هرمنوتیک را مى توان با عنوان فشرده «دانش تفسیر متون» معرفى نمود. علم هرمنوتیک براى رشته هایى که با متون دینى سروکار دارند، اهمیت بسزایى دارد. در این مقاله ابتدا با تعریفى اجمالى از هرمنوتیک، به تأثیر آن بر فهم متون دینى اشاره شده، با تبیین نظریه مؤلّف مدارى، مفسّرمدارى و متن مدارى، هدف از تفسیر متون دینى، درک قصد و مراد جدى صاحب سخن دانسته شد; یعنى تفسیر متن دینى، مؤلّف مدار است. از طرفى، تفسیر مت...

تاکنون مباحث فلسفی گوناگونی پیرامون نظریۀ احتمالات مطرح شده است. مهمترین مسئله در این میان آن است که چه تفسیر یا تفسیرهایی را می توان از مفهوم احتمال - که اساسی ترین نقش را در نظریۀ احتمالات بازی می کند -به دست داد. فیلسوفان مغرب زمین تفسیرهای متفاوتی را برای این مفهوم پیشنهاد کرده اند. از میان اندیشمندان مسلمان نیز شهید سیدمحمدباقر صدر تفسیری از احتمال ارائه داده است که می توان آن را «تفسیر اج...

اهل بیت^ بی‌شک و به شهادت قرائن عقلی و نقلی، قرآنِ ناطق و وارثان حقیقی علوم و معارف رسول خدا| به‌شمار می‌روند. در فرازهایی از روایات شیعی، اهل بیت^ با وصف «امیران کلام» ستوده شده‌اند. از آنجا که فهم معانی کلام به فهم کلمه یا کلمات وابسته است، بی‌تردید دقت‌نظر و کاوش در دیدگاههای تفسیری اهل بیت^ در تبیین معنا یا معانی مفردات قرآنی از اهمیت به‌سزایی در تفسیر قرآن برخوردار است. روش‌های تفسیر مفردات...

اختلاف در استنادهای تفسیری کم و بیش در تفسیر همه­ی آیات و سور اثر گذاشته و روش­های تفسیری گوناگونی را شکل می­دهد. سید عبدالاعلی سبزواری در تفسیر مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن از منابع و مستندات گوناگونی بهره برده، اما یکی از مهم­ترین این مستندات قرآن کریم است؛ مفسر در وهله­ی اول با بهره­گیری از آیات قرآن کریم به تبیین معانی و مقاصد واژگان و عبارات قرآن پرداخته است و همگام با استفاده از آیات قرآن...

هدف اصلی این مقاله تمرکززدایی از ماهیّت استعلایی، جانب‎دار و انضمامی دانش ژئوپلیتیک است. برای دست‎یابی به این هدف، از رویکرد تفسیری و رهیافت پست‎مدرنیستی بهره گرفته شده است. هرمنوتیک بر این ادعا متکی است که روش هرگز نمی‎تواند ضامن دست‎یابی به حقیقت باشد. رویکرد تفسیری و رهیافت پست‎مدرنیستی آمیزه‎ای از نگرش‎های ساختارگرا و هرمنوتیکی در اندیشه‎های نیچه، ویتگنشتاین، ‎هایدگر، لاکان، دریدا و فوکو است...

بررسی آثار ادبی از دیدگاه‌های گوناگون می‌تواند جنبه‌های مختلف زیبایی‌های ساختاری، فنّی و معنایی هر اثر را به گونه‌ای نظام‌مند و مبتنی بر انگاره‌های علمی برای خواننده مشخص کند. امروزه مطالعات هرمنوتیک یکی از شیوه‌های راهگشا برای کشف ابعاد پنهان معنای متن‌های ادبی محسوب می‌شود. اینگونه پژوهش‌ها در پی درک معنا از طریق شناخت نیّت مؤلف و با توجّه به بستر زمانی، مکانی و تاریخی شکل-گیری متن است. هدف از پ...

مطالعۀ روایات تأویلی نشان می‌دهد، بخشی از این روایات با عبور از «سیاق» و «بافت» به ارائۀ مفاهیم و مصادیقی می‌پردازند که تحلیل دلالی‌ این روایات را با دشواری خاصی مواجه می‌سازد؛ چراکه نادیده‌گرفتن سیاق، امری نامتعارف است. با وجود این سیرۀ تفسیری معصومان در تبیین آیات، نشان می‌دهد، قرینه‌ای عام از سوی ماتن در تعامل با نص قرآن وجود دارد که مجوز الغای سیاق به شکل جزئی...

چکیده مروری بر نظریه های عرفی شدن نشان می دهد که این تئوری ها کمتر به تأثیر مناسبات فزاینده جهانی بر عرفی شدن مردم جهان پرداخته اند. با توجه به این مطلب، این مقاله کوشیده است رابطه جهانی شدن فرهنگی و عرفی شدن مردم کشورهای جهان را با توجه به متغیرهای زمینه ای اثرگذار بر این رابطه مورد بررسی قرار دهد. این متغیرهای زمینه ای عبارت اند از: سنت های مذهبی غیر اسلامی، سطح توسعه یافتگی، تنوعات قومی، زبا...

بررسی نحوة رخداد و تحقق فهم، موضوع هرمنوتیک فلسفی است. در جهان غرب، هیدگر و گادامر از جمله اندیشمندانی هستند که در این زمینه، آرای ویژه‌ای دارند. درمقابل، برخی فیلسوفان به مطالعة روش و فهم متون پرداخته‌اند و از شلایر ماخر گرفته تا هرش و ریکور، راهکارهایی برای فهم متن ارائه کرده‌اند. مباحث مربوط به روش فهم، هم در مباحث علم اصول و هم در بحث‌های تفسیری مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است، ...

پژوهش حاضر بر مبنای این پرسش شکل گرفت که وجهِ اشتراک و افتراق مطالعه «معنا» در معناشناسی زبانشناختی و سنتِ مطالعه هرمنوتیک کدامند؟ بر این اساس، منابع در دسترس در حوزه دانشهای مذکور مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند تا رویکرد هر کدام به مسأله «معنا» مشخص گردند. بخشی از پژوهش نیز به آزمون عملی اختصاص دارد. برای این منظور، داستان کوتاه بچه مردم نوشته جلال آل احمد را به عنوان متن برگزیده، به دوازده نفر...