مولانا محتشم کاشانی ازشاعران پارسی گوی سده ی دهم هجری است. مضامین اشعاروی باتوجه به شرایط اجتماعی وفرهنگی وعلمی عصر او به مسایل مذهبی ومدح ومنقبت ائمه شیعه ومدح سلاطین صفوی اختصاص یافته است. این پژوهش به استناد دیوان اشعاراو فرهنگواره ای ازلغات وترکیبات واشارات قرآنی،احادیث وابیات عربی،اصطلاحات دیوانی،عرفانی و...است که به صورت الفبایی تنظیم شده است. نتایج به دست آمده ازاین پژوهش بیانگر افزونی...

منتقدان و پژوهشگران ادبی در تحلیل عرفانی آثار ادبی معاصر بیشتر به بررسی اشعار فارسی پرداخته‌اند؛ در حالی‏که نثر داستانی به‌ویژه داستان کوتاه، در دهه‌های اخیر در بازتاب دادن باورها، رفتارها، و آموزه‌های عرفانی نقش بسزایی داشته است؛ داستان کوتاه دلاویزتر از سبز نوشته علی مؤذنی ازجمله این داستان‌ها است. هدف ما در این مقاله این است که این داستان را با روش توصیفی تحلیل کنیم و با بررسی آن در سه سطح د...

گریز به جهان آرمانی در مواجهه با سختیهای زندگی واقعی حسی شناخته شده در وجود آدمی است که از دیرباز به عرصۀ ادبیات راه یافته است. یکی از درونمایه­های اصلی در آثار سهراب سپهری و نازک الملائکه که از طلایه­داران شعر فارسی و عربی در دوران معاصر به شمار می­آیند، همین درونمایۀ قدیم است. این دو در ترسیم جهان مطلوب خود از دو خاستگاه مشترک فکری بهره برد­اند که وجه مشترک آنها، نگرش استعلاییِ مبتنی بر گذر از...

در این مقاله تلاش شده است تا ضمن تعریف و تبیین وجوه تشابه و تفاوت اسطوره و آیین و عرفان، تجلّی و تأثیر و ردّپای محسوس و نامحسوس زمان و مکان مقدّس اساطیری و آیین‌های مربوط به هر یک در برگزیده نثر عرفانی فارسی تا قرن هفتم هجری قمری مورد تبیین و تحلیل قرار گیرد. با توجه به برخی بنیادهای مشترک اسطوره و عرفان در آفاق تاریخ تفکّر بشر، و در پرتو ضمیر ناخودآگاه مشترک وی، زمان و مکان قدسی و آیینی نیز به مثا...

گریز به جهان آرمانی در مواجهه با سختیهای زندگی واقعی حسی شناخته شده در وجود آدمی است که از دیرباز به عرصۀ ادبیات راه یافته است. یکی از درونمایه­های اصلی در آثار سهراب سپهری و نازک الملائکه که از طلایه­داران شعر فارسی و عربی در دوران معاصر به شمار می­آیند، همین درونمایۀ قدیم است. این دو در ترسیم جهان مطلوب خود از دو خاستگاه مشترک فکری بهره برد­اند که وجه مشترک آنها، نگرش استعلاییِ مبتنی بر گذر از...

در گستره ادب فارسی , شاعران و نویسندگان اهل عرفان با بهره جستن از مضامین و واژه هایی که برای عشق صوری و ظاهری به کار می رود ( رخ و خط و خال , شراب و عیش و...) در مفاهیم و معانی هر یک , دگرگونی بنیادی و اساسی به وجود آورده اند و این الفاظ را به صورت استعاری و رمزی برای جمال حقیقی و خوشی ناشی از وصال و رسیدن به معبود ازلی به کار گرفته اند. ایشان , معنا را به کسوت لفظ پوشانده اند که با کنار زدن پو...

امتزاج و آمیختگی اصطلاحات عرفانی و فلسفی و تبیین آن با زبان شاعرانه و هنرمندانه، زوایا و دیدگاه های مختلفی را جهت بررسی و ارزیابی این گونه آثار فراهم می آورد. کاربرد مفاهیم انتزاعی و دشوار حکمی و فلسفی در آثار منظوم عرفانی به طرق و شیوه های مختلفی در قالب حکایت های تمثیلی، داستان های تعلیمی و موعظه های اخلاقی مرسوم بوده است، از آن جا که سنایی هم شاعر است هم صوفی و هم حکیم بنا بر این آثارش را می...

سمبولیسم، مهم ترین شیوة بیان رمز و رازهای عرفانی است و گسترة زبان عرفان را از چنبرة پدیدارهای هستی تا فراسوی جهان ناپیدا و بیان ناپذیر افزایش می دهد. از میان رویکردهای سمبلیستی عارفان ایرانی، سمبولیسم الفبایی شگردی هنری برای تبیین اندیشه های عرفانی بوده است و سروده های آنان را آکنده است. پژوهش حاضر به روش تاریخی و با رویکرد تحلیل محتوا، شاخص ترین آثار حکمی ـ عرفانی و برجسته ترین دیوان های عارفا...

در این پایان نامه ضمن بررسی شطح، انواع و ویژگی ها، مضامین و کارکردهای آن به بررسی ساختار و محتوای چهار اثر مهم عرفانی یعنی طواسین، تمهیدات، شرح شطحیات و عبهرالعاشقین پرداخته شده است.