عملکرد صحابه در غزوه احد بسیار حائز اهمیت است زیرا شکست در این نبرد, حاصل کوتاهی سپاهیان و صحابه در اجرای اوامر شخص پیامبر (ص) و عدم پایداری آنان تا پایان نبرد بود. مشارکت اصحاب در این غزوه دارای کیفیت های متفاوتی بود. به طوری که می توان با استفاده از تفاوت های موجود, رفتار و عملکرد آنان در صحنه نبرد را سنخ شناسی نمود. وجود اختلاف در سنخ شناسی برآمده از منابع تاریخی و آیات قرآنی, زمینه ی مناسبی...

با رحلت اولین مفسر قرآن ـ رسول اکرم صلی الله علیه و سلم ـ نیاز و لزوم استنباط و استخراج آیات الاحکام از قرآن کریم، میان مسلمانان رو به فزونی نهاد مهم ترین دلیل این استنباط ها ، یکی کلی بودن احکام عملی در قرآن است ودیگر آنکه در بسیاری از ایات حکم با الفاظی بیان شده که دلالت آن قطعی و ظاهر نیست. این موضوع پس از پیامبر در فرآیند استنباط احکام، به نوعی اختلاف بر انگیز شد. به طوری که حتی برخی اصحاب ...

مفسران قرآن کریم در ضمن تفسیر به تفصیل یا اختصار به مطالبی مانند علوم قرآنی می پردازند. بنابراین ما در این پایان نامه، دو بحث از مباحث علوم قرآنی(نسخ و آیات مشتبهات) را در سه تفسیر با گرایش های متفاوت بررسی کردیم، که عبارتند از: «مفاتیح الغیب» فخررازی(606ه.ق) با گرایش کلامی- اشعری، «روض الجنان» ابوالفتوح رازی(قرن6ه.ق) با گرایش کلامی-روایی و «روح-المعانی » آلوسی(1270ه.ق) با گرایش اشاری- اشعری. ن...

تناسب و هماهنگی میان کلمات از اصول زیبایی کلام است و به کارگیری این شیوه در قسم های قرآن در اوج خود است. از یک سو بین مقسم به هایی که در پی هم آمده اند تناسب و هماهنگی می بینیم و از سویی دیگر بین مقسم به ها و جواب قسم ارتباط و هماهنگی وجود دارد و از جهتی دیگر بین محتوای سوره و سوگند موجود در آن سوره، تناسب و هماهنگی وجود دارد که توجه به این ارتباط در درک مقصود از مقسم به ها و در تعیین جواب برای...

عنوان گونه‏شناسی "نحو? مواجهه در برابر آیات الهی از منظر قرآن کریم" که در این رساله مورد بررسی قرار گرفته است، بر اساس دو مقوله‏ی مهم "آیات" و "انسان" بنا نهاده شده است. از یک سو انواع آیات و نشانه‏های الهی در عرص? جهان هستی و جهان درونی مخلوقات، به نمایش گذاشته شده‏اند و از سوی دیگر انسانها با حقّ انتخابی که در اختیارشان قرار گرفته است، برخوردها و رفتارهای متفاوتی را در برابر آیات از خود بروز م...

ابن هانی همچون بسیاری از شاعران بزرگ ضمن حفظ اشعار و اخبار عرب، از آیات قرآن کریم تأثیر پذیرفته و در اشعار خود بدانها، استناد نموده و حقانیت اهل البیت (ع) و مظلومیت آنان را یادآور شده است. گفتنی است او شاعری بود درباری و مداح خلیفه هایی چون المعزلدین الله و بسان دیگر شاعران، مدیحه بیشترین قسمت دیوان او را به خود اختصاص داده است. او از زاویه ای به مدیحه نگریسته است که شاید دیدگاه شاعران دیگر به...

متن ها، موجوداتی زنده اند که در طول تاریخ با هم در ارتباط، داد و ستد و تعامل بوده و هستند. این ارتباط در قالب متنی، بینامتنی و فرامتنی است که بررسی و تعمّق در هر کدام از این نوع روابط، باعث گره گشایی و تحلیل متون می گردد. از یک نگاه، تحلیل بینامتنیت، در اثر یک شاعر یا نویسنده، تأثیرپذیری وی از شاعران و نویسندگان پیشین و نیز تلمیحات، اشارات تاریخی و آیات و احادیث به کار رفته در متن را بررسی می کن...

چکیده پس از آشنایی با معانی متفاوتِ تأویل و آیات متشابه در نگاه بسیاری از مفسران متقدم و متأخر(شیعه و سنی) و همچنین برخی از علمای قرآنی، آگاه شدیم که این معانی دارای درجاتِ متفاوتی از ضعف و اعتبار هستند. برخی از تعاریفِ تأویل ارتباطی به آیات محکم و متشابه نداشته(تأویل= تفسیر)، برخی نیز تنها آیات متشابه را دارای تأویل می دانند، و علمایی همچون علامه طباطبایی نیز تمام قرآن از محکم و متشابه را تحت تأ...

فاصله، پدیده ای قرآنی در پایان آیات است. سخن درباره آن از دوران سیبویه (د 180ق) آغاز گردید، اما رمّانی (د 384ق) اولین کسی بود که به تعریف و بررسی آن پرداخت. از آن زمان تا کنون تعاریف زیادی از علمای فریقین درباره فاصله ارائه گردیده است، اما تعریف جامع و مانعی که به همه ابعاد فاصله پرداخته باشد، یافت نمی شود. به دلیل اهمیّت و ضرورت وجود تعریف دقیق، لازم است ضمن بازخوانی و بررسی تطبیقی تعاریف «فاصله...