صور خیال در شعر و نگارگری ایرانی، از حیث آفرینش هنری و زیبایی‌شناسی و نیز از حیث بینشی، با یکدیگر پیوندی تنگاتنگ دارند و این پیوند وثیق، به سبب تأثیرپذیری نگارگری از مضمون‌های گوناگون شعر و ادب پارسی است. بنا بر یافته‌های این پژوهش، در برهه‌ای از عصر صفوی به دلیل نفوذ زیاد علما و حمایت‌نکردن دربار از یک‌سو و رشد طبقۀ تجّار و متوسّط از طرف دیگر، هنر در بین لایه‌های میانی جامعه نضج یافت. همچنین کم‌...

چکیده استفاده از فضاسازی¬های دوبُعدی، بازنمایی و خلق پیکره¬هایی با خطوط شکل¬ساز قوی، سطح¬های رنگی تخت و آرایه¬ها و تزیینات گیاهی، حیوانی و هندسی مشخصه¬های بارز نگاره¬های ایرانی است، که در دو شاهنامه¬¬ی بایسنقری و شاهنامه¬ی¬ شاه تهماسبی می¬توان بازنمایی¬شان را شاهد بود. نگاره-های این دو شاهنامه¬ی مصوّر، بازتاب¬دهنده¬ی روایت¬های اساطیری، پهلوانی- حماسی و تاریخی هستند که برگرفته از فرهنگ و تمدن مرد...

ایرانیان از دیرباز به عالم ارواح، فرشتگان،دیوان و موجودات خارق العاده باور داشته و به آن اهمّیت می دادند.آن ها با استفاده از قدرت تخیّل و اعتقادات ، در پی به وجود آوردن فضای ذهنی خود بودند. این تفکر در تاریخ اسلام رنگ و بوی معنوی به خود گرفت. در نگاره هایی با مضمون مذهبی، فرشته از جایگاه خاصی برخوردار بود. در هر دوره ، بال فرشتگان ، دارای ویژگی خاصی می باشد که بر حسب تغییرات اجتماعی و سیاسی هر د...

چکیده در نگارگری و کتاب آرایی ایران تصویرسازی کتاب کلیله و دمنه اهمیت فراوانی دارد. هنرمندان تصویرساز که در زمینه تصیورسازی کتاب کلیله و دمنه فعالیت داشته اند با استفاده از خیال خود اجتماع های حیوانی را تصویر کرده و آداب و رسوم انسانی را در آن ها متبلور نموده اند. دوره کوتاه جلایری یکی از درخشان ترین دوره های تاریخی غرب ایران از لحاظ آفرینش های ادبی و هنری می باشد. در این دوره تاریخی کتاب های ...

نقش سیمرغ بارها در طول تاریخ هنر ایران ، در قالب های گوناگون ظاهر شده است . اتصال این نقش به فرهنگ ، باورها ، جهان بینی اساطیری از یک طرف و ادبیات غنی و سرشار ایرانی از سوی دیگر ،جایگاه آن را بیش از پیش اهمیت می بخشد. در این میان به نظر می رسد فرم ورنگ سیمرغ مکتب تبریز صفوی ، تحت تاثیر عواملی چون عوامل اجتماعی ، زیبائی شناسی منحصر بفردی را در ساختار بصری این پرنده به خود اختصاص داده است . با مط...

مطالع? نشانه شناسی که ابتدا از زبان شناسی پا به عرص? وجود گذاشت، از اهمیت و قابلیت گسترده ای در زمین? تفسیر و تحلیل معناهای متون برخوردار است. در این راستا پژوهش حاضر تلاش دارد به روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از این دانش، تحلیل متون تصویری شاهنام? شاه اسماعیل دوم، موجود در موز? رضا عباسی را به محک آزمون بکشاند. هدف تحلیل، بررسی فرایند درک معانی نشانه ها با استفاده از مبانی نشانه شناسیِ بکار رفته...

چکیده : معماری در دوره تیموریان در امتداد سنت های معماری ایلخانان است که می توان آن را نیز انعکاسی از معماری دوره سلجوقیان دانست، که البته تغییراتی جزئی در آن ایجاد نموده اند. در این دوره اصول و طرح معماری ارتباط تنگاتنگی با تزئینات هندسی داشت. در نقاشی های عصر صفوی جلال و شکوه آن زمان به وضوح نمایان است. موضوعی که در آن زمان بیشتر برای نقاشی ها انتخاب می شد وضعیت زندگی درباری و طرز رفتار طبق...

عرفان و تصوّف، از جمله نیرومندترین جریان های فکری و معنوی است، که برای چندین قرن متمادی، در گستره سرزمین های اسلامی، حضوری پُر رنگ داشته است. این امر، باعث گردیده تا بسیاری از مظاهر فرهنگی اهل اسلام، خصوصاٌ هنر و ادبیات ایشان، تحت تأثیر این مکتب فکری قرار گیرد. گرایش اهل عرفان به باطن، و استفاده فراوان عرفا از رمز و نماد برای بیان آموزه های معرفتی، از جمله مواردی است که در ادبیات و هنرِ نگارگری تأث...

رسال? حاضر به پژوهش پیرامون رابط? ادبیات و نگارگری در مکتب هرات دور? تیموری می پردازد. خمس? نظامی بعد از شاهنام? فردوسی دومین مجموع? شعری است که مورد توجه درباریان و هنرمندان بوده است، در این راستا دو منظوم? عاشقان? «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون» که از نظر کمی تعداد نگاره های بیشتری را شامل می شوند مورد پژوهش قرار گرفته اند. همچنین، روش نظری مورد استفاده در این پژوهش، روش نقد جدید (روش نقد ژیل...

نقاشی عصر قاجار به طور عمده، به دو دوره تقسیم می شود: دوره نخست؛ مقارن با سلطنت فتحعلی شاه نضج می یابد تا عصر ناصری دوام می آورد؛ بر تلفیق صور نگارگری و تزئینی با دستاوردهای هنر ناتورالیستی تکیه دارد و سیطره کلی دستاوردهای هنر ایرانی در آن، حائز اهمیت است. دوره دوم، با سلطنت ناصرالدین شاه و ظهور هنرمندان اروپارفته، شکل می گیرد و مبتنی بر بازنمایی از هنر طبیعت گرای غرب است. شاهنامه عمادالکتّاب، م...