نویسندگان کتاب‌های «کلیله و دمنه عربی» و «گلستان» هر یک به گونه‌ای در طرح مسأله سیاست مُدُن و آیین حکومت‌داری تأکید ورزیده‌اند. رعایت اصول و موازین اخلاقی در سیاست مدن و آیین حکومت‌داری و کشورداری همچون عدالت، رعیّت‌پروری، رازداری، برقراری امنیت اجتماعی، خردورزی، مشورت و رایزنی در تدبیر مصالح مملکت، اتحاد و یکدلی، قناعت و خرسندی، توجه به قدرت اهورایی و اعتقاد به تقدیر و سرنوشت و ... پیوندی استوار ...

دو واقعۀ تاریخی متعلّق به روزگار فرمانروایی داریوش اوّل هخامنشی در تاریخ هردوت بیان شده است که شباهت بسیاری با دو داستان در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دارد؛ یکی ماجرای تسخیر بایل توسط داریوش که با حیله و تدبیر زوپیر یکی از مشاوران برجستۀ وی به پیروزی ایرانیان و فتح بابل منجر شد که چندین ماجرا در تاریخ شبیه این واقعه تکرار شده است؛ امّا شبیه ترین داستان ها به واقعۀ مزبور، داستان نمادین «بومان و زاغ...

مرزبان نامه یکی از آثار تعلیمی ادب فارسی است که در آن پسندها و ناپسندهای اخلاقی به گونه¬ای غیر مستقیم و بیشتر در قالب گفتگوی میان شخصیّت¬ها بیان شده است. سعدالدّین وراوینی، نویسنده¬ی این اثر، سعی دارد با استفاده از آیات و احادیث و اشعار عربی و فارسی، تعالیم اخلاقی مورد نظر خود را برای بهترسازی اجتماع ارائه کند و بدین گونه در نقش یک مصلح اجتماعی ظاهر گردد. پژوهش حاضر با عنوان «نگاهی به آموزه های ا...

تحول معنایی یکی از تغییرات زبانی است که در سطح واژه ها رخ می دهد و منظور از آن، حفظ شکل ظاهری واژه و تغییر معنای نخستین و پذیرش معنایی تازه است. وام واژه ها یکی از زمینه های به وجود آمدن تحول معنایی هستند. در این مقاله، به تحول معنایی برخی از وام واژه های عربی کتاب کلیله و دمنة فارسی می پردازیم. ابتدا عوامل و نحوة تحول معنایی را از نظر زبان شناسان مطرح می کنیم و سپس وام واژه های تحول معنایی یاف...

نگارگری متاثر از ادبیات و فرهنگ ایرانی، به تصویر نگاری متونی پرداخته است که بخش ویژه ای از آنها شامل داستان های جانوران و روایت پند و اندرزهایی از زندگی آنهاست و به نگارگری کتاب هایی علمی همچون منافع الحیوان پرداخته است که فواید حیوانات مختلف را بازگو می کند. که در بسیاری از تصاویری که برای کتاب های فوق الذکر طراحی شده است، در چهره حیوانات، مشابهت هایی با چهره انسان دیده می شود. این پژوهش بر ...

در پژوهش پیش رو، که در خصوص ویژگی‏های نثر فنّی در چند کتاب نثر مشهور فارسی بحث و بررسی به عمل آمده است، نثر فنّی از آغاز تا پایان دوره تکلّف، مورد ارزیابی قرار می‏گیرد. برای نیل به هدف مذکور، آثار برجسته‏ای که در این شیوه تدوین شده، با رویکردی تازه و متفاوت از آنچه تاکنون در برخی کتب سبک‏شناسی دیده می‏شود انتخاب و نکات قابل ملاحظه هر یک، از دیدگاه مورد نظر نگارنده، استخراج و عرضه می‏گردد. در این ر...

چکیده تبادلات ادبی و فرهنگی میان ملّت‌ها، از دیر‌باز امری رایج و مرسوم بوده است، به‌گونه‌ای که بازتاب بسیاری از گفتارها و اندیشه‌های فلاسفه، شعرا و نویسندگان یک جامعه را می‌توان در جوامع دیگر مشاهده کرد. در این میان تعامل فرهنگی و ادبی دو ملّت ایران و هند، به دلیل داشتن ریشة تمدنی مشترک از قدمت دیرینه‌ای برخوردار بوده است. تأثیر‌پذیری این دو فرهنگ را می‌توان در بررسی برخی از آثار ادبی از جمله کتا...