی از شاعران فارسی زبان ه...

مطالعه و تأمل در مقاله عالمانه جناب آقای دکتر محقق داماد که نظر فقیه و قانون گذار را بر مسأله ای بنام خودکشی منعکس می نمود [i] ، انگیزه ای شد تا نگاه یک فیلسوف و یک عارف را هم به این مسأله بشری [ii] مورد توجه قرار دهیم. برای این منظور از میان فیلسوفان، فلوطین (plotin) و از میان عارفان، ابن عربی را برگزیدیم. البته در این مقال، مجالی برای یک مطالعه تطبیقی نداریم و فقط به اختصار به بیان نظر هر یک ...

رساله آثار علوی ابوحاتم اسفزاری (د. ح. 506-513 ق دربردارند? برخی از دیدگاه های ارسطو (384-322 ق.م) است که در روایت عربی آثار علوی وی دیده نمی شود؛ زیرا ابن بطریق، پدیدآورنده روایت عربی این اثر، برخی جاهای کتاب را ترجمه نکرده و در ترجمه برخی جاهای دیگر نیز خطاهایی شگرف مرتکب شده است. اسفزاری همچنین به نکاتی اشاره می کند که در هیچ یک از دو روایت یونانی و عربی نیامده است. از این رو به نظر می رسد و...

پژوهش حاضر با عنوان «جریان مخالفت با فلسفه نزد ابن عربی، ابن تیمیه و محمد غزالی» و به منظور بررسی و نقد دلایل مخالفت ابن عربی، ابن تیمیه و محمد غزالی با فلسفه نگاشته شده است. مخالفت با فلسفه، جریانی است که از ابتدای قرن دوم هجری آغاز و در قرون پنجم و ششم هجری به اوج شدت خود رسید؛ بیش¬ترین مخالفان فلسفه در میان فقها، متکلمین و عرفا به چشم می¬خورند. ابن عربی، به عنوان یک عارف، میانه خوبی با فلس...