جنگ­های مادی (دولت هخامنشی با یونانیان) از مهمترین سرفصل‌های تاریخ دورۀ باستان است. مهمترین مسئله در بررسی این جنگ کمبود و یک‌طرفه بودن منابع است. در حالیکه هیچ منبع ایرانی و شرقی سخنی از این جنگ نزده، منابع یونانی (در رأس آنان هرودت) به تفصیل جزئیات آن را شرح داده‌اند. اما هرودت به دلیلی ناروشن کتاب خود را با نبرد موکاله و محاصرۀ سِستوس (479 پ.م) به پایان رسانده است. دیگر منابع یونانی روایت‌های...

کهن ترین اثری که درباره شترنج در دست می باشد، رساله ای است کوتاه به نام؛ گزارش شترنج و نرد یا ماتیکان چترنگ. این رساله که در بردارنده ادبیات تعلیمی می باشد در (820) واژه به زبان پارسی میانه (پهلوی) نقل شده است. یکی از ویژگیهای این رساله استفاده از نماد واره های گوناگونی است که عموماً به باورهای زرتشتی و پیش زرتشتی در دوره ساسانیان است، اشاره می کند. بن مایه های این رساله بر مبنای ادبیات تعلیمی م...

اردشیر بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی، دشت فیروزآباد )اردشیرخوره/ گور( را به عنوان اولین تختگاه خود انتخاب و با کمک مهندسان خبره، با به کار بستن یک نظام منسجم و منظم انتقال آب، این دشت را برای استقرارِ گسترده قابل سکونت کرد. این نظام مدیریت آب، چنان خوب به اجرا در آمده بود که توانست دشت را تا چهار قرن بعد از فروپاشی دولت ساسانی، به عنوان مرکزی تجاری و کشاورزی در جهان آن روز، مطرح کند. بنا بر منابع تا...

این نگرش همیشگی که گویا تخت جمشید، گروهی کاخ باشکوه است که به انگیزة نمایش قدرت سیاسی و خشنودی خاطر شاهانه بنا شد، زادة اندیشة اروپایی است. تخت جمشید در حقیقت زیارتگاه ملی مقدسی بود که وقف هدف ویژه‏ای شده بود : ساخت پایگاه استواری برای برقراری جشن‌های بهاران یا نوروز که در آن از طریق تمام منابع تظاهرات نمایشی، از قدرت‌های آسمانی اعطای فراوانی و حاصل‌خیزی طلب می‌شد.  و همچنین نادرست‌ترین نامی ک...

این مقاله بر آن‌ است تا نسبت میان «آرمان» و «واقعیت» را در اندیشة زرتشت، مانی و مزدک مورد واکاوی قرار دهد. اندیشه ‌های زرتشت مبنای شکل‌گیری دولت ساسانی و حرکت تأسیسی اردشیر بابکان بود. مانی و مزدک که در دورة ساسانیان ظهور می ‌کنند، در تقابل با ساسانیان قرار گرفته و با ‌وجود همکار...

چکیده: خلیج فارس،کرانه ها و بنادر آن در دوره ساسانی پر رونق ترین دوره خود را در ایران باستان تجربه می کرد. طی قرون سوم تا هفتم میلادی در سایه اعمال سیاست های تجاری، نظامی ساسانیان خلیج فارس دوباره برتری خود را بر دریای مدیترانه و دریای سرخ به دست آورد و این منطقه تبدیل به کانون تبادلات دریایی گردید. اقدامات اردشیر اول، شاپور دوم و خسروانوشیروان در تصرف نواحی پس کرانه ای خلیج فارس (بحرین و یمن...

چکیده موضوع مورد مطالعه ی این پایان نامه دوران مهمی از تاریخ ایران را در بر می گیرد . در واقع دو شاهنشاهی اشکانی و ساسانی از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن هفتم میلادی حکومت کرده اند. طایفه پرنی به رهبری ارشک به پا خاستند و در سال 250 پ.م دولت جدید ایرانی را پایه گذاری کردند اشکانیان برای پیروزی بر سلوکیان ، احیای نیروی گذشته ایران را هدف اصلی خود قرار دادند .چهره ایران دوران اشکانی ترکیبی از مد...

با توجه به ساختار بناهای عهد ساسانی که تعدادی از آن ها از گزند روزگار تا امروز نیز باقی مانده اند، می توان شالوده این استحکام را در ملات به کار رفته در سازه ها کاوید. از این رو با مبنا قرار دادن یکی از محوطه های مهم ساسانی به نام تخت سلیمان در شمال غرب ایران، به شناسایی ترکیب ملات در بناهای مهم این پایگاه اقدام گردید. پس از نمونه برداری کامل از این محوطه با مراجعه به بنا های مهم ساسانی در فارس،...

نخستین حکومتی که در ایران بر پایه ی مذهب شکل گرفت، سلسله ی ساسانیان بود. با توجه به رسمیت یافتن دین زرتشتی بوسیله ی اردشیر بابکان، پایه های قدرت دین استوار گشت و کسب قدرت و شکل گیری نهاد دین آغاز شد. هرچند در دورانی خاص، اتحادی بین دو نهاد حاکمیت و دین، دیده می شود، اما در بیشتر موارد، شاهد تضاد بین آنها نیز هستیم. توجه به بروز این اختلافات و علل بوجود آورنده ی آنها از جمله مسائلی است که به آن ...