جناس همانندی دو کلمه در لفظ با اختلاف آن‌ها در معناست. جناس از مهم‌‌ترین عناصر علم بدیع است و به‌وضوح در نهج‌البلاغه‌‌ دیده می‌‌شود. هدف از به‌کارگیری جناس تألیف کلام به‌گونه‌‌ای‌‌ است که بر زیبایی فنی آن افزوده شود، و باعث می‌شود که متکلم در تعبیر سخن خود به اوج کمال فنی نایل آید. این صنعت در ادبیات عرب و به‌ویژه در شعر بسیار کاربرد دارد و فنی برای زیبایی لفظی محسوب می‌‌شود. جناس باعث ملکه‌شدن...

این جستار با نظر به آرای عبدالقاهر جرجانی در بلاغت، به طرح الگوهایی از تعامل و ادراک انسان در معماری برآمده است. در این نگاه، حضور، ادراک و تعامل معمار، بنا و مخاطب به عنوان یک مجموعه‌ی واحد مورد توجه قرار گرفته است. در این راستا، با استناد به آرای عبدالقاهر جرجانی در بلاغت مبتنی بر وحدت لفظ و معنا، و کنکاشی در نظریات او در آفرینش و انتقال معنا، مباحث نظم و صور خیال او به عنوان منبع الهامی در ت...

 مناجات رازگویی بنده و بیان عجز و نیاز او به پیشگاه خداوند است که با صفای قلب و رقت احساس انجام می‌‌شود. از آنجایی‌ که مناجات در بردارندة فعل و انفعالات درونی است، ماهیت غنایی دارد و چون با نکات آموزنده برای نوع بشر همراه است، آن را غنائی- تعلیمی می‌نامند. نام امام سجاد(ع) تداعی کنندة مناجات در اذهان است، ایشان از عنصر فرهنگی دعا برای نهادینه کردن و تثبیت تشیع و اسلام راستین بهره گرف...

قرآن مجموعه الفاظی است که به معنایی معین و هدفی مشخص دلالت می کند و این هدف مشخص چیزی جز هدایت نیست. از میان الفاظ برخی از الفاظ هستند که زیاد مورد استعمال قرار گرفته اند و برخی دیگر هستند که کم کاربرد داشته اند. در این مقاله بررسی شد که چرا برخی الفاظ کثیرالاستعمال اند و برخی دیگر قلیل الاستعمال و در جواب به این پرسش چند نظریه بیان گردید. مهمترین آنها اینست که الفاظ تابع مفاهیم اند و هر مفهومی...

مهندسیِ سخن در غزلیات حافظمجموعه گفتاری است برای نشان دادنِ ساختارِ ظریف و بی نظیرِ سخن حافظ؛ ساختاری که نتیجه یِ ظریف اندیشی ها و نازک کاری هایِ حافظ است. این گفتار نشان می دهد که حافظ چگونه سخن خود را سخته و سنجیده و استوار پیش کش خواننده و سخن دوست کرده است. در این نوشته بعد از سخنی کوتاه درباره یِ زندگی نامه ِیِ حافظ و جایگاهِ وی در شعر و غزل فارسی، ساختار و هندسه یِ بی نظیر اشعار وی را برمی شماریم و ...