در فرآیند خوانش و ارزیابی یک اثر، بازیابی حضور متنی دیگر و آگاهی از چگونگی بازتولید آن در متن پیش رو، موجب غنای تحلیل می شود. امروزه پیوند ادبیات تطبیقی و بینامتنیت دستاوردی جدید است که تحلیل اثر در چارچوب الگوها و روش های آن آسان می شود. از مهم ترین عوامل تحلیل در حوزة ادبیات تطبیقی بررسی شباهت ها و تأثیرگذاری آثار بر یکدیگر و چگونگی تحقق یا انتقال یک موضوع و درون مایه است ولی خوانش بینامتنی د...

خوانش ساختارگرایانه از متون ادبی یکی از راه های تحلیل متن از قرن بیستم تا به امروز است، بنیانگذار اصلی این مکتب را باید «بارت» دانست، او مدلی مبتنی بر پنج رمزگان را برای تحلیل متن ارائه داده است که به کمک آنها می توان به تحلیل ساختارگرایانه از بسیاری از متون ادبی دست یافت. پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است، با انتخاب داستان کوتاه  «ابلیس ینتصرِ» توفیق حکیم  سعی کرده است تا خوانشی...

حکایت سلطان محمود و غلام ترک نژادش ایاز ورای واقعیت تاریخی اش دستمایه ی بسیاری از نویسندگان بزرگ قرار گرفته است که برای تبیین مضامین لطیف عارفانه و عاشقانه از این حکایات بهره ی فراوان برده اند. در این جستار داستان های سلطان محمود و ایاز در آثار بزرگانی مورد بررسی قرار گرفته است که روش قصه-گویی را برای ارائه ی عقاید برگزیده اند، مانند عطار، مولانا و سعدی شیرازی. مثنوی ایاز و محمود زلالی خوانساری...

روایت یکی از مفاهیم رایج در نقد ادبی و روایت­شناسی یکی از شاخه­های اصلی ساختارگرایی است. در این پژوهش از دیدگاه یکی از بزرگ­ترین روایت­شناسان ساختارگرا، ژرار ژنت، به بررسی سه سطح روایی (داستان، روایت و روایتگری) داستان یونس پیامبر در قرآن کریم پرداخته می­شود و مؤلفه­هایی که این سطح روایی را در تعامل باهم دیگر نگه می­دارند یعنی زمان، وجه و لحن تحلیل می­گردد و عناصری مانند نظم، تداوم و بسامد مورد...

جریان سیال ذهن شیوه ای از روایت است که در آن لایه های پیش از گفتار و عمق جریان ذهن یک شخصیت که ترکیبی است از ادراکات حسی و اندیشه های آگاه و نیمه آگاه و خاطرات و احساسات و تداعی معانی، بدون توالی منطقی بیان می-شود. پژوهش حاضر تحلیلی است بر آثار نویسنده و مترجم معاصر شهریار مندنی پور. نگارنده در این پایان نامه سعی داشته است داستان های کوتاه این نویسنده را از نظر وجود شیوه ی جریان سیال ذهن مورد ب...

زمینه ها و عوامل ایجاد نوع ادبی داستان­نویسی معاصر در ادبیات عرب و فارسی بسیار نزدیک و شبیه به هم است؛ بویژه اینکه در هر دو زبان، داستان برگرفته از الگوهای داستان نویسی غرب است؛ یعنی شباهت­ها سبب شده است که بسیاری از محققان، شیوة داستان نویسی یکی از این دو را متأثر از دیگری بدانند؛ هرچند تأثیر را نمی توان انکار کرد. در این مقاله شباهت­ها و احیانا تأثیر و تأثر دو داستان کوتاه رجل سیاسی جمالزاده ...

مثنوی پژوهان، نخستین داستان مثنوی، موسوم به «کنیزک و پادشاه» را اثری نمادین دانسته و هر یک با توجه به دیدگاه خاص خود آن را رمزگشایی کرده اند. آنان در رمزگشایی از سه شخصیت داستان اتفاق نظر دارند و اختلاف نظر اصلی مربوط به رمزگشایی از شخصیت «شاه» و «کنیز» است. اغلب شارحان ظاهراً به پیروی از شرح خوارزمی، شاه را رمز «روح» و کنیز را رمز «نفس» فرض کرده اند. در آثار استاد عبدالحسین زرین کوب، کنیز رمز «...

منطق الطیر یکی از متون عرفانی مهم ادبیات فارسی است که از دیرباز مورد توجه فارسی زبانان قرار گرفته و جایگاه خاصی را در عرصه ادبی کشور به دست آورده است. کلیت کتاب به نظم است و در برگیرنده داستانی اصلی و حکایت هایی فرعی در مورد موضوعات عرفانی است. به همین دلیل یکی از ویژگی های بارز آن، جنبه ی داستان پردازی آن است. عطار با توجه به سبک داستان پردازی و شیوه شاعری خود، این داستان ها را متناسب با مقصود...

نادر ابراهیمی یکی از نویسندگان معاصر است که کثرت و تنوع کارهایی که انجام داده است، شاخص اصلی کارهای اوست. او در زمینه های گوناگون هنری طبع آزمایی کرده است. بخشی از نوشته های او شامل داستان های کوتاه است. این داستان ها، شامل یازده مجموعه است. بررسی مجموعه داستان های کوتاه "خانه ای برای شب" , "افسانه باران" ، "هزارپای سیاه و قصه های صحرا" و"فردا شکل امروز نیست"، گویای این مطلب است که این نویسنده ...