ابن سینا شرطی لزومی با مقدّم ممکن و شرطی لزومی با مقدّم ممتنع را لزومی به حسب نفس الامر و لزومی به حسب الزام نامیده، و قسم دوم را در واقع و نفس الامر کاذب دانسته است. این حکمْ شگفت بلکه خلاف شهود است و، از این رو، نزاع های بسیاری در ردّ و قبول آن درگرفته است. در این مقاله، با گزارش انتقادی نزاع های یادشده، لزومی حقیقی و لفظی را به زبان منطق جدید و به کمک منطق موجّهات و منطق ربط تحلیل کرده ایم و نشان...

در این پایان نامه سعی شده است، ابتدا به معرفی منطق های کلاسیک، شهود گرایی و زیر ساخت بپردازیم و بعد ارتباط منطق خطی را با هر یک از این منطق ها بیان می کنیم. همچنین منطق خطی را با تفسیر کامل هر یک ازحروف ربط و اصول موضوعه آن بیان کرده ایم و در انتها معنا شناسی های این منطق را بررسی می کنیم و به توصیف هر یک از حروف ربط این منطق در هر یک از این معناشناسی ها می پردازیم. سپس ارتباط معناشناسی ها را ب...

افضل الدین خونجی، برای نخستین بار در تاریخ منطق، در میان گزاره های حقیقیه و خارجیه، گزاره های همیشه صادق و گزاره های همیشه کاذب را یافته است. این گزاره ها پیش از این در منطق مرتبۀ اول صورت بندی شده و مورد بررسی قرار گرفته اند و نشان داده شده است که صدق همیشگی این گزاره ها نیازمند پیش فرض «وجود فرضی معدومات» است. در این مقاله، این گزاره ها را در منطق مرتبۀ دوم بررسی کرده و نشان داده ایم که در ای...

به منظور اطمینان از صحت اجرای برنامه، رفتار برنامه مورد بررسی قرار می گیرد. با در اختیار داشتن کد اصلی برنامه می توان منطق برنامه را استخراج کرد و رفتار برنامه را شناخت. در این مقاله، دیدگاه ما نسبت به برنامه ها به صورت جعبه سیاه است، بنابراین از منطق اجرایی برنامه، اطلاعی در دست نیست. با این حال سعی شده است منطق اجرایی برنامه از روی اجراهای متعدد و موفق برنامه و ثبت فراخوانی های سیستمی تولید ش...

ما در این مقاله ضمن بررسی انتقادات مشهورتر کواین به منطق موجهات، تلاش می‌کنیم نشان دهیم که سوای ابعاد سمنتیکی مخالفت کواین با منطق موجهات، می‌توان دیدگاه او در معرفت‌شناسی را به‌مثابة لایه‌ای عمیق‌تر برای رد و طرد منطق موجهات در‌نظر گرفت، گرچه خود کواین تصریحی به این نحوة انتقاد از منطق موجهات نکرده است. در این میان اشاراتی به نظرات کریپکی، که یکی از جدی‌ترین مدافعین منطق موجهات است می‌کنیم و ب...

منطق ارسطویی به مثابه بخشی از فلسفه اسلامی، در میان مسلمانان مخالفان بسیاری داشته است که می‌کوشیده‌اند بی‌اعتباری منطق را بر ملا کنند. در نتیجه بخشی از فعالیت فیلسوفان و منطقدانان مسلمان دفاع از منطق و اعتبار آن در برابر مخالفان بوده است. در کنار انتقادات رایج و کهنی که در کتاب‌های مدافعان منطق پاسخ‌ آنها را می‌توان یافت، به تازگی برخی مدافعان مکتب تفکیک به نام علم جدید و روش علمی مقبول در نظام...

تقسیم قضایا به حقیقیه و خارجیه از نوآوری های منطق دانان مسلمان پس از ابن سینا مانند فخر رازی و شاگردانش، افضلالدین خونجی و اثیرالدین ابهری است که متناظر با تقسیم های فیلسوفان غربی از قبیل تقسیم به ضروری و اتفاقی (توسط ارسطو)، تقسیم به تحلیلی و ترکیبی و تقسیم به پیشینی و پسینی (توسط هیوم و کانت) است و نوع نگاه منطق دانان مسلمان به این تقسیم ها را باز می نماید. این تقسیم، در ابتدا، مورد مناقشۀ من...

طرز نگرش غایت انگارانه که از زمان ارسطو به بعد بر اندیشة مغرب زمین سیطره یافت در دوران جدید از جانب بینش مکانیسنی به حاشیه رانده شد و شناخت علمی محدود به شناخت علیت فاعلی گردید، به‌گونه‌ای که واژة علت مترادف با علت فاعلی شد. کانت با طرح زمینه‌هایی برای نوعی از امکان برای علیت غایی در دو نقد اول و دوم، در نقد سوم خود جایگاه معینی برای نگرش غایت انگارانه در زیباشناسی و در قلمروی موجودات زنده آلی ...

در میان آثاری که شرق شناسان نوزده به ربان و ادبیات اروپا ترجمه و معرفی کرده اند آثار سعدی جایگاه ویژه ای دارند. رالف والدو امرسون شاعر استعلاگرای امریکایی نیز که از طریق هیمن ترجمه ها با آثار سعدی آشنا شده است. بسیاری از باورهای عارفانه و لاهوتی خود را در یعدی باز می بیند. ا. که مادی گرایی وظاهر پرستی زمانه خود را نمی پسندد شیفته اندیشه های سعدی و نگاه شرقی او به واقعیت زندگی می شود. و این شیفت...

در این مقاله از طریق شرح اجمالی نظر هوسرل دربارۀ زمان-آگاهی و به­خصوص تمرکز بر سطح سوم زمانمندی، استدلال شده است که در واپسین تأملات وی درباب زمان که در دست­نوشته­های C منتشر شده است، چرخشی در پدیدارشناسی هوسرل به نحو عام و پدیدارشناسی زمان به نحو خاص پدید آمده است. به این صورت که هوسرل از طریق قائل شدن به زمانمند بودن آگاهی مطلق و در نتیجه کنار گذاشتن تلقی پیشین خود از یک نقطۀ بی­زمان آگاهی به...