در این مقاله با مروری بر جایگاه فطرت و حس فطری، در مکاتب غیراسلامی گذشته و حال از قبیل تفکر بودا، تائو، کنفوسیوس، مسیحیت و جریان های فکری پس از عصر روشنگری، نظریه قرآن توضیح داده می شود. در این بخش مبانی قرآنی نظریه فطرت، عصر بالندگی فطرت، کاهش کارایی فطرت، ناپیدایی حس فطری و سازوکار شهود فطرت به مطالعه گرفته می شود و تحت عنوان اخیر، غفلت زدایی، هشدار در برابر خطر جدایی از فطرت، توجه به سرنوشت ...

چکیده بصیرت به عنوان ابزار تشخیص حقیقت و ضروری هدایت، از واژگان کلیدی در فهم معارف قرآن به شمار می آید. استفاده از روش معناشناسی با بررسی روابط بینامتنی (روابط هم نشینی، جانشینی و سیاق) و روابط مفهومی (تقابل معنایی، شمول معنایی و ...) واژ? بصیرت در نظام معنایی قرآن، تبیین می سازد که بصیرت به معنای شناختی مبتنی بر معیارهای دینی است که دارای مولفه های شرطی چون تقوا، تذکر، تعقل، عبرت آموزی اس...

این پژوهش به بررسی معنا و مقصود عهد و وفا در قرآن کریم و نهج البلاغه از بعد اخلاقی اجتماعی بر اساس مبانی دانش معناشناسی می پردازد. از نتایج این پژوهش بیان چگونگی تحول معنایی عهد و وفا در قرآن و در نهج البلاغه است. همچنین بیان اینکه هرگناهی به مثابه بی وفایی به عهد الهی است و به آیه 60سوره یس( أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنی‏ آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ: ای فرزندان آدم، مگر با شما عهد نکرده...

برگزیدگی در قرآن کریم از موضوعات بسیار گسترده و عمیق است اما علی رغم گستردگی آن کم تر مورد توجه بوده و اغلب به صورت پراکنده و بدون توجه به نظام و همبستگی معنایی که بین مفاهیم کلیدی آن وجود دارد، بدان پرداخته شده است. پژوهش حاضر درصدد بررسی موضوع برگزیدگی به روشی منسجم و نظام مند است تا مشخص سازد، واژگان کلیدی مفهوم برگزیدگی در قرآن کریم چیست؟ دیدگاه قرآن کریم نسبت به برگزیدگی چیست؟ علل و عوا...

تفسیر قرآن به قرآن روایی، روشی است که در روایات قرآن به قرآن پیامبر ? و اهل بیت ? بکار رفته است. از جمله گونه های این روش می توان به گونه ی معناشناسی، بینامتنی، موضوعی و تاریخی اشاره کرد. در گونه ی معناشناسی به تفصیل معنای مجمل، ارائه ی واژگان یا عبارات هم معنا و میزان فراگیری معانی آیات می پردازد. گونه ی بینامتنی از تاثیر متون روایی ناظر به قرآن، در تفسیر قرآن به قرآن بحث می کند. آیات نظیر...

از رویکردهای روایت شناسی ساختگرا، نشانه ـ معناشناسی ساختارهای داستانی است که چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا را بررسی می کند. گریماس، بنیانگذار مکتب نشانه شناسی پاریس، با مطرح کردن نظریه معناشناسی روایت، هر داستان را دارای فرایند تحولی و نظام گفتمان روایی می داند که ناشی از کارکردهای کنشی و شَوِشی است. با توجه به این روش، پنج داستان کوتاه پایداری لبنان «لقاءٌ فی لحظه رحیلٍ، قفز فوق الزمن، موسم ...

گفتمان از دیدگاه زبانشناختی به کنشی فردی اطلاق می گردد که نتیجۀ استعمال زبان است. چنین کنشی که تجارب بیرونی و زیستۀ گفته پرداز را به همراه کنکاش درون زبان به حوزۀ گفتمان منتقل می کند ما را با ویژگی های متفاوت و متنوعی مواجه می سازد که این تحقیق فقط بخشی از آن را برجسته می سازد. از میان کارکردهای مختلف گفتمان سه ویژگی مقاومتی، ممارستی و مماشاتی وجوهی هستند که مبنای شکل گیری بسیاری از گفتمان ها ب...

چکیده: سیاق به عنوان مبنای اصلی ساخت کلام نقش عمده ای در فهم مراد متکلم دارد. از همین رو سیاق، مطمئن ترین و مهم ترین ابزار مفسر و مترجم برای فهم آیات قرآنی است. ازاین رو، فهم آیات بدون توجه به جهت گیری کلی آیات و سیاق و آهنگ جملات، جز لغزش و دوری از مقصود قرآن نتیجه دیگری ندارد. اهمیت این امر هنگام ترجمه برخی واژگان و اصطلاحات مشکل در قرآن بیشتر آشکارتر می شود. واژه «أنّیٰ» از جمله این واژگان است...

معناشناسی واژه های قران، از روش های نوین پژوهش در قران است. معناشناسی رحمت و محبّت قصد دارد از طریق بررسی کلمات وعبارات هم نشین برخی از واژگان کلیدی مربوط بدان نظیر: مودّت، ولایت، عبادت، قرب، ذکر و خلیفه الله، در بافت و سیاق آیات قران، معارف نهفته را در باطن آیات آشکار نماید و به هم پیوستگی معارف قران و اندیشه ی نظام دار بودن آن را هویدا سازد تا پاسخی باشد برای خاورشناسانی که محتوای قران را مط...

نگارنده در این نوشتار به مطالعه ی داستان یوسف در قرآن و کتاب مقدس از منظر نشانه- معنا شناسی می پردازد. موضوع نشانه- معناشناسی مطالعه معناست. لازم به ذکر است که این روش تحلیل ادبی، تنها به بررسی چگونگی آشکار شدن معنا محدود شده و هرگونه رجوع به معنای ثانوی، خلاف اصول بنیادین این شاخه علمی تلقی می گردد. در این نوشتار، داستان یوسف با دو رویکرد "معنا شناسی روایت" و " گفته پردازی" بررسی خواهد شد. در ...