اعجاز قرآن به عنوان اساسی­ترین حجت پیامبر خاتم(ص) در اثبات دعوی رسالت و تحدی به آن، از صدر اسلام تاکنون جایگاه مهمی در مباحثات درون دینی و به ویژه منازعات کلامی و تبلیغ دین و خطابه ها داشته است. امروزه با توسعۀ مباحثِ معرفت­شناختی، بررسی برون دینیِ نظریات اعجاز قرآن به­خصوص از طریق نظریه­های کلاسیکِ معرفت­شناختی اهمیتی مضاعف یافته است. معرفت شناسی به عنوان رویکردی اساسی در فلسفه مدرن به بیان کم و ...

چکیده مقالة زیر نقد ترجمة فارسی کتابی دربارة جامعه شناسی معرفت است. نویسنده معتقد است که در ترجمة بسیاری از متون علوم اجتماعی از زبان های دیگر به فارسی، متن اصلی به نحوی تحریف شده به زبان فارسی منتقل می شود و این فرایند بسیار مهم ـ یعنی انتقال معرفت ـ با سهل انگاری انجام می گیرد. نویسنده از دو نوع ترجمة نامطلوب سخن می گوید: ترجمة مقلوب و ترجمة فجیع. در برخی ترجمه های فارسیِ متونِ علوم اجتماعی، مع...

بهره گیری از قران کریم در پاسخ به پرسش ها و چالش های علوم انسانی و به طور خاص فلسفه و معرفت شناسی، افق های جدیدی را به روی علوم انسانی می گشاید. این مقاله تلاشی است برای کشف برخی از این پاسخ ها دربارهٴ یکی از مهم ترین مباحث معرفت شناسی، یعنی امکان معرفت. مقالهٴ حاضر، ضمن نگاهی اجمالی به یکی از معانی معرفت در قرآن کریم و تطبیق آن بر معرفت حصولی گزاره ای، دیدگاه های مختلف فلاسفه را در باب اصل واق...

در نقد عقل محض، مخصوصاً در استنتاج استعلایی، آرای خاصی دربارۀ قوای نفس و کارکردهای آنها ارائه شده است. وجود عناصر و روش خاص روان شناسی در نقد اول برخی از متخصصان کانت را به بحث از روان شناسی استعلایی و اعتبار و اهمیت آن رهنمون گشته است. روان شناسی استعلایی نقد نه اصالت روان شناسی است و نه ظاهراً روان شناسی عقلی و منطق کاربردی. روان شناسی استعلایی به بحث از عناصر و مؤلفه های پیشینی شناخت که ریشه د...

این مقاله که در جست وجوی یک فلسفه نانوتکنولوژی است، به تعاریف، زمینه های تاریخی، کاربردها و پیامدهای نانوتکنولوژی، و نیز به بررسی ارتباط آن با فلسفه، پرداخته است. هدف از این نوشتار برشمردن مسائل، موضوعات، و جایگاه فلسفی نانوتکنولوژی به مثابه شاخه ای از تکنولوژی است، که از سه منظر متافیزیکی (هستی شناختی)، معرفت شناختی (و روش شناختی)، و ارزش شناختی به آن نگریسته شده است. فلسفه نانوتکنولوژی حاوی ب...

تحقیق حاضر به دنبال استنباط روشی برای شناخت مسائل اجتماعی در میان معارف اجتماعی مطرح در نهج البلاغه می باشد . در بررسی مبادی و اصول بنیادین نهج البلاغه چنین استنباط می شود که ، اداره جهان به صورت تک قطبی با محوریت و اصالت خداوند سبحان است . این عالم یک کلیت یکپارچه است و بین جماد و گیاه و حیوان و انسان یک رابطه ارگانیک وجود دارد .و در واقع یک نگاه سلسله مراتبی به عالم وجود دارد یعنی عرصه های شن...

شناخت اصول پذیرفته شده در هر نظام معرفتی، بر گونه نگرش آن در تبیین نظری و عملی مسائل تاثیر خواهد گذاشت ، چراکه انسان بدون شناخت و تفسیر صحیح از اصول و مبانی، ممکن است دچار افراط یا تفریط گردد، لذا ارئه معرفت شناسی شایسته از بهترین راهکارها در تبیین نگرش هاست. از این جهت «زهد» -که خود از مولفه های حکمت عملی است – مساله ای است که با تمام گستردگی خود در حوزه عرفان، حکمت و اخلاق، در همه زمان ها در ...

مباحث ناظر به انسان را می توان به مباحث وجودشناختی و معرفت شناختی تقسیم کرد. رازی در آثار خود مباحث متعددی را در معرفت شناسی انسان ارائه کرده است. برخی از دیدگاه های او در خصوص معرفت شناسی انسان از این قرارند: قوای انسان با وجود داشتن محدودیت هایی امکان کسب معرفت را دارند؛ معارف انسان در دو دستۀ نظری و عملی قرار می گیرد؛ عوامل غیرمعرفتی همچون تقوا و گناه در معرفت انسان اثرگذار است؛ انسان ها به ...

در عصر حاضر، رویکرد معرفت شناختی به معارف دینی، معرفت شناسی دینی را رقم می زند. متکلمان مسلمان سده های میانه، پیش از ورود در معارف اصلی علم کلام مانند خداشناسی و نبوت و معاد، با پرسش هایی معرفت شناختی در باب چیستی علم، امکان معرفت، شکاکیت و... مواجه شدند، درحالی که در آن زمان، دانشی مستقل به نام معرفت شناسی (به منزله محمل آن مباحث) مطرح نبود. در نتیجه آن ها مجموعه ای از مباحث را ذیل عنوان عام «...

روش شناسی آینده پژوهی به دلیل تازگی، بداعت و خصلت بین‌رشته‌ای آن (تحت تأثیر سایر رشته‌های علمی بودن) دچار ضعفهایی است و زیست چند پایه‌ای این رشته نیز موجب شده که اتقان و یکپارچگی مناسبی در حوزه روش شناسی آن وجود نداشته باشد. به گونه ای که پژوهشگر آینده پژوهی برای انتخاب و ارزیابی روش های متناسب با پژوهش خود دچار مشکلات عدیده است. به دلیل وجود این ضعف جدی، پژوهش هایی برای شناسایی و معرفی معیارها...