ویژگی­های خلأ نحوی در زبان فارسی     منصور شعبانی [1]     تاریخ دریافت: 30/8/90   تاریخ تصویب: 20/5/92     چکیده   این مقاله درصدد توصیف ویژگی­های خلأ نحوی در زبان فارسی بر اساس مطالعات انجام شده در این زمینه در سایر زبان­هاست. با بررسی خلأ نحوی در زبان فارسی درمی یابیم که خلأ نحوی در زبان فارسی دارای شباهت­ها و تفاوت هایی با خلأ نحوی در سایر زبان هاست. ویژگی­های بارز خلأ نحوی در زبان فارسی عبا...

در این مقاله ساخت مجهول در زبان فارسی از دیدگاهی جدید یعنی در چارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار گرفته است. پس از بیان اجمالی نظرات زبان شناسان و دستورنویسان مختلف در مورد چند و چون این ساخت به معرفی کوتاهی از دستور نقش و ارجاع و مبانی نظری آن خواهیم پرداخت. در ادامه با ارائه تحلیلی بر اساس صورت بندی این نظریه در مورد فرایند نحوی مجهول نشان داده خواهد شد که در زبان فارسی دو نوع ساخت مجهول...

قلب نحوی، سازه‌ای را از جایگاه بی‌نشان خود جابه‌جا کرده، بدون آنکه باعث نادستوری شدن جمله شود، بار اطلاعی جمله را دست‌خوش تغییر می‌کند. در این فرایند، الگوی آهنگی جمله نیز برای تعیین ساخت اطلاعی آن تغییر می‌کند. دراین مقاله، به بررسی و مقایسة ساخت اطلاعی و الگوی آهنگی جملات مقلوب در زبان فارسی می‌پردازیم. نتایج نشان می‌دهد که قلب نحوی در زبان فارسی از لحاظ اطلاعی، کهنه- شنونده و کهنه- بافت بنیا...

رساله ی حاضر به بررسی ساخت رویداد در زبان فارسی و عواملی که در تشکیل آن دخالت دارند، می پردازد. این تحقیق بر اساس طبقه بندی چهارگانه ی وندلر (1957) از گونه های رویداد و در چهارچوب نظریه ی زایشی و مفروضات آن در خصوص ساخت سلسله مراتبی جمله انجام گرفته است. هدف اصلی تحقیق، بررسی ساخت رویداد در زبان فارسی و بررسی سهم موضوع ها و افزوده ها و نیز مقوله های بیرون از گروه فعلی همچون زمان و نمود دستوری د...

سابقه و هدف: پژوهش‌های متعددی به بررسی ارتباط لکنت با عوامل زبان‌شناختی مختلف پرداخته‌اند. هدف از این پژوهش، تعیین و مقایسه تأثیر پیچیدگی نحوی بر میزان ناروانی گفتار کودکان لکنتی و غیرلکنتی فارسی زبان در سطح گفتار خودانگیخته می‌باشد. نتایج حاصله می‌توانند جهت شناخت بیش‌تر ماهیت لکنت و نیز یافتن شیوه‌های مناسب‌تر برای درمان آن کاربرد داشته باشند. مواد و روش‌ها: این مطالعه، یک مطالعه‌ی توصیفی- ت...

در سال های اخیر، بهره گیری از علم زبان شناسی در بررسی آثار ادبی بسیار مرسوم شده است. بررسی های زبان شناختی در حوزه ادبیات، اغلب، به منظور شناسایی ویژگی های سبکی موجود در آثار ادبی، صورت می گیرند. پژوهش حاضر نیز، با بهره گیری از آراء ساخت گرایان و نظریه زبانی لیچ در باب هنجار گریزی، به بررسی زبان شناختی شعر سپید شاملو، به عنوان نمونه ای از شعر معاصر، می پردازد. هنجار گریزی از مهم ترین مسائل قابل...

مقالة حاضر به بررسی الگوی تکیۀ زبان فارسی در سطوح کلمه و گروه نحوی می‏پردازد و نشان می‏دهد که در چارچوب نظریة واج‏شناسیِ نوایی، تکیة واژگانی در زبان فارسی از الگویی ثابت پیروی می‏کند. تکیۀ واژگانی در زبان فارسی تابع قاعدۀ تکیة کلمة واجی یعنی راست‌رو است، اما در بررسی تکیة گروه، رجوع به اطلاعات نحوی و ساخت سازه‎ایِ درونیِ سازة نحوی امری اجتناب‏ناپذیر است. اصل هسته‏گریزی (اسلامی، 1379 و 1384) به‌خوب...

توزیع رسایی در خوشه دوهمخوانیمرز هجا در زبان فارسی   افشین رحیمی[1] محرم اسلامی[2] بهرام وزیرنژاد[3] دریافت: 11/7/91 تصویب: 26/8/92   چکیده در این مقاله، توزیع رسایی درخوشه های دوهمخوانی مرز دو هجای cvc-cvc در واژه های زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. محدودیت رسایی در مرز هجا بیانگر  تمایل جهانی در جهت تغییر افتان رسایی همخوان ها در مرز هجا است. در این بررسی، تعداد 4202 واژه از واژه های زا...

انواع مختلفی از نظریه ها دربارۀ مشکل تقطیع نحوی و ایجاد دستور زبان های مربوط به زبان های طبیعی وجود دارند. این مقاله یک دستور زبان نحوی برمبنای صورت بندی دستور زبان رابطه ای برای زبان ترکی (آذری) که جزو زبان های پیوندی می باشد، ارائه می کند. در صورت بندی دستور زبان رابطه ای، کلمات یک جمله بر طبق نقش های نحوی که دارند به یکدیگر متصل می گردند. زبان ترکی (آذری) دارای ساخت واژه ای صرفی و اشتقاقی پی...

با گسترش حجم اسناد و اطلاعات متنی نیاز به سیستم هایی که قادر به تولید خلاصه خودکار از متون بوده به نحوی که اطلاعات کلیدی موجود در آن را پوشش دهد و جایگزینی برای مطالعه متن اصلی شود، بیش ازپیش مورد تأکید قرارگرفته است. خلاصه سازی خودکار متن یکی از زمینه های کاری پردازش زبان های طبیعی است و وظیفه ی آن ارائه یک نسخه کوتاه شده از یک (یا چند) سند بوده به نحوی که حاوی اطلاعات مهم موجود در آن باشد. ...