دانش معنا‌شناسی مطالعۀ علمی معنا است که به تحلیل معنا‌ی واژه‌ها با توجه به نظام معنایی آن می‌پردازد‌. از مهم‌ترین راه‌هایی که امروزه در علم معناشناسی مورد توجه ادب‌پژوهان واقع شده، تکیه بر روابط هم‌نشینی و جانشینی است؛ زیرا از طریق شبکه معنایی با بررسی واژگان در سیاق آیات می‌توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. واژۀ «عذاب» یکی از پر‌‌بسامد‌ترین واژگان قرآنی محسوب می‌شود. در پژوهش حاضر در پی آن...

از جمله مهم‌ترین راه‌هایی که امروزه در علم معناشناسی مورد توجه ادب‌پژوهان واقع شده، شناخت معنای واژگان از منظر هم‌نشینی است؛ زیرا با بررسی واژگان در سیاق آیات می‌توان به معنای دقیقی از واژه دست یافت. واژۀ «عذاب» دلالت بر عقوبتی می‌کند که نتیجه طبیعی عمل فرد است ولی اشاره‌ای به شدت عقوبت ندارد؛ امّا هم‌نشینی آن با اوصافی مانند: ألیم، شدید، مهین، نکر و غیره حالت و شدت آن را بیان می‌کند. هدف از پژو...

چکیده «سمع» در وصف خداوند، از صفات ذات الهی و به معنای علم او به شنیدنی ها و حضور همه عالم در محضر اوست، و در وصف انسان از جمله ابزار ادراکی وی به شمار می رود که بسیاری از ادراکات، لذت ها، محسوسات و معرفت ها از این طریق و به واسطه نعمت گوش دریافت می گردد. این رساله با هدف تبیین آیات بسیاری از قرآن که حاکی از آن است که خداوند متعال نه تنها سخن بندگان را می‏شنود بلکه نسبت به همه چیز شنواست و این...

معناشناسی به عنوان یکی از شاخه‌های دانش زبان‌شناسی به تحلیل معنایی واژه‌ها و جمله‌های یک متن می‌پردازد و با آن می‌توان جایگاه دقیق کلمه‌ها و ترکیب‌های آن را از طریق نظام معنایی به دست آورد. یکی از واژه‌های بسیار مهم قرآنی که از این منظر مورد مداقّه قرار گرفته، کلمة «جهاد» است. این عبارت از مفاهیم پیچیده‌ای است که از گذشته تا حال مورد توجه مکاتب اسلامی و الهی بوده است و تکرار آن در جای‌جای قرآن ک...

تفسیر قرآن به قرآن روایی، روشی است که در روایات قرآن به قرآن پیامبر ? و اهل بیت ? بکار رفته است. از جمله گونه های این روش می توان به گونه ی معناشناسی، بینامتنی، موضوعی و تاریخی اشاره کرد. در گونه ی معناشناسی به تفصیل معنای مجمل، ارائه ی واژگان یا عبارات هم معنا و میزان فراگیری معانی آیات می پردازد. گونه ی بینامتنی از تاثیر متون روایی ناظر به قرآن، در تفسیر قرآن به قرآن بحث می کند. آیات نظیر...

یکی از واژگانی که در حوزة معنایی کتابت در قرآن قرار می‌گیرد، لوح محفوظ است. واژة «لوح محفوظ» یک مفهوم بنیادین بوده و به این شکل تنها یک ‌بار در قرآن آمده و همین امر سبب به‌وجودآمدن اختلاف‌نظرها دربارة ماهیت این واژه از دیرباز میان قرآن‌پژوهان بوده است. واژه‌شناسان در بررسی معنای لوح از تورات، قرآن و منابع عصر نزول استفاده کرده و معانی الواح موسی، تخته­های کشتی و هر چیزی را که بتوان بر روی آن نو...

از آنچه در این پایان نامه گفته شد می توان بر مطالب زیر به عنوان نتیجه گیری از بحث تأکید کرد: - لغویان در تبیین معناشناسی واژگان قرآن، بیشتر به توضیح تفصیلی معنای لغوی و اصطلاحی واژه، و وجه تسمیه ی آن ها، اصل، ریشه، منبع لغوی، اشتقاق و انتساب و اتّصاف واژگان پرداخته اند. - روایات تفسیری با رویکردهای متنوعی به تبیین معنای واژگان قرآن پرداخته اند. - اظهارات معصومین? در تبیین معنای واژگان قرآن...

نشانه- معناشناسی به عنوان یکی از شیوه های نقد ادبی نو، در قالب فرآیندها و در ابعاد مختلفی مطرح می شود که یکی از آن ها، فرآیند تنشی است. در فرآیند تنشی، بین عناصر نشانه- معنایی، رابطه ای به وجود می آید که معنا از کم رنگ ترین تا پُر رنگ ترین شکل آن، در نوسان است. بر این اساس، در جریان فعّالیت حسّی- ادراکی می توان فرایندی را تبیین کرد که مجموع عناصر فضای تنشی، حضور فعّال دارند. شوِش گر، با کمک گرفتن از...

هدف تحقیقی و موضوعی این پایان نامه طرح و تبیین معنا و چگونگی ساز و کار تولید آن در تزئینات وابسته به معماری و به طور اخص در دو بنای دوره قاجار بوده است. بنای شمس العماره از مجموعه کاخ گلستان و دیگری مدرسه عالی شهید مطهری. در این میان تزئینات به معنای هر گونه خصوصیت زینتی که بتواند نیازهای زیبایی شناختی و جامعه شناختی را فراتر از هدف کاربردیش برآورده نماید؛ و نشانه شناسی به عنوان چهارچوب نظری ای...

چکیده تدبّر در قرآن یکی از مهم ترین و کلیدی ترین مفاهیم قرآنی به شمار می آید که به تصریح خود آیات، غایت نزول قرآن کریم است. اگرچه پژوهش و تحقیق حول واژه مذکور در سده های نخستین شروع شده است، لیکن باید اذعان نمود که در مدت چند ساله اخیر شاهد سیل تحقیق و پژوهش در رابطه با تبیین بیشتر ابعاد واژه تدبّر می باشیم. جستار در پیش رو نیز به نوبه خود در تلاش است این بار با بکارگیری ابزار علم معناشناسی و زب...