مسئلة قضا و قدر، از دیرباز مورد توجه و تأمل اندیشمندان مسلمان؛ اعم از اهل سنت و شیعه بوده است. متفکران جهان اسلام با الهام از آیات قرآن و احادیث پیامبر(صلی الله علیه و آله) و اهل‌بیت(علیهم السلام)، رابطة خالقیت و ربوبیت خدای متعال با نظام هستی و افعال انسان را به گونه‌ای تفسیر و تبیین کرده‌اند که موجب اسناد شرور و نواقص و افعال قبیح به حق تعالی نشود. از نظر آنان، تعلّق علم و مشیت و قضا و قدر اله...

حمایت دیپلماتیک، حمایتی است که یک دولت نزد دولتی دیگر،  به منظور جبران خسارتی که بر اثر ارتکاب عمل متخلفانة بین‌المللی به یکی از اتباع او؛  اعم از حقیقی یا حقوقی وارد شده است، به عمل می‌آورد. این قاعدة عرفی، ماهیتاً تکلیفی برای دولت‌ها مقرر نمی‌دارد؛ بلکه حقی است که مربوط به آنها بوده، تابع شرایطی خاص از قبیل وجود رابطه تابعیت و طی مراحل داخلی از سوی زیان‌دیده است. دیوان بین‌المللی دادگستری در ق...

سخن‌سرای گنجه نه تنها در حوزة ترکیب‌سازی، تصویرگری، مضمون‌آفرینی و سرودن داستان‌های بزمی و عاشقانه سرمشق گویندگانِ زبان فارسی است، بلکه در ذکر بعضی از موضوعات دیگر از جمله واقعة معراج پیامبر اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، نیز گوی سبقت از دیگران ربوده و سلسله‌جنبان و پیشوای سخنوران دیگر محسوب می‌شود، تا آنجا که اغلب شاعران پس از او نیز به تقلید از وی این موضوع را در شعر خویش منعکس کرده‌اند. این...

سخن‌سرای گنجه نه تنها در حوزة ترکیب‌سازی، تصویرگری، مضمون‌آفرینی و سرودن داستان‌های بزمی و عاشقانه سرمشق گویندگانِ زبان فارسی است، بلکه در ذکر بعضی از موضوعات دیگر از جمله واقعة معراج پیامبر اکرم، صلّی الله علیه و آله و سلّم، نیز گوی سبقت از دیگران ربوده و سلسله‌جنبان و پیشوای سخنوران دیگر محسوب می‌شود، تا آنجا که اغلب شاعران پس از او نیز به تقلید از وی این موضوع را در شعر خویش منعکس کرده‌اند. این...

نظریة تناسخ در معنای مصطلح و شایع آن به انتقال نفس (ادامة حیات نفس) از بدنی به بدن دیگر (انسان، حیوان، نبات و جماد) پس از مرگ اطلاق شده است. این نظریه به دلیل ارتباط تنگاتنگ خود با واقعة مرگ و مراحل پس از آن، از دیرباز محل تامل اندیشمندان و متفکران سراسر جهان بوده است. این آموزه به جهت محتوای معرفتی مدعای خود، در هر یک ازحوزه‌های تفکر اسلامی، از جمله حوزه‌های فقهی، کلامی، فلسفی وعرفانی بازتاب‌ه...

پیروزی معجزه‌آسای انقلاب اسلامی که مهمترین واقعة قرن بیستم در ایران است، بدون رهبری پیامبرگونه امام خمینی، در شروع و استمرار انقلاب، امکان‌پذیر نبود. مشروعیت رهبری ایشان از عوامل و عناصر چندی نشأت می‌گیرد که مرجعیت از مهمترین آنهاست. این مقاله بدون اینکه نقش سایر عوامل ــ از جمله شخصیت فردی، شجاعت انقلابی، نفوذناپذیری و قاطعیت امام خمینی ــ را نفی کند، در پی بررسی نقش مرجعیت ...

پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل شیوه و سبک تاریخ‌نگاری یکی از عالمان و مورخان نیمة نخست قرن هفتم نامور به شمس‌الدین یوسف بن قِزاوغلی معروف به «سبط ابن جوزی»، می‌پردازد.  با توجه آن که این مورخ، شیوه و رویکرد خاصی در گزارش واقعة عاشورا و حوادث و مسائل پیرامونیِ آن دارد، بررسی و تحلیل گزارش وی، نکات قابل توجه و تأملی را فراروی محققان قرار می‌دهد. افزون بر این، نویسنده در گزارش عاشورا، از منابع و مقاتلی...

متن حاضر روایتِ اخبار فخ از دو منبع دست اول و دو اثر قدیمی است دربارة «قیام فخ». منبع نخست، کتاب «مقاتل الطالبیین» تألیف ابوالفرج اصفهانی(359ق.) است که به نظر می رسد از زمان تألیف مشهور بوده و یکی از کتب مرجع و منبع مهم در شرح این واقعه محسوب می شود و بیشتر پژوهشگران و نویسندگان واقعة فخ، از این کتاب بهره برده اند. منبع دوم، کتاب «اخبار فخ» نوشتة احمدبن سهل رازی است که تا عصر حاضر در د...

ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم معروف به ذوالنّون مصری از شخصیّت‌های ممتاز تاریخ تصوّف به شمار می‌آید. اگر از بزرگان صوفیه ده تن را به مثابة برجسته‌ترین‌ها برگزینند، یقیناً ذوالنّون یکی از آن‌هاست؛ بنابراین، شناخت احوال و تازه‌های سخن او که نمایندة شاخص و تأثیرگذار تصوّف غرب جهان اسلام است، در شناخت تصوّف اسلامی لازم و ضروری است؛ به‌ویژه اینکه اغلب منابع، او را نخستین کسی می‌دانند که از «ملامت» و نقش آن در ...

دیک الجن حمصی یکی از معدود شاعران عصر عباسی است که به جای مدح این و آن، شعرش را تنها در راه بیان احساسات و عقاید خویش قرار داده است. یکی از مهم­ترین باورهای این شاعر علوی، اعتقاد به حق مسلّم امام علی (ع) در جانشینی پیامبر (ص) است که در دیوانش هرچه زیباتر به تصویر کشیده شده است. وی برای اثبات خلافت امام علی (ع)، دو دسته از دلایل نقلی و عقلی را مطرح می­کند. در بخش دلایل نقلی، واقعة غدیر خم، حدیث م...