نظر به نقش سازوکارهای زبانی در بازتولید سلطه اجتماعی و کنترل ذهن سوژه‌ها از طریق بازنشر ایدئولوژی‌ها، کشف سطوح زیرین جنبه‌های سطحی که مربوط به سازماندهی ساختاری کلام است می‌تواند به ظهور یک بینش عمیق‌تر منجر شود. شناخت زبان به مفهوم گفتمانی آن، ابزار مناسبی برای تحلیلی واقع‌گرایانه از اندیشه‌ها و ایدئولوژی‌های گروه‌ها را فراهم می‌سازد. نوشته-ی حاضر به تحلیل گفتمان زنان خواستار طلاق در دادگاههای...

مقامات حریری که در خلال سال‌های 495 تا 504 ه.ق نوشته شد؛ مرکب از پنجاه مقامه است. موضوع اصلی آن، شرح دریوزگی «ابوزید سروجی» با چرب‌زبانی و حیله‌گری است؛ امّا مؤلف درلابه‌لای متن به موضوعات دیگری مانند پرهیز از دنیاپرستی و تشویق به نیکوکاری که سویۀ متضادی با حیله و تملق دارند؛ توجه داشته و با سحر بیان به عرضۀ صنایع بدیعی و بازی‌های لفظی، پرداخته ‌ا‌ست. این مقاله سعی دارد تا رفتارهای ایدئولوژیک قه...

در این تحقیق که بر پایه تحلیل گفتمان انتقادی انجام می گیرد، به بررسی چگونگی استفاده ابزاری از زبان برای بیان گفتمان ها ، همسو با ایدئولوژی مورد نظر نهادها و ایدئولوژی حاکم، توسط مطبوعات پرداخته می شود. رسانه ها، شیوه های کلامی مشخصی را در جهت اهداف و آرمان های حاکم برآن نهاد یا جامعه، برای بازنمایی گفتمان ها انتخاب می کنند که هر چند با ظاهری طبیعی و مبتنی بر باورهای عام و یا به عنوان "عقل سلیم"...

چکیده اتحاد استراتژیک ایران و سوریه در خاورمیانه از جمله اتحادهایی است که طی چند دهه گذشته از تداوم قابل توجهی برخوردار بوده است. از طرف دیگر شکل­گیری محیط جدید، فلسفه وجودی اتحادها را با  چالش مواجهه می­کند که در نتیجه باعث افزایش احتمال گسست در اتحادها می­شود، اما علی­رغم تغییرات قابل توجه در محیط سیاست خارجی ایران و سوریه در اوایل دهه اول قرن بیست و یکم، اتحاد استراتژیک این دو بازیگر منطقه­...

فیلم های عامه پسند ایرانی، بعنوان نوعی فرهنگِ ملی، که نبض اقتصادی سینمای ایران را تشکیل می دهند در جامعه ی ایرانی در گستره ای وسیع مصرف می شوند. هر چند که این فیلم ها در پژوهش های فرهنگی رایج در کشور، چندان مورد توجه قرار نمی گیرند، اما بر اساس نظریه های فرهنگی متأخر، آنها متون فرهنگیِ متشکل از رمزگان ایدئولو‍ژ|یک هستند که در برساخته شدن ادراک اجتماعی جمعی، نقشی اساسی دارند. بنابراین، سؤالی که مط...

این مقاله به یکی از عوامل مؤثر بر بازتولید گفتار اسلام سیاسی پس از پیروزی انقلاب می‌پردازد. تأکید بر نقشی است که تحول الگوی شهرنشینی طی سه دهۀ گذشته ایفا کرده است. ظهور قلمرو زیستی ویژه در شهرهای کوچک در مقایسه با شهرهای بزرگ و روستاها، بازار مصرف تازه‌ای برای آموزه‌های این روایت دینی تولید کرده است. مقایسۀ یافته‌های کمی اثبات‌کنندۀ آن است که ذهنیت اجتماعی شهرهای کوچک به‌منزلۀ حاشیه‌هایی بر متن...

هر اثر ادبی بسته به نوع گفتمان خود، بیان‌گر جهان‌بینی، عقاید، باورها و انگاره‌های ذهنی پدیدآورندة خویش است. یکی از روش‌های دست‌یابی به ایدئولوژی‌ حاکم بر ذهن و زبان پدیدآورندگان آثار، بررسی متون بر اساس الگوهای مطرح شده در دیدگاه‌های انتقادی است. سبک‌شناسی ایدئولوژی به عنوان روشی کارآمد در پژوهش‌های سبک‌شناختی، پژوهشگر را در واکاوی ایدئولوژی آفرینندة متن یاری می‌رساند. هدف مقالة حاضر که به شیوة...

 دو موضوع نظامی‌گری و نظامی‌سازی در سال‌های اخیر به طور کلی جایگاه برجسته‌ای در جغرافیا و علوم اجتماعی کسب کرده‌اند. این مقاله با مرور و بررسی اجمالی برخی از بهره بخشی‌های مهم به مطالعه جنگ، صلح، نظامی‌گری و نظامی‌سازی آغاز می‌شود. متعاقبا سه جریان عمده در پیشینه پژوهشی مربوط به جغرافیا و حوز‌ه‌های مربوطه مورد بحث قرار می‌گیرند، که عبارتند از پیشینه‌های پژوهشی مربوط به نظریه مکان سلطه فرهنگی و ...

با شدت گرفتن عملیات خشونت‌بار تروریستی در جهان، در زمینۀ علل ساختاری شکل‌دهندۀ تروریسم، تحقیقات آکادمیک بسیاری صورت گرفته است. برخی محققان، متغیرهای مادی را در افزایش امکان تروریسم  بررسی کرده و نشان داده‌اند که با بهبود شرایط محیط اجتماعی-اقتصادی، می‌توان امکان شکل‌گیری تروریسم را کاهش داد. گروهی دیگر از محققان نیز نشان داده‌اند حتی با افزایش هزینه‌های مادی فرصت استفاده از تروریسم و بهبود زمین...

هدف این تحقیق، شناخت راهبردهای گفتمانی در حوزه اخبار محیط زیست در سازمان صدا و سیما و خبرگزاری ج.ا.ا.(ایرنا) است. مطالعه موردی تحقیق، شناسایی این راهبردها در قالب «چارچوب سازی خبری» در انتشار اخبار آلودگی هوای شهر تهران از سایت واحد مرکزی خبر و خبرگزاری ایرنا در بازه زمانی آذر 89 و 90 است. 1- در انتشار اخبار محیط زیست، چه راهبردهای گفتمانی در صدا و سیما و ایرنا وجود دارد؟ و 2- در راهبردهای گفت...