رساله ی حاضر حاصل کوششی است در سالهای دراز در راه دست یابی به زبده ی اندیشه های دو تن از نام آوران ادبیات تعلیمی – عرفانی ایران: حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی غزنوی و مولانا جلال الدین محمد بلخی. نویسنده کوشیده است نخست با استفاده از دو اثر اصلی این شاعران و نیز با یاری جستن از شرح و تفسیرها و کتابهای تحلیلی، برجسته ترین جنبه های نظام فکری سنائی و مولوی را به صورت موضوعی فهرست کند، آن گاه ب...

خواجوی کرمانی، از شعرای بزرگ قرن هشتم هجری، منظومة گل و نوروز را، که به گفتۀ خود به لفظ هندی بوده است و داستان‌پردازان بابل آن را ترتیب داده‌اند، به درخواست معشوقی می‌سراید و به حامی خود تقدیم می‌کند. با وجود اینکه این منظومه شباهت‌های بسیاری به خسرو و شیرین نظامی دارد، به دلیل وجود چند داستان فرعی عاشقانه، آرایه‌های ادبی بسیار و مضامین حماسی، رزمی و عرفانی به اثری منحصربه‌فرد...

منظومه وامق و عذرا یکی از آثار ظهیر کرمانی است که آن را به تقلید از خسرو نامه ی عطار سروده است. در این مقاله وجوه تشابه دو اثر غنایی منظومه ازهر ومزهر نزاری قهستانی و وامق و عذرای ظهیر کرمانی با روش کتابخانه ای و با شیوه ی تحلیل و توصیف مورد بررسی قرار گرفت. به جهت شناخت عمیق ترمتون ادبی و غنایی این دو اثر به شیوه مقایسه ای مورد مطالعه قرار گرفتند که در هر دو اثر شاهزاده ای عاشق دختری زیبا شده ...

هدف از انجام این تحقیق آن است تا بر اساس الگوی هالیدی (1976) و نیز شفایی (1363) و فرشید ورد (1363)، منظومه ی صدای پای آب سهراب سپهری مورد تجزیه و تحلیل گفتمانی- دستوری قرار گیرد. ضمن استفاده از روش تجزیه و تحلیل متنی، منظومه در دو سطح کلان و خرد مورد بررسی قرارخواهد گرفت که در بخش کلان عوامل انسجامی شناسایی خواهد شد و در بخش خرد نیز انواع جملات به کار رفته در منظومه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ...

در این مقاله بر آنیم که یکی از منظومه های شعری دوره صفویه متعلق به شاعر و ادیب دوره شاه عباس دوم، میرزاطاهر وحید قزوینی را مورد ارزیابی  قرار دهیم تا دریابیم که شاعر در بکارگیری  ویژگی های زبانی و ساختاری این منظومه از چه اصولی بهره جسته است. این اثر ارزشمند که بیش از بیست هزار بیت دارد متأثر از سبک هندی است و به دلیل پیروی وحید قزوینی از شاعر هم عصر خود، صائب تبریزی، دارای مضامین لطیف و معتدل ...

مرتب? والای عطار در عرفان و شعر و ادب فارسی بر همگان روشن است. بنابراین توجّه به ساختار و تحلیل عرفان مورد نظر او نگاه ویژه و عمیقی می طلبد. یکی از مضامین شعرِ عرفانی او مفهوم «سفر» است. باید گفت تأکید ویژ? عطار بر سفر و حرکت در آثارش اتفاقی و تصادفی نیست. سفر و حرکت را یکی از ارکان عرفان دانسته اند و توجّه عطار به آن در همین راستاست. نَفس به حرکت افتادن در هر چیزی، آن را در معرض تغییر و تحوّلاتی ...

منظومه های غنایی از جمله مهم ترین و دراز آهنگ ترین و پرمخاطب ترین گونه های ادبی به شمار می آید. با وجود آن که موضوع اصلی این قبیل آثار، عشق و مضامین عاشقانه است ولیکن به دلیل ساختار، انواع معانی شعر فارسی همچون مدح، وصف، پند و اندرز، مضامین دینی و اخلاقی، مناجات و ... را در خود جمع کرده است. یکی از مضامین پربسامد که در بسیاری از این منظومه ها مطرح گردیده و به ویژه آغازگر بسیاری از این منظومه ها...

کهن الگوها مفاهیم مشترکی است که از گذشته های دور واز اجداد بشر نسل به نسل منتقل شده در پستوی ضمیر ناخودآگاه جا گرفته است. این صور پیش از رسیدن به مرز خودآگاهی در نمادهای گوناگون طبیعی جلوه گر شده اند و در آثار هنرمندان نمود پیدا می کند.ازطریق نقد کهن الگویی متون عرفانی نظیر منطق الطیر عطار نیشابوری می توان به زبان مشترک ادبیّات،تجربه ی عرفانی ودانش روان شناسی دست یافت.کارل گوستاو یونگ، بنا بر تج...

داستان یوسف و زلیخا در ادبیات ایران بارها و بارها دستمایه ی شاعران و نویسندگان قرار گرفته است. در این پژوهش تلاش شده است تا دو منظومه ی یوسف و زلیخا ی مولانا عبدالرحمن جامی و یوسف و زلیخای مسعود قمی از منظر روایت، ساختار و آرایه های ادبی مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. برای مقایسه ی ساختار روایی دو منظومه پس از مطالعه ی دقیق دو منظومه داستان را به پاره ها و نقش مایه های اصلی آن تجزیه کرده ایم. ر...

امروزه مطالعه ی خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی مورد توجه ی بسیاری از جامعه شناسان و روان شناسان اجتماعی است. با توجه به مطالعات گسترده در زمینه ی نهاد خانواده، این رساله به بررسی، توصیف و تبیین رابطه ی خانواده و آموزه های عرفان اسلامی می پردازد. در این رساله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی نشان داده می شود که با توجه به مسائل و مشکلات موجود در خانواده های امروزی، چگونه می توان از آموزه های ی...