توجه به کنشهای زبانی رایج در هر دورۀ تاریخی، می تواند آگاهیهای نوینی را از آن عصر بازنماید. از همین رو، بهره گیری از دانش زبان شناسی، خاصه زبان شناسی کاربردی، در مطالعات تاریخی اسلام راهگشای بسیاری از مسائل مطرح در این حوزه می تواند باشد. بر این پایه، و به سان نمونه ای از تعامل بینارشته ای، در مطالعۀ پیش رو با محوریت کاربست نگاه گفتمانی خواهیم کوشید روند رویارویی دو گفتمان علوی و اموی را بازشنا...

مشارکت گستردة زنان محجبه در انقلاب اسلامی ایران، ناظران خارجی را بر­انگیخت که آن را انقلاب چادرها بنامند. چرایی و چگونگی این مشارکت، از جمله عرصه‌های مغفول در میان علایق نظری مطالعات انقلاب اسلامی به شمار می‌رود. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از امکانات مفهومی روش تحلیل گفتمان این مسأله را بکاود. بنابراین سه گفتمان سنّتی، مدرنیزاسیون و انقلاب اسلامی، در دو سطح تعاملات ...

مقاله حاضر با بررسی پدیده جهانی‌شدن و تلاش برای توضیح این پدیده به برآورد چالش‌ها و فرصت‌هایی می‌پردازد که اسلام سیاسی در شرایط جدید با آن مواجه است. نویسنده رهیافت مناسب برای این بررسی را رهیافت مطالعات تحلیل گفتمانی می‌داند و بر این اساس به جای تلقی جهانی‌شدن به مثابه گفتمان واحد، معتقد است که تصویر جهانی‌شدن به منزله وضعیت جدید منازعه گفتمانی، توان توضیح‌دهندگی بیشتری دارد. از این منظر آنچه ...

تحلیل گفتمان انتقادی می‌کوشد به بررسی و تحلیل گفتمان در سطحی فراتر از جمله بپردازد تا هم جنبه‌های زبانی و هم جنبه‌های اجتماعی گفتمان را آشکار کند. بر این اساس نورمن فرکلاف گفتمان را در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی کرده است. این روش در قیاس با سایر روش‌های تحلیلی گفتمان تا حدودی جامع‌تر و کارآمدتر است. برای ارائۀ تحقیقی کمی-کیفی می‌توان روش تحلیل فرکلاف را با روشی کیفی چون روان شناسی گفتمان...

گفتمان مجموعه­ای از نشانه­هاست که به‌صورت فراگیر به شکل­دهی رفتارهای فردی و اجتماعی جامعه می‌پردازد. در هر نظم گفتمانی مجموعه­ای از قوانین و قراردادها وضع می­شود که به ساختاربندی اصول گفتمانی می­پردازد. کنشگران اجتماعی با هدف­های ایدئولوژیکِ مدنظر خود اقدام به واردکردن نشانه­ها در چارچوب گفتمانی خود می­کنند و اینجاست که زبان به ‌عنوان بخش مهمِ سازندة گفتمان وارد عرصه می‌شود و به ‌صورت نرم­افزاری ...

هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل شگردهای گفتمانی مورد استفاده در برنامه «صفحه 2 آخر هفته» پخش شده از شبکه بی‌بی‌سی فارسی در سال‌های 94 و 95 هست. تلاش بر آن بوده تا ابتدا با استفاده از تکنیک‌ها و مقوله‌های گفتمانی، شگردهای گفتمانی برنامه را شناسایی و سپس با بهره از روش تحلیل گفتمان انتقادی این برنامه مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گیرد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که برنامه مذکور از شگردهای تخاصم گفتم...

چکیده پرسش پژوهش حاضر این است که نحوه تکوین سوژه دلخواه نظام سیاسی در عرصه پوشش پس از انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش، چشم اندازی مبنای کار قرار گرفته که در آثار متاخر فوکو تحت عنوان «حکومت مندی» از آن یاد شده است. بر طبق این چشم انداز، سوژه را باید پیامد مجموعه ای از تکنیک ها و تاکتیک هایی گفتمانی و غیر گفتمانی دانست که از طریق استراتژی های حکومت خلق و ابداع می شوند و در ر...

چکیده در این رساله ، موضوع فقرزدایی در دولت های سازندگی و اصلاحات از منظر گفتمانی مورد مطالعه قرار گرفته است . مفروض مولف این بوده است که گفتمانها واقعیت ها را بر می سازند و لذا مطالعه گفتمانها در ریشه یابی پدیده ها حائز اهمیت است . بر این اساس ، مولف بر اساس نظریه گفتمان ارنستولاکلاو و شانتال موفه در ترکیب با تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف به عنوان روش مکمل به بررسی متون ( سخنرانی ها ، لوا...

از بیشتر شخصیت‌هایی که در شاهنامه حضور دارند، می‌توان در متن‌های دوران باستان نشان یافت. داستان‌های مربوط به این شخصیت‌ها، ریشه در روایت‌های بسیار کهنی دارد که با گذر از پست و بلند تاریخ فرهنگی این دیار به دوران نوتر رسیده است. کاووس از جملة چنین شخصیت‌هایی است. این پادشاه در میان پادشاهان حماسة ملی، بیشترین و طولانی‌ترین حضور را در شاهنامه دارد. هم‌چنین از او و کارهایش در اوستا، متن‌های پهلوی ...

به منظوربررسی سبکی و گفتمانی بعد عاطفی در اشعار ترکی آذری شهریار، تحلیلی به صورت انتخاب اشعار و قطعات انجام شد. در این تحلیل، رویکرد ما، از مکتب پاریس الهام گرفته است. با توجه به سوال پژوهش مبنی بر ویژگی ها و عناصر گفتمانی که سبب تولید فضای عاطفی می شوند، به چگونگی نقش این عناصر در بروز فضای عاطفــی اشاره می گردد. این عناصر عبارتند از: گستره ها، فشاره ها، افعال موثر،ضرب آهنگ ، چشـــــــم انداز ...