سده پنجم هجری، قرن تلاقی فرهنگهای گوناگون در سرزمینهای اسلامی و نمودار گسترش زبان وادبیات عرب درپی کوششهای دانشمندان اسلام است. زبان عربی ضمن تأثر از فصاحت و بلاغت قرآنی در لفظ و اثر پذیری محتوایی از مفاهیم وگزاره های دینی، در عقیده وگفتار عالمان و شاعران ملل دیگر اثر گذاربوده است. کاربرد الفاظ قرآنی و مفاهیم اعتقادی به ویژه درآثار ادیبان و شاعران، بازتاب خاص یافته است. از جمله شاعران دین مدار ...

تأویل به معنی بازگشت به اصل شیء است و معانی اصطلاحی که برای آن گفته شده به همین معنی باز می گردد. ملاک صحت تاویل دو چیز است: یکی قول معصوم (ع) و دوم عدم مخالفت لفظ با معنی تأویلی...

عدد وشمارش از دیرباز نزد انسان کاربرد داشته است.در زبان عربی عدد،دارای چند لفظ اصلی است که به نام اصول عدد شناخته شده است .این اصول،12لفظ است به این ترتیب«واحد،اثنان،ثلاثه،اربعه،خمسه،سته،سبعه،ثمانیه ،تسعه،عشره،مائه،الف»و بقیه الفاظ عدد از همین اصول،ساخته می شوند.معرفه ساختن تعبیرات عددی با توجه به نوع آنها متفاوت است.تعریف در عدد مفرد،یا با معرفه ساختن معدود است یا عدد و معدود یا عدد به تنهایی،...

الف. موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف) هدف اصلی این تحقیق، ارائۀ توصیف و تحلیلی از شیوۀ عملکرد ارجاع در زبان فارسی با تکیه بر نظرات فیلسوفان زبان و معنی شناسان صوری است. از سوی دیگر، سعی بر آن است که انگاره ای یکپارچه از عملکرد ارجاع در زبان فارسی ارائه گردد. نظر بر این است که شناخت عملکرد ارجاع، به شناخت هرچه بیشترِ عملکرد زبان انسان و نظریه پردازی بهتر دربارۀ آن منجر خواهد شد. ب. مبان...

شناخت زیبایی، همواره برای انسان ارزشمند و لذت بخش بوده است و یکی از حوزه های آن، زیبایی شناسی ادبیات می باشد که عبارت است از: کشف گونه های ادبی از طریق بررسی های زبانی که از مباحث اصلی آن، ارتباط لفظ با معنا و بررسی جلوه های بلاغی آن در کلام است. بدون شک نهج البلاغه به جهت برخورداری از واژگان غنی، تناسب لفظ با معنا و ارائه آن با اسلوب های گوناگون بلاغی، نمونه ی برجسته ی بلاغت در ادبیات عربی است.

 نظریة عشق الهی در عرفان ایرانی-اسلامی، تحول و تطوری خاص را پشت سر گذاشته و پس از تشکیل‌شدن در بستر جریان‌هایی خاص، تکامل یافته است. جوانب این نظریه در موضوعاتی مانند انواع و مراتب عشق، جواز یا عدم جواز انتساب آن به حضرت حق، رابطة عشق حقیقی با معشوق مجازی و رابطة عشق با هستی‌شناسی عرفانی، به اشکال مختلف و گاه متناقض در متون عرفانی مطرح شده است. مسئلة این پژوهش که به روش تحلیلی-توصیفی صورت گرفته...

اگر چه از دیرباز دربارة اهمیت و ارزش لفظ و معنی، در تراکیب بیانی، میان علمای بلاغت گفتگو بوده است، بعضی یافتن معانی را، ساده و لطف و رونق کلام را در انتخاب الفاظ مناسب، دانسته اند و طرفداران اصالت معنی، الفاظ را خادم معانی و حتی زیبایی صنایع لفظی را نه از لفظ بلکه مربوط به معانی می دانند، لیکن حقیقت این است که لفظ و معنی هر دو در ترکیب بیانی مؤثر و دارای نقش ویژه است و تلاؤم و تناسب حروف و واژ...

یادگرفته­های هر شخص، خواه ناخواه در کلام و گفتارش انعکاس می­یابد و گفتار هر شخصی به تناسب بهره­گیری از منابع مختلف دستخوش تغییرات و تأثراتی است که متون و آموزه­های پیشین بر او دیکته می­کنند. شاعران نیز که همواره یک قدم از افراد دیگر در کشف نهان اشیا جلوترند، از این پدیده مستثنا نیستند؛ بلکه قصاید و اشعار شاعران به شکل بارزی، انعکاسی است از آموزه­های مختلفی که فراگرفته­اند. آموزه­های قرآنی دراین...

هدف از نزول قرآن کریم، هدایت،‌ تعالی و تکامل انسان است. بنابراین، تمام آیات قرآن، حتّی اشارات علمی گذرادر راستای رسیدن به همین هدف است. از جمله مطالب علمی قرآن و روایات، با هدف توجّه دادن به نشانه‌های توحید و معاد، اشاره به عوامل دخیل در باروری و تولیدمثل جنسی یا همان سلول‌های جنسی نر و ماده است. در این جستار، که از نوع توصیفی ـ تحلیلی است و به روش مطالعة کتابخانه‌ای سامان یافته، جویای نظر قرآن د...

قاعده نیت در زمره قواعد فقهی پرکاربرد است. علی‌رغم حضور نمایان آن در ابواب فقهی مختلف، طرح آن به عنوان قاعده‌ای فقهی با یادکرد جوانب متعدد و گوناگون و موارد کاربرد آن کمتر انجام شده است. این نوشته درصدد معرفی قاعده و بیان ادله‌ای است که می‌توان از آن برای اثبات قاعده بهره جست. این ادله شامل کتاب، سنت و عقل است. برخلاف برخی که اساساً نیت را ویژه عبادات می‌دانند، نه‌تنها نیت بلکه به تبع آن، قاعده ...