تاریخ بیهقی یکی از متونی است که واژه­­های کهن و گاه مهجور در آن فراوان دیده می­شود، به گونه­ای که حتی معنی دقیق بعضی از واژه­ها یا ترکیبات آن بر شارحان نیز پوشیده است؛ درحالی­که بسیاری از واژه­های دشوار این کتاب در گویش­های بومی ایران رواج دارد. گویش سیستانی یکی از این گویش هاست که می­تواند یک منبع بسیار غنی و معتبر برای شناخت ریشه و اصالت واژه و تعبیرهای آثار و متون کهن از جمله تاریخ بیهقی باش...

گویش هندیجانی از گویش­های رایج در استان خوزستان است که اکثریت قریب به اتفاق مردم شهرستان هندیجان به آن تکلم می­کنند. از نظر رده­شناسی، گویش هندیجانی گویشی متعلق به خانوادۀ زبان­های ایرانی نو غربی می­باشد و به­دلیل وجوه اشتراک فراوانی که با گویش­های لری دارد، یکی از گونه­های آن به شمار می­آید. این مقالۀ توصیفی-تحلیلی کوششی است در زمینۀ شناخت و توصیف نظام فعلی گویش هندیجانی. داده­ها از طریق و مصا...

هورامی از گویشهای گورانی و زیر مجموعة شاخة زبانی گورانی- زازا است و یکی از گویشهای ایرانی شمال غربی به شمار میآید. هورامی گویشی محافظه کار است و ویژگیهای آوایی و صرفی کهنی را حفظ کرده است؛ از اینرو بررسی ریشه شناختی این گویش ما را به نکات جالبی در شناخت دقیقتر زبانهای ایرانی رهنمون میسازد. در این مقاله به بررسی ریشه شناختی برخی فعلهای گویش هورامی پرداخته شده و صورت فرضی دورة میانة گویش و نیز صو...

بررسی ریشه‌شناختی واژه‌هایی از گویش فیروزآبادی   تاریخ دریافت: 1/3/91 تاریخ تصویب: 15/7/91 چکیده گویش فیروزآبادی یکی از گویش‌های جنوب غربی ایران است که در شهرستان فیروزآباد در جنوب غربی استان فارس و روستاهای پیرامون آن رواج دارد. این گویش همانندی بسیاری با دیگر گویش‌های رایج در استان فارس و نیز با گویش‌های لری مناطق جنوبی دارد. از نظر تاریخی، فیروزآبادی تحول‌یافته از فارسی میانه است که خود...

گیلکی از گویش­های شمال غربی ایران است که در کرانه‌های جنوب غربی دریای خزر در استان گیلان صحبت می‌‌شود و به همراه تالشی، مازندرانی و سمنانی گروه گویش­های خزر را تشکیل می‌دهد. این گویش گونه­های مختلفی در رشت، لاهیجان و لنگرود دارد، اما گونۀ کهن­تر و اصیل­تر آن؛ گالشی، گویش برخی کوه­نشینان شرق گیلان است. این گویش از زبان فارسی تأثیر زیادی گرفته‌است. تأثیر فارسی بر واژگان و ساخت آوایی گیلکی چنان اس...

این مقاله به بررسیِ رابطۀ متغیرهای اجتماعی همچون جنسیت، سن و تحصیلات با متغیرهای زبانیِ(همخوانی) زبان فارسی در گفتار گویشورانِ نهبندانی می پردازد. متغیرهای زبانیِ مربوط از گفتارِ 24 گویشورِ نوجوان، جوان و مسنِ واجد شرایط استخراج گردید. نتایجِ این پژوهش نشان می دهد که تحصیلات در برخی از متغیرها باعثِ کاهش استفاده از صورت های غیرمعیار نشده است و نقش تحصیلات به عنوانِ یک متغیر اجتماعی تنها در تمایز گفتارِ گو...

هدف از این رساله، مطالعه، بررسی و توصیف زبان شناختی گویش زرقان است. زرقان از توابع استان فارس است. گویش زرقانی در مجموعه گویش های جنوب غربی ایران قرار دارد. در این رساله پس از معرفی موقعیت تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی منطقه، به بررسی پیشینه تحقیقات گویش شناسی در ایران و سپس به معرفی روش تحقیق پرداخته شده است. در این تحقیق از روش های توصیفی و میدانی استفاده شده است. تحقیق میدانی از طریق ا...

این مقاله به توصیف ساختمان فعل در گویش کوه­شهری می­پردازد. منطقه­ی کوه­شهری شامل چند روستا است، که در جنوب شرق شهرستان منوجان واقع شده­است. این منطقه دارای سه گویش بنکی، تیابی و سرگرویی می­باشد که تفاوت بسیار اندکی با هم دارند.در این مقاله شناسه­های فعلی و جای قرار گرفتن آن­ها، ستاک یا ماده­ی فعل، صفت مفعولی و پیشوندهای فعلی در حوزه­ی ساختمان فعل بررسی شده­است؛ نتیجه بررسی­های به دست آمده نشان ...

دستورنویسی زبان ها ازدیدگاه های مختلفی انجام گرفته است. یکی ازاین دیدگاه ها رده شناسی است که براساس معیارها و ویژگی های خاص، زبان ها را در رده های مختلف قرار می دهد. این طبقه بندی دربخش های مختلف دستور یعنی واج شناسی، صرف، نحو و معناشناسی انجام می گیرد. آنچه در این مقاله به آن پرداخته می شود توصیف رده شناختی ساختمان فعل در گویش جرقویه است که هدف آن فقط تعیین ردة صرفی و نحوی این گویش بر اساس برخ...