با توجه به اهمیت موضوع کاهش و یا افزایش جمعیت از جهات مختلف علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در این مقاله تلاش داریم بابیان نظرات فقها و مبانی آن ها در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، رأی صحیح در مخالفت یا موافقت با کنترل موالید را برگزینیم. لذا در این راستا پس از تبیین چهار نظریه اصلی در حوزه جمعیت شناسی آرای فقهای مسلمان که به نحوی منطبق بر هر یک از آن هاست، مورد تحلیل قرار می گیرد. ...

احکام شرعی به مجموعه قوانینی اطلاق می­شود که خداوند متعال برای رسیدن انسان به سعادت وضع نموده است. احکام حکومتی در اسلام، به آن بخش از احکام اطلاق می­شود که شمای اجرایی و جزئی داشته و از سوی حاکم اسلامی با تبعیت از شریعت و در راستای احکام کلی دین، برای اداره جامعه اسلامی و بر اساس مصالح امت جعل می­گردد تا به سبب آن مقدمات سعادت انسان فراهم شود. اعتقاد به وجود چنین اختیاری برای فقیه عادل پس از پ...

مسائل خانواده در میان اضلاع سه گانه قوانین شرع، اراده ی زوجین و مصالح حکومت قرار دارد. ضلع سوم با استفاده از ابزارهای حاکمیتی می تواند در راستای پیشگیری از مشکلات یا حل مسائل خانواده در دو حوزه ی تقنین و قضا، درباره ی این واحد دست به مداخله بزند. ظرفیت ها و ضرورت گاه هایی برای این مداخله وجود دارد که در حوزه ی تقنین عبارتند از: تقنین مولوی به جای تعابیر ارشادی در متن قانون، جایگزینی عبارات موسع...

توجه برخی فقهای امامیه به مقاصد شریعت، تأثیرات فراوانی در استنباط ایشان داشته است. این علم در ابواب مختلف فقهی، ازجمله حکومت و حاکم اسلامی مؤثر بوده است. این مقاله در پاسخ به چگونگی ارتباط حکومت اسلامی با مقاصد شریعت و تتبع در آرای فقها، مخصوصاً نظرات امام خمینی(ره) پیرامون حکومت اسلامی و اهداف شریعت، تدوین شده است؛ با این فرضیه که تعامل کاملی بین این دو برقرار است و اصولاً حکومت اسلامی درصدد تأم...

هیچ حکومتی بدون مشارکت مردم توانایی تداوم و پیشبرد اهداف خود را ندارد و حکومت اسلامی نیز از این امر مستثنا نیست، ازاین رو بررسی جایگاه و نقش مشارکتی مردم در اداره ی حکومت اسلامی و راهکارهای تحقق آن ضروری است. با توجه به این مسئله، در این مقاله بر آنیم تا با مطالعه ی مفهوم مشارکت و بررسی منابع دینی در زمینه ی نقش مردم در اداره ی حکومت اسلامی از حیث صرف حق بودن یا حق و تکلیف بودن مشارکت در اداره ...

اصل این که حاکم/حکومت می تواند احکامی را متناسب با ضرورت ها و مصالح هر عصر و زمان و مکان خاص جعل کند مورد پذیرش غالب مکتب های فقهی مختلف است. سخن و اختلاف نظر در حیطه و گستردگی اختیارات حکومت است. برخی معتقدند حکومت ها تنها در حیطۀ احکام اولیه غیر الزامی و ضرورت ها و مصالح اجتماعی قطعی می تواند دست به تقنین این گونه از احکام و فرامین حکومتی بزند. برخی دیگر دایره آن را کمی توسعه داده و دامنۀ جعل...

در این نوشتار با توکل به خدای متعال سعی شده است که "مصالح مرسله" از دیدگاه اهل سنت و نیز ادله عالمان شیعه در رد حجیت آن را بیان نموده تا پایه مصلحت گرایی و مصلحت سنجی در جهان اسلام تبیین شده و در نتیجه فرق اساسی آن با مصلحت نظام و به طور کلی مصلحت در حکومت اسلامی روشن گردد. سپس به جایگاه خلافت و حکومت در نزد عالمان اهل سنت پرداخته و معلوم می شود که اهل سنت ، حکومت و احکام سلطانی را فقط از جنبه ...

مدل‏هایی که در مطالعه سیاست به کار می‏روند، مدل‏های مفهومی هستند که می‏توان از آنها در تحلیل سیاست‏گذاری عمومی نیز بهره گرفت. این مقاله، به تحلیل «سیاست‏گذاری عمومی» از منظر مدل‏های نهادی، فرایندی، گروهی، نخبگان، عقلانی، فزاینده، تئوری‏بازی‏ها، انتخاب عمومی و سیستم‏ها اختصاص دارد. مقاله، نشان می‏دهد که هر مدل و نظریه، بیشتر امکانات عملی برای مقامات حکومتی را فراهم می‏کند و یا ابزار مفیدتری برای...

فقه حکومتی معتقد به توانمندی فقه اسلامی در اداره جامعه است و تنها راه تحقق شریعت در حوزه فردی و اجتماعی را تأسیس حکومت اسلامی می داند. این رویکرد در صدد است صورت بندی جدیدی از مناسبات فرد و دولت ارائه نماید. در چارچوب فقه حکومتی، بین فرد و دولت یک رابطه تعاملی در چگونگی اجرای شریعت  برقرار می باشد؛ یعنی فرد، دولت ساز و دولت زمینه ساز اجرای شریعت است، به گونه ای که فرد در قبال شریعت مسئول است، ا...

فقه سیاسی به مثابه گرایشی تخصّصی در کنار سایر گرایش های علمی فقه، در زمان گذشته به تناسب موقعیّت و شرایط و به خاطر اموری چون محدودبودن جامعه شیعی، رسمیّت نداشتن مذهب شیعه و فراگیربودن اقتضای تقیه در برابر سلاطین جائر از حجم مسائل و کیفیّت اندکی برخوردار بود، و امروزه به سبب اموری چون حجم وسیعی از مسائل مستحدثه سیاسی، اقتدار اجتماعی سیاسی فقیهان و توسعه فقه سیاسی به گستره امور اجتماعی و حکومتی، از ک...