بررسی اختلاف دیدگاه علمای موافق و مخالف مشروطه و مفاهیم مرتبط با آن موضوع اصلی نوشتار حاضر است. نویسنده با استفاده از آموزه «اختلاف دیدگاه ها» تلاش کرده است، چگونگی اختلاف دیدگاههای علمای مشروطه را توضیح دهد. در این نوشته اختلاف دیدگاه علما نسبت به مفهوم حکومت مشروطه و مفاهیم پیرامونی آن همچون قانون، آزادی، و برابری مورد توجه قرار گرفته است. از دیدگاه حاکم بر نوشتار حاضر، اختلاف در موضعگیری علم...

جنبش کارگری در ایران نخستین بار تحت تاثیرانقلاب مشروطه و پس از آن انقلاب اکتبر روسیه پدید آمد، این جنبش در دوران انقلاب مشروطه از طریق فعالیت تبلیغی کارگرانی که در اواخر قرن نوزدهم میلادی رهسپار روسیه شده و درآنجا باافکار سوسیال دمکرات سندیکالیست ها، آشنایی پیدا کرده بودند، شکل گرفت.بارزترین جنبش کارگری که در قالب اتحادیه کارگری فعالیت خودرااز سال 1284 در تهران آغاز کرد، چاپخانه کوچکی به سرپرست...

انقلاب مشروطیت فصلی تازه در تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران زمین به شمار می آید. در پی این انقلاب، انگاره هایی جدید در پهنة سیاسی کشور به میان آمد. انقلاب مشروطیت برایند خواست جامعة ایرانی است برای انضمامی کردن بسیاری از فراورده های ذهنی و ایده آل هایش. قانون گذاری و وکالت و یا نمایندگی انگاره ای بود که در سایة برپایی مجلس شورای ملی برجسته شد. مقالة پیش رو به دنبال بررسی و کندوکاو در بنیادها و ساخت...

با اینکه پدیده مطبوعات در ایران، سالها پیش از پیروزی مشروطه در سال1252ق، توسط میرزا صالح شیرازی ظهور یافته بود، به واقع اوج شکوفایی مطبوعات و تأثیرگذاری آن را باید دوره مبارزات مشروطه و پس از آن دانست. فرمان مشروطه در حالی توسط مظفرالدین شاه امضا شد که مطبوعات به آرامی شیوه های نقد را متأثر از مطبوعات فارسی زبان خارج از ایران و نیز مطبوعات قفقاز آموخته و به عرصه نقد اوضاع سیاسی و اجتماعی پا گذا...

آثار ادبی نهضت مشروطه در دهه های اخیر به عنوان بخشی از مهم ترین اسناد جامعه شناسان برای تحلیل مناسبات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دوران معاصر مورد توجه قرار گرفته است. سیداشرف الدین گیلانی ملقب به نسیم شمال، نقش بارزی در روشن گری عصر مشروطه داشته است. کمتر تحولی در عصر مشروطه صورت گرفته است که سیداشرف دربارۀ آن شعر نسروده باشد. در این پژوهش با روش بینارشته ای کوشیده ایم تا در دو بخش، به بازخوانی ...

بر نهاد اصلی این مقاله بررسی زمینه ها و عوامل  سیاسی موثر بر ساخت یابی هویت ایرانی - اسلامی  به روش کیفی و توصیفی است. پیدایش واحدهای سیاسی جدید تحت عنوان «دولت - ملت»، موجب شکل­گیری مفهوم جدیدی از هویت جمعی، تحت عنوان هویت ملی شد. هویت ملی ایران نیز یک برساخته اجتماعی و محصول مهندسی سیاسی -اجتماعی است، اما این مهندسی نه محصول دوره کنونی بلکه پیامد جریانات سیاسی- اجتماعی و فرهنگی دوره­های تاریخ...

تکاپوهای فکری برای مسیر جدیدی از پیشرفت که از پیش از مشروطه در ایران آغاز گردید در دهه اخیر به نقطه عطف مهمی رسیده است و آن عزم اندیشمندان برای ارائه یک الگوی ایجابی پیشرفت است که متصف به اسلامیت و متناسب با اقتضائات جامعه ایرانی باشد. پرسش مهمی که در مسیر تدوین الگو باید پاسخ روشن و صریح یابد آن است که چه زمانی یک الگوی پیشرفت را اسلامی می دانیم؟ در ایران معاصر چندین رویکرد متفاوت در خصوص معیا...

چکیده امپراتوری عثمانی و شهر استانبول در سال‌های مقارن با شکل‌گیری جریان مشروطیت یکی از مهم‌ترین کانون‌های اثرگذار در افکار ایرانیان در جریان انتقال نوگرایی بود، زیرا به علل گوناگون ایرانیان در دوره‌های ناصری و مظفری در استانبول به فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی مشغول بودند و با انتشار روزنامۀ اختر فکر مشروطه‌خواهی و تضعیف نظام استبدادی را گسترش دادند. از سوی‌دیگر برخی ا...

چکیـــده هؤیت ملی ایرانیان به عنوان ما حاصل خودآگاهی نسبت به انباشتی تاریخی از تجربه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، سرزمینی بنام ایران، مانند سایر کشورهای جهان، پدیده‌ای مدرن است که به تدریج بعد از ارتباط ایران با غرب به ویژه بعد از شکست‌های متعدد از روس‌ها و اعزام نخبگان ایرانی و پیدایی مشکله هؤیت در نزد این افراد، در ایران پدیدار گردید. پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی و با رویکردی تاریخی و بهر...

فاصله گرفتن از تاریخ و پرسش از آن یا به‌عبارتی، معرفت سوژه به سوژه را می‌توان، ویژگی برجستۀ مورخان عصر جدید دانست و سرچشمۀ این تحول را آگاهی از فردیت و التفات به شأن تاریخیت انسان قلمداد کرد. انتقال شمه‌ای از این تحول فکری به ایران، برای نخستین بار در دورۀ ناصری ذیل نهضت ترجمه صورت گرفت و باعث آشنایی با آثار فلسفی و علمی دانشمندان و فلاسفه اروپایی شد. تحول تفکر و اندیشه و تحول ذهنی و عقلی در می...