به علت سیطره روح مدرنیستی، پدیده ها برای تعریف هویت خویش باید نسبت خود را با مؤلفه های مدرن و پست مدرن مشخص کنند. مدرنیته عالمی پدید آورد که با عقل محوری، وجوه ناپیدای هستی را نادیده می انگاشت. پست مدرنیته دربردارنده نگرشی نو به هویت است که این اندیشه را در تقابل با دنیای مدرن به سمت ضد بنیان گرایی می کشاند. فوکو و لاکلاو و موفه از پست مدرن های ایجابی، معتقدند هر گفتمان با ایجاد رژیم حقیقت خاص ...

در ایران عصر سلاجقه، طنز، به عنوان خنده طعنه‌آمیز به مسائل گوناگون جامعه به کار می‌رفته است. در تاریخ‌نگاریِ مدرنِ ادبیاتِ ایرانِ اسلا‌‌‌می‌، طنزپردازی به همان معنای امروزین «قصد نقد اجتماعی سیاسی»، فعالیتی ادبی تعریف شده است که عمدتا توسط شعرا در قالب یک نوع ادبی خاص انجام و ترویج ‌‌‌می‌شده است. علی رغم این نگرش عمدتاً ادب‌انگارانه و ژانری به طنز، اگر مفهوم طنز را فراتر از معنای کنونی آن، «بیان هنر...

       منیرو روانی­ پور در رمان «کولی کنار آتش»، با تداخل جهان بیرون یا واقعی با جهان درون یا داستان، خواننده را غافلگیر کرده است. در این پژوهش، از دیدگاه نقد شالوده ­شکنانه به بررسی رمان «کولی کنار آتش» منیرو روانی­ پور پرداخته شده است. نقد شالوده­ شکنی بر اساس نظریۀ دریدا شکل گرفت. ابتدا در فلسفه و بعد در نقد ادبی به کار رفت. پایۀ نقد شالوده­ شکنی بر یافتن تقابل­ های دوتایی و بحث بر سر آن­ها ...

آثار ادبی نهضت مشروطه در دهه های اخیر به عنوان بخشی از مهم ترین اسناد جامعه شناسان برای تحلیل مناسبات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران معاصر مورد توجه قرار گرفته است. سیداشرف الدین گیلانی ملقب به نسیم شمال، نقش بارزی در روشن گری عصر مشروطه داشته است. کمتر تحولی در عصر مشروطه صورت گرفته است که سیداشرف دربارۀ آن شعر نسروده باشد. در این پژوهش با روش بینارشته ای کوشیده ایم تا در دو بخش، به بازخوانی نظ...

با رواج روانشناسی مثبت‌نگر، مطالعات روانشناسی از تفکر در جنبه‌های منفی روان انسان به تأمل بر جنبه‌های مثبت روانی تغییر مسیر داد و روانشناسان، شادی را نیز در جایگاه یکی از عوامل مؤثر در موفقیت و سلامت روانی بازخوانی کردند. این موضوع در مطالعات ایشان، به‌ویژه کنجکاوی در عوامل ایجاد شادی، فصل پردامنه‌ای را دربرگرفت. سرانجام آنان عوامل متعددی مانند اعتقادات دینی، عزت نفس، سلامت، وضعیت اقتصادی و... ...

عطار نیشابوری، شاعر و مؤلفی است که با قرارگرفتن در دوره­ای بین عصر سنایی و روزگار مولوی، حلقۀ اتصال آغاز و اوج مسیر عارفانۀ شعر فارسی شده است. در آثار عطار باتوجه­به آشنایی او به داستان­پردازی و استفاده از حکایات گوناگون، مشابهت­های مضمونی با یکدیگر دیده می­شود. در این پژوهش حکایات مشترک تذکرة‌الاولیا و مثنوی منطق­الطیر بررسی و برای دریافت نحوۀ ارتباط و مناسبات آنها با یکدیگر، از مباحث بینامتنی...

با پیدایش نظریه‌های ادبی و غیرادبی از جمله نظریه‌های روان‌شناختی، ارتباط چندسویه بین علوم مختلف پدید آمده‌است؛ از جمله ارتباط بینارشته‌ای ادبیات و روان‌شناسی. این اتفاق باعث شد تا ادبیات محملی برای نگرش و تحلیلی روزآمد، کارآمد و خوانشی متفاوت تلقی شود. ادبیات به مدد نظریه‌های روان‌شناسی، خود را ملموس‌تر، عینی‌تر، عمل‌گراتر عرضه نموده‌است و بر جذابیت خود در متون ادبی، به‌ویژه در متون عرفانی افزو...

هنجارگریزی یکی از شگردهای مطرح در نظریه‌های نقد صورت‌گرا‌یان (فرمالیست‌های) روس است. این شیوه، یکی از روش‌های برجسته‌سازی در یک اثر ادبی است، که در تعریفی ساده می‌توان آن را خروج از زبان معمول و معیار دانست. بهره‌گیری از این ترفند بیانی، به آفرینش زیبایی و پویایی سخن می‌انجامد و سبب توجه دوچندان مخاطب به متن می‌شود. لیچ، زبان‌شناس انگلیسی، معتقد است که برجسته‌سازی در زبان، به دو شکل «هنجارگریزی...

براساس رویکرد بینامتنیت در حوزه ادبیات هیچ متنی زاده نشده است؛ بلکه، بینامتنی از متون قبل از خود محسوب می ­شود. نظریۀ بینامتنیت از ارتباط بین متون سخن می­گوید؛ ارتباطی که مکرر در آثار ادبی تکرار می ­شود. نظریه پردازان این حوزه چون بارت و کریستوا معتقدند که هیچ متن ناب و خالصی وجود ندارد و همۀ متون قبلاً متولد شده اند، و فقط شخص روایت کنندۀ آن فرق می­ کند. نگارندۀ مقاله بر آن است تا با روش تحلیلی...

متن حاضر ادامه مقاله ی قبلی است . دراین مقاله درباره امپراطور اکبر شاه (اکبر اعظم) ‘ جهانگیر‘شاهجهان‘اورنگزیب و ملکه نورجهان شاهزاده خانم زیب النساء سخن رفته است . محتوای مقاله ارزش ادبی ‘ تاریخی و فرهنگی دارد و روابط هند و ایران در دوران مغولان گورکانی را هم نشان می دهد. مطالب از تذکره ای فارسی جمع آوری و به سبک مدرن نوشته شده است که امید است برای استفاده دانش پژوهان ادب فارسی و فرهنک شناسان ...