یکی از بزرگ ترین غزل سرای قرن هشتم هجری، خواجه حافظ شیرازی است. درباره او همین بس که؛ مفاهیم تربیتی و مضامین والای اخلاقی در لابه لای اشعار شورنگیزش، خودنمایی می کند و عواطف و احساسات پاک و سرشار خوانندگان را برمی انگیزد. نیک می دانیم که حافظ بر دیوان شعرای پیشین تسلّط شگرفی داشته است و از مضامین بدیع و مفاهیم ناب آنان، برای ادای مقصود و ضرورت کلام خویش بهره می برده است. یکی از این دیوان های شعر...

چکیده شعر تعلیمی، پیشینه ای کهن در ادب فارسی دارد و شعر آیینی را یکی از گونههای آن است. این قسم از شعر در دهههای اخیر از رونق بیشتری برخوردار بوده است و آن را در میراث ادبی گذشته فارسی با عنوانهایی همچون ادبیات دینی، ادبیات مذهبی، ادبیات مناسبتی و مانند این ها میشناسیم. این مقاله می کوشد تا تعریف شعر آیینی، ویژگیهای چشمگیر این نوع شعر، درون مایه شعر آیینی از دیدگاه تعلیمی و اندیشه های تعلیمی در...

هدف پژوهش حاضر شناسایی رهبری اخلاقی بر اساس مطالعه آموزه‌های اسلامی بود. مضامین رهبری اخلاقی با مطالعه تفسیر قرآن کریم و نهج‌البلاغه، با استفاده از روش تحلیل مضمون استقرایی شناسایی گردید. در این تحلیل حوزه پژوهش شامل تفسیر قرآن کریم (تقسیرراهنما) به جهت تأکید بر مفاهیم اجتماعی و کتاب نهج‌البلاغه که در بردارنده خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی× است مورد تأکید و توجه قرار گرفت. به منظورشناس...

خلق مضامین جدید و غریب از ویژگی­های شاعران عصر مدرن و پسامدرن است. آن­ها سعی دارند تا غبار عادات را از رخ مضامین و مفاهیم کهنه بزدایند و با دیدگاهی نو به آن مضامین و مفاهیم بنگرند؛ همچنین خوانندگان را به این مسیر بکشانند و با این دیدگاه به درک مضمون­ها و مفهوم­های پیچیده نایل آیند. چنین فنی، آشنایی­زدایی نامیده می­شود. آشنایی­زدایی نخستین بار با عنوان «هنر به عنوان ابزار» به وسیله­ی شکلوفسکی مط...

از جمله دانش های علوم قرآنی که در قرون اخیر مورد توجه خاورشناسان از جمله بلاشر قرار گرفته، دانش تاریخ گذاری و تعیین زمان نزول سور می باشد. مستشرقان در این زمینه روش های متفاوتی را ارائه نموده اند؛ یکی از معروف ترین روش ها، روش طبقه بندی چهار دوره ای سور می باشد که براساس سه دوره ی مکی و یک دوره ی مدنی ابتنا یافته است. رژی بلاشر آخرین خاورشناسی است که در دوره ی معاصر به چنین طبقه بندی گرایش یافت...

بررسی نقاشی قهوه خانه ایی که پدیده ایی منحصر به فرد در هنر معاصر ایران است از جهات مختلف حائز اهمیت است چه از حیث جامعه شناسی و چه به لحاظ فرهنگی و زیبابی شناسی. هدف این پایان نامه، توجه و تمرکز بر آثار دوره ایی درخشان از نقاشی ایران است که کمتر به آن پرداخته شده، دوره ایی از تاریخ نقاشی ایران که تاثیر شگرفی بر روی مکاتب پس از خود نهاد از جمله آثار سقاخانه ایی و یا تاثیری که خواه ناخواه بر کلیه...

دستیابی به سرچشمۀ مضامین شعری سرایندگان، و نشان دادن اثرپذیری آنان از یکدیگر، هرچند کاری است ارجمند؛ ولی به سبب همانندی اندیشه های بشری سخت دشوار می نماید. در این میان، آنچه دیریاب است - امّا ناممکن نیست - نمودنِ همسان اندیشی ها و همسان سرایی هاست.       در مقالۀ حاضر، نگارندگان پس از مقدّمه‏ای کوتاه‏ در بیان مسلّماتِ زندگی و آثار این دانشورِ ادیب و شاعر ذولسانین اصفهان در قرن هفتم هجری، با استناد به...

منظور از تضاد معانی و مضامین و تناقض گویی ، در اشعار سبک هندی، آن است که شعرای این سبک، به جهت خلق مضامین و معانی جدید و پرهیز از مضامین کلیشه ای و سنّتی رایج در ادب فارسی، از زاویه های گوناگون، به عناصر و پدیده های محیط اطراف خود نگریسته و یک موضوع و پدیده ی شعری را در دو معنای متضاد (مثبت و منفی یا ستایش و نکوهش) بکار -گرفته اند. هدف از این تحقیق تعیین موارد معانی و مضامین متضاد و تناقض گویی ه...

تأثیر فرهنگ اسلامی در متون ادب فارسی، که از عالی‏ترین عناصر فرهنگی و اندیشه ایِ جامعه محسوب می‏شوند، امری انکارناپذیر است و کم تر شاعر یا نویسنده ای است که بازتاب معارف اسلامی را در کلام خود نداشته باشد. در این بین، نهج البلاغه تأثیر شگرفی در شعر و نثر فارسی گذاشته است؛ بسیاری از شعرای زبان فارسی کوشیده اند تا با توجه به میزان درک و توانایی خود از نهج البلاغه و آموزه های اخلاقی و تعلیمی آن بهره ...

به جهت اوضاع مشابه اجتماعی و فرهنگی دو ملت ایران و عراق، در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر مضامین دینی اشعار محمد مهدی جواهری و محمد حسین شهریار، موارد اشتراک و اختلاف دیدگاه این دو شاعر بزرگ در مورد دین مورد بررسی قرار گیرد. جواهری در شعر خود به بیان موضوعاتی چون خرافه زدایی و قشر زدایی دینی می پردازد، در این زمینه جواهری به دنبال اصلاح در دین می باشد. همچنین نگاه شهریار در اشعار دینی، نو...