مقالۀ حاضر نحوۀ نگرش دو متفکر اسلام و مسیحیت یعنی توماس آکوئینی و ملاصدرای شیرازی را نسبت به مسئلۀ حدوث و قدم عالم بررسی می کند. توماس آکوئینی با دو اندیشۀ متفاوت روبروست: یکی قدم عالم که مبتنی بر نظریۀ ارسطو و پیروان اوست؛ و دیگری حدوث زمانی عالم که برگرفته از متون مقدس مسیحی است. وی دلایل مطرح شده بر اثبات قدم زمانی عالم را قانع کننده نمی داند و مورد نقد قرار می دهد. آکوئینی اگرچه حدوث زمانی ...

بیان مسئله: سه عامل فرهنگ، آداب‌ و رسوم و باورهای مذهبی مؤثرترین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تمدن‌های کهن از جمله ایران و چین بوده ‌است. این مؤلفه‌ها در تمدن‌های مذکور به صورت‌های مختلف تجسم ‌یافته و در تعریف هویت مکانی فضاهای مختلف از جمله باغ‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است. در این راستا انجام مطالعۀ تطبیقی جهت بررسی چگونگی تأثیر مفاهیم آیینی و فرهنگی در شکل‌گیری رمزها و فضاهای کالبدی باغ‌سا...

هدف: بررسی ویژگی‌های دموگرافیک(1) و دگرگونی کیفی-آموزشی و جنسی شهر سنندج در بازۀ زمانی 1320-1357.روش و رویکرد پژوهش: روش پژوهش حاضر تاریخی است و با رویکرد تاریخ اجتماعی و بر مبنای منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و نشریات به تبیین مسئلۀ محوری پژوهش پرداخته شده‌است.یافته‌ها و نتایج پژوهش: در این پژوهش دگرگونی اجتماعی شهر سنندج در دورۀ پهلوی دوم با تکیه بر تحولات جمعیتی این شهر بررسی شد. برای تبیین هرچه...

شهید سیدمحمدباقر صدر تفسیر خاصی از مفهوم احتمال به‌دست داده است که می‌توان آن را «تفسیر اجمالی احتمال» نامید. در شماره پیشین مجله نقدونظر به تفصیل به این نکته پرداخته شد که آیا تفسیر اجمالی با اصول موضوعه نظریۀ احتمالات سازگار است یا نه. در این مقاله به این پرسش پرداخته می‌‌شود که آیا تفسیر اجمالی می‌تواند تبیین کامل و منسجمی از شهودها و ارتکازات ما در اسناد احتمال به رویدادهای مختلف به‌دست دهد...

هدف پژوهش، ارزیابی مدل تبیین فرسودگی تحصیلی براساس متغیرهای حل مسئلۀ اجتماعی، سرمایۀ روانشناختی، وجدان تحصیلی و کمک‌طلبی از همسالان بود. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی - همبستگی با تأکید بر روابط علّی ممکن بر پایۀ مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعۀ آماری را دانش‌آموزان دورۀ پیش‌دانشگاهی رشتۀ علوم تجربی ناحیۀ یک اردبیل در سال تحصیلی 1396- 1395 تشکیل دادند. برای نمونه‌گیری از روش تصادفی طبق...

پرداخت حقوق کارکنان کشوری و لشکری یکی از چالش‌های مهم حکومت قاجار بود. افزایش روزافزون تعداد حقوق‌بگیران، تأخیر در پرداخت‌ها یا برقراری حقوق‌های بی‌محل، مسئلۀ پرداخت حقوق را به چالشی بزرگ تبدیل کرده بود. روش‌های سنتی و استخدام مستشاران خارجی هیچ‌یک نتوانست این مشکل را حل کند. پس از مشروطیت، دولت و مجلس برای حل این مسئله سازوکارهای نظارتی مستقل ایجاد کردند تا هم از استفادۀ نادرست درآمدهای کشور ج...

چکیده: یکی از مسائل مهم دین پژوهی، مسئلۀ تنوع دینی است که امروزه دارای اهمیت زیادی است. این مقاله به بررسی دیدگاه کنت ول اسمیت، یکی از برجسته ترین دین پژوهان معاصر، دربارۀ مسئلۀ تنوع دینی می پردازد. این بررسی با استفاده از روش تحلیلی تبیینی و با مراجعه به آثار وی انجام می شود. به نظر اسمیت دین پژوهی بررسیِ معنای ظواهر دین در نظر باورمندان به آن، بررسی ایمان در قلب انسانها و مطالعۀ اشخاص است نه م...

مقال? حاضر، رقابتهای بریتانیا با روسیه بمنظور مهار سیاستهای این کشور را در ایران به بحث می گذارد؛ در این راستا بر تحوّلات پانزده سال آخر قرن نوزدهم میلادی بسیار تأکید شده است. بخشی از این دوره، مقارن است با زمان تصدّی حزب محافظه-کار و نخست وزیری لرد رابرت سسیل سالزبوری در بریتانیا و مأموریت سرهنری دراموند ولف در ایران. در این مقاله سیاستهای حزب محافظه کار در قبال ایران در دور? مزبور کاویده شده و ...

در این مقاله ابتدا مفهوم تحقق چندگانه توضیح و نشان داده می شود که چگونه این مفهوم از نظر برخی اندیشمندان تقلیل پذیری علوم خاصی را مسدود می کند. سپس یکی از رویکردهای اخیر به این مفهوم، یعنی رویکرد علّی، شرح داده می شود؛ و در ادامه استدلال خواهد شد که پذیرش رویکرد علّی می تواند استدلال تقلیل ناپذیری را با پرسش هایی مواجه سازد. در بخش پایانی مقاله نیز به این نکته پرداخته می شود که حتی اگر تحقق چندگا...

یکی از مسائل مهم در تاریخ تفکر بشر مخلوق یا نامخلوق بودن عالم هستی بوده است. فیلسوفان پیش از ارسطو، هر یک به نوعی قائل به ازلی و غیر مخلوق بودن عالم هستی بوده اند. ارسطو با قائل شدن به ازلیت مقوله های حرکت، زمان، و ماده را مؤلفه های اصلی عالم هستی دانسته است و حکم به ازلی و غیر مخلوق بودن جهان هستی می دهد. از این حیث است که خدای ارسطو درمقام علت فاعلی عالم هستی، فقط محرک عالم است و هستی بخش آن ...