این پژوهش به بررسی ارزش­های بلاغی قصاید سنایی از دیدگاه علم معانی می‌پردازد تا جنبه­ای مهمّ از ارزش­های ادبی آن را روشن کند. یکی از مباحث مهمّ علم معانی، مبحث قصر یا حصر است که بلاغت کلام را به­ویژه در بحث قصر اضافی و ادّعایی تبیین‌می­کند. در این جستار بر اساس قواعد مدوّن علم معانی، موضوع قصر و حصر در اشعار سنایی، ازجمله انواع آن، از چند زاویه بررسی و پس از سنجش آنها بر پایۀ قواعد و مباحث مطرح در ع...

نفوذ و تأثیر شاهنامه فردوسی در ادب فارسی، موجب شکل‌گیری منظومه‌های حماسی ملی در ایران شد. به دنبال خاموشی تدریجی حماسه‌های ملی که از اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم قمری شروع شده بود، سرایش حماسه‌های تاریخی و پس از آن حماسه‌های مذهبی نیز شکل گرفت. با رسمیت یافتن آیین تشیّع و عنایت ویژه به اندیشه‌های دینی در دوره صفویه و حمایت دربار از سرایندگان دین خواه، تمایل شاعران به سرودن منظومه‌های حماسی - م...

فغانی شیرازی از شاعران نیمه دوم قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری است. او در شیراز متولد شد و در دوران جوانی به سیر و سفر پرداخت. فغانی در آغاز در کنار پدر و برادرش کاردگری می کرد و تخلص سکاکی داشت و بعدها تخلص فغانی را برای خود برگزید. فغانی شاعری شرابخوار بود که در دوران جوانی اش به عیش و خوشی می پرداخت؛ ولیکن در اواخر عمر از اعمال ناپسند و معاصی خود دست برداشت و توبه کرد. او در دوران سلطان یعقوب ...

محققان بر این باورند که خاقانی در مذهب بر طریقه تسنن و پیرو شافعیه بوده است و ملاک خود را اشعاری می دانند که بدیل برای بعضی از ائمه شافعیه سروده است . اما با نگاهی به اشعار خاقانی، ارادت خاص ایشان به ائمه معصومین را در می­یابیم. حضرت علی (ع) و حضرت امام زمان (عج)، بیش از دیگران مورد تلمیح و اشارۀ خاقانی بوده اند. او در چندجا از اشتیاقش برای زیارت امام رضا (ع) سخن می گوید. همچنین تلمیحات وتضمینا...

امیر قوامی رازی از شعرای قرن ششم است. در قصیده مهارت داشته و ترجیع بند و ترکیب بند و غزل نیز سروده است. در قصیده علاوه بر مدح ممدوح به حمد خدا و منقبت پیامبر و امامان نیز پرداخته است. در مدایح خویش در پی آن است تا به موعظت و ارشاد بپردازد. از این روی قصاید او رنگ و بوی حکمت و وعظ گرفته است. در میان شعرا به سنایی غزنوی ارادت خاص دارد و در جای جای دیوان بدان اشاره دارد و در چند جا خود را از او بر...

فرهنگ موضوعی دیوان شاه نعمت ا... ولی چکیده سید نورالدین نعمت ا... ولی، از شاعران و عارفان قرن هشتم و نهم (730-834) ه.ق ،که دیوان اشعارش مجموعه ای از ظرایف و نکات عرفانی است. پایبندی وی به شعر عرفانی ، مذهب وی و آگاهیش از مسائل مربوط به تصوف و عرفان، همچنیت درگیر بودنش با سیاست و اجتماع، دیوان شعرش را به یک دیوان متنوع تبدیل کرده است. گستره ی این تنوع از مدح و منقبت ائمه ی معصومین و ستایش...