برخلاف صورت های قدیم سلطه در میان جوامع بشری و انحصار آن به اخذ باج و خراج و ناتوانی در تغییر بنیادی شیوه مادی و معنوی زندگی جوامع تحت سلطه، استعمار یا صورت جدید سلطه در دوران جدید، افزون بر سلطۀ سیاسی و اقتصادی با اتکا به قدرت علمی، فنی، اقتصادی، و تسلیحاتی خویش شیوه زندگی مادی و معنوی را در مستعمرات و نیمه مستعمرات تغییر داد. در این میان ایران پس از نخستین شکست ها در برابر ارتش مدرن روسیه در ...

گسست از سنّت اقتدار و طرحی برای تأسیس نظم جدید بر بنیاد آموزه‏های دین، ویژگی عمده تجدّد اسلامی در حوزه فکر سیاسی است، و هر پژوهنده تاریخ اندیشه در تمدّن اسلامی، چنین تجدید بنایی را در سیمای نظام «جمهوری اسلامی» چونان نتیجه پیکار الهی ـ سیاسی امام خمینی (ره) ملاحظه می‏کند. روشن است که سرچشمه‏های سنّت ستیزی و نوگرایی اسلامی و مکنون در بنیاد نظام جدید بگونه‏ای است که هرگز نمی‏توان بر پایه سنّت‏های فلس...

بسیج مردم در تحولات سیاسی ـ اجتماعی و اقدامات دولت‌ها در امر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ـ حداقل در ظاهرـ با هدف بیشینه‌کردن سعادتمندی جامعه و کمینه‌کردن تلخکامی‌ها رقم می‌خورد. الگوهای حکمرانی در تاریخ حیات سیاسی ـ اجتماعی بر اساس فهمی که از سعادتمندی جامعه داشته‌اند؛ رفتارهای مشروع یا غیرمشروعی انجام داده‌‌اند. تحولات سیاسی و اجتماعی در ایران پیشا انقلاب ـ که منتهی به انقلاب اسلامی شد ـ و همچنی...

این مقاله قصد دارد ارتباط قلمرو، دولت و ترور را در جهان معاصر نشان دهد؛ سه ترم انضمامی که به جنبه‌های قلمروی وضع حاکمیت اشاره دارند. هم‌چنین بر اساس تحلیلی تاریخی-مفهومی نشان می‌دهد حاکمیت در تلاقی خشونت و قلمرو دولت تعریف می‌شود؛ چون به‌عنوان پلی تعیین‌کننده بین دولت و ترور عمل می‌کند و از دولت‌ قلمروی جدا نیست. برای این کار ابتدا به میانجی مفهوم فضا، قلمرو را به‌عنوان گستره فضامند حاکمیت تعری...

محمود بن مسعود بن مصلح فارسی کازرونی اشعری شافعی، مشهور به قطب الدین شیرازی، که در قرن هفتم و در اوج تسلط قوم مغول بر ایران زندگی می کرد، از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی و صدرالدین قونوی است. اندیشه های سیاسی وی در مورد انسان مدنی و سیاسی و چیستی سیاست و منشأ و مراتب آن و نیز در مورد انواع جوامع سیاسی و طراحی و ترسیم یک نظام سیاسی مطلوب و دولت و عوامل ثبات و پایداری آن حائز اهمیت است. قطب الدین...

با بررسی مهم‌ترین تغییراتِ نظم جهانی در سه سطح نظام بین‌الملل، منطقه‌ای و ملی و موضوعات مرتبط با تبیین وضعیت نظم کنونی جمهوری اسلامی ایران، نخست به شناختی از چالش‌ها ـ محدودیتها و عوامل بازدارنده خارجی (تهدیدها) و داخلی (آسیب‌ها) ـ به منظور رفع آنها و در بستر فرصت‌ها به چگونگی امکان تغییرِ نظم در پی رسیدن به هدف کلان» نظم مناسب» می‌پردازیم. در این باره، اهمیت نخست را به عوامل محدودیت‌آور ناشی از ...

یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی که اصالت سوژه سیاسی و کنش مدنی انسان امروز را متأثر ساخته، مسئله معنا و امنیت هستی‌شناختی بشر و نیست‌انگاری حاکم بر جهان مدرن است. برخی متفکران سیاسی که به ارتباط میان معنای زندگی و عمل سیاسی انسان می‌پردازند، در راستای توجیه این معناداری به دامان تفکر کلاسیک به ویژه هنر و فضیلت خواهی یونانی پناه می‌برند. این مقاله ضمن بررسی ناسازواری هنر و فضیلت کلاسیک با هستی‌شناسی ...

بسمه تعالی رابطه اسلام و دموکراسی در اندیشه گولن و بازرگان آنچه در این پایان نامه به آن پرداخت می شود رابطه اسلام و دموکراسی از منظر کلان بحث علم و دین برای رسیدن به تفسیری از نظم سیاسی مدنظر این دو متفکر می باشد در هر کدام از این دو نظم سیاسی برمبنای چهار شاخص غایت نظم سیاسی ، مرجعیت اعمال حاکمیت سیاسی ، محدودیت اعمال حاکمیت و حق اعتراض بر گرفته از کتاب تاریخ تفکر سیاسی به عنوان چهارچوب نظری...

مقاله حاضر به بحران روش شناسی در علوم سیاسی، تبیین علل آن و اشاراتی به راه های برون رفت از این بحران می پردازد. بحران روش شناسی در علوم سیاسی به چند بخش تقسیم می شود: بحران های ناشی از تشویش در فلسفه علم، بحران های ناشی از فلسفه علوم اجتماعی و مسائلی که خاص علوم سیاسی است. مفاهیم علوم سیاسی هنگام ورود به جوامعی همانند جامعه ما معمولا دچار کژتابی می شوند و این مسأله بحران در روش شناسی علوم سیاسی...

دین همواره نیرومندترین عامل ایجاد نظم و ثبات در ابعاد گوناگون روابط اجتماعی و سیاسی بوده است و باورهای مذهبی، تداوم اجتماع را از طریق معنابخشی به حیات جمعی و قاعده مندسازی مناسبات گروهی، تضمین کرده اند. در عین حال دین مقوله ای تفسیرپذیر است و از این رو منشاء تاریخی شکل گیری نحله ها، فرقه ها و دستجات مختلف بوده است که پیامد آن شقاق اجتماعی و ناپایداری سیاسی است. در این شرایط، گروه های منشعب غالب...