کلید واژگان: ایمان، ماهیت ایمان، آثار و کارکردها ‏ ‎ ‎مفهوم و حقیقت ایمان از مفاهیم بسیار مهمی است، که در ساختار قرآن و دیگر منابع اسلامی به ‏عنوان عالی ترین صفت نفسانی هدایت گر مورد تأکید فراوان واقع شده است و بیشتر متکلمان و ‏مفسران در مورد چیستی و ماهیت آن سخن گفته اند. در باب حقیقت ایمان و شرایط آن نیز از دیرباز ‏گفت وگوهای دامنه داری در میان پیروان مکاتب الهی ـ به ویژه متکلمان مسلمان ـ صو...

بزرگ بی‏مهرگان کفزی، شاخص‏های سودمندی برای ارزیابی تأثیرات آشفتگی‏ها بر حوضۀ آبخیز و رودخانه هستند زیرا آن‏ها بسیاری از فرایند‏های اکولوژیکی را در مقیاس حوضۀ آبخیز یکپارچه می‏کنند. در این پژوهش کاربرد شاخص‏های زیستی ماکروبنتوز یگانه و مولتی‏متریک برای ارزیابی زیستی رودخانۀ جاجرود بررسی شده است. به این منظور از شش ایستگاه مطالعاتی طی چهار فصل نمونه‏های آب و بزرگ بی‏مهرگان کفزی جمع‏آوری شد. نتایج...

کل رویکرد کپرنیکی کانت به فلسفه از مفهوم ذهن و قوای خاص آن سرچشمه می‌گیرد. کانت در نقد اول میان سه قوه‌ی اصلی ذهن، یعنی حس، فاهمه و ادراک نفسانی تمایز قائل می‌شود و بر تمایز میان کاربرد استعلائی و تجربی آنها تأکید می‌کند. کاربرد استعلائی این قوا در نقد اول مورد بحث قرار می‌گیرد؛ او در آنجا با عنوان «استعلایی» که به روش خود در تحلیل ذهن و قوای شناخت می‌دهد به نوعی کار خود را از ...

          انسان موجودی است که از دیرباز توجه اندیشمندان را به خویش معطوف ساخته و از جهات گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است. عرفا و فلاسفه نیز، هر کدام به این موضوع پرداخته‌اند، لیکن دست‌یابی به تعریفی که تفاوت‌های لفظی و ظاهری آنان را در این حوزه خاتمه بخشد بس دشوار است. باوجود این، پرداختن به این مسأله برای تقریب دیدگاه اندیشمندانی که دراین‌باره اندیشیده‌اند، لازم و ضروری به نظر می‌آید....

فتوت وجوانمردی به معنای آن است که انسان کمالات نفسانی را دروجود خویش محقق کند ورذایل را ازبین ببرد. فضایل خاصی ازقبیل: بذل ، گذشت، دلاوری، ادب، دستگیری از ضعفا وستاندن حق مظلومان در فتوت بسیار مورد توجه است وبا توجه به رو به افول بودن مفاهیم یاد شده در جامعه واز سوئی دینی بودن جامعه ی ما، ضرورت پرداختن به موضوع فتوت از منظردینی که رساندن انسان به کمالات اخلاقی را مهمترین هدف خود معرفی می کند،...

در تاریخ تصوف و عرفان اسلامی یکی از مهم‌ترین مسائل نظری که تأثیر بسزایی بر اندیشه‌ عرفا داشته، مسئله میثاق یا عهد الست (اعراف/172) است، و با ورود این مفهوم در آثار بزرگان عرفان اسلامی، سیر معنایی آن، که محدود به شکل ظاهری‌اش در صدر اسلام بود، تغییر یافت و با عشق ازلی درهم آمیخت و مکتبی به نام مکتب عشق بر اساس همین عهد شکل گرفت؛ که حافظ شیرازی با جادوی شعر خویش به زیباترین صور خیال آن را به‌تصوی...

نوشتار پیش رو در صدد بررسی دیدگاه ملاصدرا در خصوص وجوه تمایز عارف از پیامبر و سنجش دیدگاه دکتر سروش و همفکران وی در مساله یکسان انگاری پیامبر و عارف است. از نظر سروش گوهر اساسی وحی و تجارب عرفانی امری مشترک است با این تفاوت که پیامبر بر خلاف عارف در پی تجربه دینی خویش مسئولیت جدیدی را احساس می نماید که همان مفهوم نبوت وی محسوب می شود. در حوزه تفکر حکمت متعالیه عارفان حقیقی، جایگاه رفیعی دارند؛ ...

انسان در طول حیات دنیوی خویش از سویی به نیکی و زیبایی و از سوی دیگر به زشتی‌ها می‌گراید. از این رو، خداوند در قرآن خطرات و خطورات پلید نفسانی را به انسان یادآور شده‌است و نفس امّاره را به مثابه خاستگاه زشتی‌گرایی روان، فریبنده توصیف و شناخت مهالک نفسانی را مقدمه وصول به حیات طیبه قرآنی معرفی کرده است. یکی از وظایف دانش روان‌شناسی کشف و تبیین خاستگاه زشتی‌گرایی نفس و عوامل مؤثر بر انحراف حیات بشر...

ابویوسف یعقوب ابن اسحاق کندی (185- 252 هـ ق) ـ معروف به فیلسوف عرب و اولین فیلسوف اسلام ـ رساله‌ای در رابطه با راهکارهای مقابله با حزن و اندوه نوشت که در عصر خود کمنظیر است. این رساله در زمره‌ی نوعی نگارشِ فلسفی ـ ادبی به‌شمار می‌رود و با دید روانشناختی ـ فلسفی نوشته شده، که از نگاه فلسفی و دینی او نسبت به عالم مادی و جایگاه آدمی در هستی و اهداف انسانی ناشی میشود. وی معتقد است قبل از هر راهح...

در کتاب تعلیقات ـ که به احتمال زیاد حاصل درس‌نوشته‌های شاگردان شیخ‌الرئیس است ـ تلاش می‌شود تا به پارادوکسی در خصوص علم به جوهر پاسخ داده شود. این پارادوکس را می‌توان بدین صورت بازسازی کرد که اگر با علم به شیء، عین ماهیّت آن به ذهن می‌آید، آن‌گاه وقتی به جوهری علم پیدا می‌کنیم باید عین ماهیّت آن، که جوهر است، به ذهن بیاید. از طرف دیگر، در فلسفه مشّاء، علم از کیفیّات نفسانی و از اعراض است. بدین ترتی...