نقد حاضر، نقدی صورتگرایانه در کنار نقد دانشگاهی است. در یک تعریف کلّی و عام، نقد صورتگرایانه (فرمالیستی)، نقدی است که در بررسی یک اثر، اصالت را به صورت (ساخت:فرم) می دهد و عمده توجهش به لزوم وجود رابطه ای انداموار و ارگانیک، میان اجزای مختلف یک اثر است؛ به طوری که تمامی قسمتهای یک نوشته، توانایی پشتیبانی و تقویت یکدیگر را داشته باشند. نقد دانشگاهی نیز که بر اصول استوار است، می کوشد در هر حوزه، پ...

نقد جامعه‌شناختی، روان‌شناختی، زیبایی‌شناختی، تطبیقی، اخلاقی و تاریخی و سایر شاخه‌های نقد ادبی، که جای نقد صوری و کلاسیک را گرفته‌اند، وجود مناسبات تنگاتنگ میان ادبیات و علم و جامعه را اثبات می‌کند. نمی‌توان ادبیات را -که به گفتة لوکاچ، واقعیات اجتماع را بازتاب می‌دهد- قائم‌به‌‌ذات دانست، فقط به جنبه‌های درونی متن ادبی پرداخت و به عوامل بیرونی و فرامتنی، به‌ویژه گفتمان متن و جامعه، اهمیت نداد. ...

جامعه‌شناسی دانشی است که به انسان و ارتباطات او در جامعه می‌پردازد. فرهنگ محصول ارتباطات اجتماعی است و ادبیات یکی از این پدیده‌های فرهنگی، و خالق اثر ادبی تصویرگر جامعه در اثر هنری خود است. وقتی به ارتباط میان جامعه و ادبیات می‌پردازیم وارد حوزة جامعه‌شناسی ادبیات شده‌ایم. نقد جامعه‌شناختی ادبیات یکی از رشته‌های نسبتاً نوین در نقد ادبی است که تاریخچة طولانی‌ای دارد. در آغاز قرن نوزدهم ایپولیت تن...

چکیده نقد جامعه ­شناسی به عنوان یکی از رویکردهای نقد ادبی، به دلیل خاصیت ذاتی خود از یک سو به ادبیات و از دیگر سو به جامعه­ شناسی پیوند می­ خورد. در میان جامعه­ شناسان ادبیات، لوسین گلدمن با استفاده از آموخته های مکتب لوکاچ، توانست شیوه­ای جدید به نام «ســاخت­گرایی تکوینی» معرفی کند. این شیوه در عین پرداختن به محتوای اثر، از صورت آن نیز غافل نم ی­ماند. یکی از اتفاقات مهم در جامعه­ ی بعد از انقل...

نظریه ی پسااستعماری، گونه ای نقد ادبی است که در گفتمان علوم انسانی، از سال 1980 در دنیای آکادمیک اروپا و آمریکا مورد بحث قرار گرفت. شروع این واژه شامل ادبیات بیشتر کشورهای جهان سوم می شد که تجربه ی استعمار را پشت سر گذاشته و یا هنوز تحت استعمار به سر می بردند. این گفتمان سعی بر ساختار زدائی تئوریهای اروپا، آمریکا محوریِ تاریخ نگاری، فلسفه، مطالعات ادبیات و دیگر رشته ها دارد و به وجود دنیایی چند ...

سبک زندگی به مثابه پدیده ای اجتماعی است که در روند زیستی انسان قرن حاضر، تغییرات گسترده ای به وجود آورده است، تغییراتی که جنبه های مختلف زندگی انسانی از چگونگی به کارگیری زبان بدنی، نوع پوشش، معیارهای اثرگذار بر ترجیحات ذوقی، مبناها و مرجع های هویتی که وجوهی فرهنگی هستند تا تجربه فضاهای جدید اجتماعی- تفریحی و میزان دخل و خرج اقتصادی افراد را در بر می گیرد. نوشتار حاضر با هدف نقادی جامعه شناختی...

ادبیات به ویژه ادبیات داستانی مانند هر پدیده فرهنگی دیگر ساختار بنیادین جامعه را به تصویر می کشد. داستان-نویسان متعهد،چشم بیدار و زبان گویای زمانه اند و واقعیات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و .. را انعکاس می دهند . داستان به دلیل ویژگیهای خاصی که دارد بیشتر از تاریخ مورد نقد و مطالعه قرار می گیرد و داستان های معاصر فارسی نیز با این ویژگی های خاص توانسته است واقعیات اجتماعی را به نمایش بگذارد. هر ...

بررسی همسانی ها و تفاوت های ادبیات عربی و فارسی، هم چنین تأثیرپذیری این دو ادبیات از یکدیگر همواره دستمایه ی بسیاری از پژوهش های حوزه ی ادبیات تطبیقی بوده است. از آنجا که در دهه های اخیر ارتباط این دو ادبیات کاهش چشمگیری یافته است، به نظر می رسد توجه به اشتراکات فرهنگی این دو، از یک سو، و نیز تأثیری که از غرب به عنوان خاستگاه نقد ادبی نوین گرفته اند، از سوی دیگر، زمینه را برای بررسی نمونه های...