فلسفه معاصر(بویژه فلسفه تحلیلی) را در قیاس با فلسفه های «وجود» محور و«شناخت» محور، فلسفه ای« زبان» محور دانسته اند .با این وجود می توان خاستگاههای تاملات فلسفی در باب زبان را در تاریخ فلسفه دنبال کرد. نخستین تاملات فلسفی جدی در باب زبان در محاورات افلاطون وبیش ازهمه در محاوره کراتیلوس به چشم می خورد. وی در این محاوره ، به نقادی دودیدگاه عمده درباب رابطه زبان وحقیقت، یعنی دیدگاه طبیعت گرایی افرا...

مجله پژوهش های زبان شناسیسال چهارم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1391/3/ 1391/8/ 1391/8/ 83 - 1391تاریخ وصول: 7تاریخ اصلاحات: 28تاریخ پذیرش: 30صص [email protected] * استادیار گروه  زبان شناسی دانشگاه پیام نور [email protected] ** دانشیار زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران[email protected] *** دانشیار زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهرانakord@tarbiat modares university **** استادیار زبان...

در زبان بشری الفاظی وجود دارد که در زبان دینی به نحو مشترک به خدا و مخلوقات نسبت داده می شود. نسبت این الفاظ به خدا و انسان به نحو مشترک لفظی و مشترک معنوی منجر به دیدگاه تشبیه و تعطیل می شود که از چالش های الهیاتی است. اندیشمندان اسلامی برای حل این چالش به معنا و مفاهیم تشکیکی این الفاظ متوسل شده اند. ملاصدرا، با مبانی فلسفی خود، برای حل این مسئله نظری را طرح کرده که می توان آن را الهیات تشکیک...

قلب واجی فرایندی واجی است که در آن ترتیب زنجیره‌ها معکوس می‌شود، موضوع مطالعات فراوانی بوده است. این فرایند بر طبق حوزه عملکرد می‌تواند منظم یا نامنظم باشد و در زبان فارسی مطالعات همزمانی را به در زمانی پیوند می‌دهد. این فرایند به نوبه خود می‌تواند پیامدهایی را برای نظریه واجی داشته باشد. هدف اصلی این مقاله بررسی شرایطی است که طی آن قلب واجی به طور همزمانی (در فارسی امروزی) و به طور در زمانی در...

فرآیند تعامل میان نحو و واژگان در قالب استعداد زبان موضوعی است که هنوز در زبانشناسی نظریه ای علی الخصوص ساختاری، دشوار و بحث انگیز می نماید. مناظراتی که در این زمینه صورت می گیرد، نظریات مخالف ساختار گرایان در زمینه ی ارتباط ما بین نحو و معناشناسی را در کنار هم قرار می دهد. تلاش های مستمر، جهت افزایش تفاهم این ارتباط ، کمک میکند تا شناخت بیشتری نسبت به معماهای پیچیده ای که شامل عملکرد زبا نشناس...

یادگیری یک زبان خارجی مستلزم فراگیری مهارتهای گوناگون اصلی و فرعی است. یکی از آنها دستور زبان می باشد. صرفنظر از نظریه های مبتنی بر اجتناب  از تدریس گرامر، مجزا از دیگر مهارتهای اصلی مانند مهارت گویایی و نوشتاری دو شیوه رایج از قدیم الایام جهت تدریس گرامر مورد استفاده قرار گرفته است.: استقرایی و استنتاجی. بسیاری از نظریه پردازان معتقدند که شیوه استنتاجی برای یادگیری دستور زبان موثرتر از دیگری ا...

دستور زبان به عنوان اصلی‌ترین عنصر انتقال پیام در زبان معیار در پژوهش‏های زبانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است بطوری‏که بخش مهمی از جدیدترین نظریات از قبیل ساختارگرا، نقشگرا و کارکردگرا به دستور زبان، چگونگی تحلیل ساختهای خوش‏ساخت و بدساخت دستوری و سایر عناصر درون زبانی و فراساخت‏های غیرزبانی مربوط می‌شود. سوالات پژوهش حاضر این است  که مؤلفه­های نظریه نحو کارکردگرا چیست؟ تفاوت آن با نظریه نحو س...

معنی‌شناسی قالب‌بنیاد نخستین بار از سوی چارلز فیلمور و پس از طرح مفهوم «قالب» از سوی او (1977الف، 1977ب، 1985، 1987) به‌مثابۀ نگرشی در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی مطرح شد. فیلمور در این رویکرد واژگانی، اصطلاح «قالب» را به‌مثابۀ شیوه‌ای برای تحلیل‌های معنایی زبان طبیعی به کار می‌برد. نگارندۀ نوشتۀ حاضر با استفاده از نمونه‌های متعددی از زبان فارسی معیار به ارزیابی میزان کارایی این نظریه در زبان فار...

این پژوهش به بررسی عملکرد پرسشواژه در زبان فارسی و مقایسه آن با زبان انگلیسی در چارچوب نظریه حاکمیت و مرجع گزینی می پردازد تا انواع احتمالی حرکت پرسشواژه در این دو زبان مشخص شود .تحلیل این تحقیق بر بحث پیرامون لزوم یا عدم لزوم اعمال قاعده حرکت پرسشواژه،حرکت نحوی یا غیر نحوی پرسشواژه ،اجباری یا اختیاری بودن حرکت پرسشواژه ،انگیزه حرکت پرسشواژه ، و محل فرود پرسشواژه در زبان فارسی و انگلیسی استوار ...

نظریة افعال گفتاری(Theory of Speech Acts)  نظریه‌ای فلسفی است که جان لنگشاو اَستین استاد فلسفة اخلاق دانشگاه آکسفورد در سال 1962 عرضه کرد و پس از او شاگردش جان سرل، فلیسوفِ ذهن و زبان معاصر در کتابی با عنوان افعال گفتاری آن را بسط و توسعه داد. هدف این نظریه ارائه تحلیل جامعی از نحوة ارتباط زبان با عالم خارج است  و در نهایت، به این پرسش اساسی و مهم در حوزة فلسفة زبان پاسخ می‌گوید که چگونه می‌توان ...