چهار سال پس از کودتای سوم اسفند 1299، رضاشاه پهلوی روابط خارجی ایران را در جهت پیشگیری از مداخلۀ قدرت‌‌های بزرگ تغییر داد. لازم به ذکر است که در سراسر عصر قاجار ایران در معرض نفوذ سیاسی، اقدامات نظامی و بهره‌برداری اقتصادی دو قدرت بزرگ روسیۀ تزاری (و متعاقب آن شوروی) و بریتانیا بود. رضاشاه جهت مقابله با مداخلات خارجی اصلاحاتی را در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به منظور بنیان گذاشتن دولت مُ...

سووشون رمانی است تاریخی، هنری، حماسی، رمزی و رآلیستی با رگه‌هایی از رمانتسیم. بُعد رمزی آن عمق تاریخی-‌ فرهنگی و جنبه فلسفی خاصی به آن داده است. لایه روایی آن داستانی جذاب با مظاهر فرهنگ و تمدن ایرانی و با اوصاف شاعرانه است؛ امّا لایه زیرین و رمزی آن کودتای 28 مرداد 32 و شکست جبهه ملّی، و خدمت و خیانت تعدادی از رجال مؤثّر در این واقعه و واکنش برخی از روشنفکران را پس از این واقعه، بازگفته است. نویسن...

hز نظر این مقاله، کودتای 15 ژوئیه در ترکیه ناشی از انحراف در مفهوم نوعثمانی‌گرایی و تیپ ایده‎آل آن بوده است. در واقع، این مفهوم بعد از سال 2002 در قالب چهار مدل الهام‏بخشی، فعال‌گرایی غیراجبارآمیز، فعال‌گرایی اجبارآمیز و مدل جوانک بزدل در دو عرصه داخلی و خارجی عمل کرده است، که سه مدل آخر با انحراف در مدل الهام‏بخشی، زمینه‌های کودتا را فراهم کردند. ضدکودتای اردوغان هرچند سبب تضعیف جامعه مدنی خوا...

دو روزنامه «روح‌القدس» و «صوراسرافیل» در صف مقدم مبارزان راه آزادی و دفاع از مشروطیت قرار داشتند. انتشار روزنامه‌های روح‌القدس و صوراسرافیل از پیروزی انقلاب مشروطیت شروع‌ شد و تا کودتای محمدعلی شاه قاجار به طول انجامید. در این مدت تعداد 28 شماره روح‌القدس و 32 شماره صوراسرافیل منتشر شد که با در نظر گرفتن معیارهای لازم برای تشخیص سرمقاله از سایر مقاله‌ها تعداد 13 سرمقاله در روزنامه روح‌القدس و ت...

در سال‌های نخست قرن 13هجری/ 19میلادی، با شکست ایران در جنگ با روسیه و ورود ایران به چرخه نظام سرمایه‌داری غرب، اقتصاد ایران در بخش‌های کشاورزی، تجارت و صنایع دستی با بحران مواجه شد. با برقراری نظام مشروطه، طرح نوسازی اقتصادی در دستور کار مشروطه خواهان قرار گرفت، لیکن بحران‌های سیاسی ـ اجتماعی عصر مشروطه و اشغال ایران در سال‌های جنگ جهانی اول مانع از تداوم نوسازی در ساختار اقتصادی ایران شد. پس ا...

رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست دارد، به‌قلم شهرام رحیمیان، اثری مدرن و از رمان­های سیاسی درخور‌تأمل است که به بازنگری متفاوت کودتای 28 مرداد، با تکیه بر مسائل روانی شخیت‌­های سیاسی، می‌­پردازد. در این جستار، با دقت در مؤلفه «چندصدایی» باختین، ضمن تبیین این اصطلاح، مصداق­‌ها و کاربست آن را با شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی در رمان بررسی کرده­‌ایم و کوشیده‌­ایم در ابتدا به این سؤال که «چندصدایی چه...

راشد الغنوشی - مؤسس و رهبر جنبش اسلامی تونس - با ابتنای‌‌‌‌‌بر تفکر اسلامی و اتخاذ راهبرد واقع‌‌‌‌‌گرایانه، این جنبش را از کوران بحران‌‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌سیاسی معاصر عبور داد و آن را در دستیابی به اهداف جنبش رهبری کرد. امری که رهبران اخوانی در مصر به‌‌‌‌‌دلیل اتخاذ رویکردهای افراطی از آن بی‌‌‌‌‌بهره بودند و انقلاب سیاسی نوظهور خود را با کودتای ارتش، نافرجام گذاشتند. این موفقیت مرهون مجموعه‌‌ای از عوا...

رمان از ابزارهای مهم جامعه­پذیری، انتقال ارزش­های زندگی و بازتاب­دهنده­ی مسایل گوناگون اجتماعی است. بر این اساس برای درک نوع نگرش افراد جامعه به مشارکت زنان در عرصه­ی سیاست و نحوه­ی این مشارکت، ده رمان معاصر فارسی بعد از انقلاب- پنج نویسنده مرد و پنج نویسنده زن- با روش تحلیل محتوا  بررسی می­شود. یافته­های پژوهش نشان می­دهد نویسندگان زن در داستان­های خود نه تنها به مسایل سیاسی می­پردازند؛ بلکه د...

این پژوهش درصدد توضیح و تبیین تأثیرپذیری تسخیرکنندگان سفارت آمریکا(دانشجویان پیرو خط¬امام) از اندیشه¬های گفتمان اسلام¬گرا، گفتمان بومی¬گرا،گفتمان چپ و ملی¬گرا در دهه¬های 40و50 می¬باشد. البته برای روشن شدن موضوع نیم نگاهی هم به دوره¬های قبل از این تاریخ دارد. پژوهش حاضر از یکسو درصدد توضیح وجود بی¬اعتمادی نسبت به آمریکا _ ناشی از کودتای 28مرداد 1332_ است که با حمایت آمریکا از حکومت پهلوی در طول ...

یکی از کارکردهای احزاب سیاسی، تجمیع و تألیف خواسته های مردم و انتقال آن خواسته ها به دستگاه سیاسی و نمادهای تصمیم گیری است. همان طور که موریس دوورژه می گوید، احزاب ترجمان نیروهای اجتماعی به شمار می روند و خواسته های گروه، طبقه و نیروی اجتماعی که از آن برآمده اند را تأمین می کنند. معمولاً این هدف از طریق کسب و حفظ قدرت توسط احزاب در نظام انتخاباتی تحقّق می یابد. بررسی کارکرد احزاب در جامعه ایران، ...