روش شناسی بنیادین، به شیوه کاربرد نظریات نسبت به موضوعات مورد مطالعه آنها نمی پردازد، بلکه شیوه شکل گیری نظریات علمی را دنبال می کند. هر نظریه برای شکل گیری و تکوین تاریخی خود از برخی مبانی معرفتی و نیز زمینه های غیرمعرفتی بهره می برد. مبانی معرفتی با آنکه در تکوین تاریخی نظریات دخیل اند، ارتباطات منطقی نفس الامری نیز با نظریه دارند و اما مبادی وجودی غیرمعرفتی با آنکه با شیوه های منطقی شناخته م...

هر شاعر و نویسنده با خلق اثر ادبی، علاوه بر آنکه برگ زرّینی به تاریخ ادب و فرهنگ جامعه و کشور خویش می‌افزاید، تصویری به کمال از دو دنیای بیرون و درون خویش برای خوانندگان به نمایش می‌گذارد. شاعران زبان فارسی نیز در دوره‌ای به شرق و سرزمین هند روی آورده بودند؛ اما سفر به غرب جایگاهی دیگر داشت. پس از تسلّط صفویان بر ایران و ترویج مذهب رسمی شیعه، بسیاری از شاعران به سمت غرب و سرزمین عراق امروزی روی آ...

فرهنگ عامیانه که شامل ارزش ها، باورها، آداب و رسوم، رفتارها، مجموعه تجارب، آرزوها و امیدهای یک ملت است به عنوان میراثی گران قدر به ما رسیده و در حال حاضر توجه پژوهشگران و محققان به فرهنگ عامیانه و بهره گیری از عناصر مختلف آن به لحاظ کمی و کیفی چندان مطلوب و درخور توجه نیست که این کم توجهی باعث محروم ماندن ایران از بهره برداری و استفاده از این ثروت اجتماعی و فرهنگی در دنیای امروز است.

قصه ها، یکی از کهن ترین نمونه های اصیل تفکر و تخیل بشر و نشان دهنده کیفیت زندگی و شادی و اندوه آنان به شمار می آید و نیز بیان کننده باورهای عامیانه و بازتاب زندگی مردم است که از هنر شفاهی جماعات اولیه برآمده اند و در آن از اعتقادات، هنجارها و ارزش های مردمان گذشته سخن به میان آمده است، پس یکی از منابع مهم و اصیل برای پی بردن به گذشته تاریخی هر جامعه ای است که تحقیق و بررسی پیرامون آن ما را به گ...

از جملۀ رایج ترین آداب دینی در میان مسلمانان، که در روایات بسیاری از آن سخن رفته، ذکر گفتن است. گذشته از آن که بر پایۀ قرآن کریم و روایات اسلامی، عباداتی مهم در فرهنگ اسلامی از قبیل نماز مصداق بارز ذکر خدا تلقی می شود، مسلمانان در زندگی روزانۀ خود نیز، به شیوه های مختلفی ذکر می گویند. آنها گاه مجالس وعظ و گردهم آییهای دینی خود را نیز «مجلس ذکر»، «مجلس ذکر اهل بیت (ع)»، یا «مجلس ذکر مصیبت» می شن...

زمینه و هدف: درک بهتر چگونگی تاثیر فرهنگ بر خودسوزی می تواند در ارایه راهکارهای پیشگیری از آن مفید باشد. بنابراین این پژوهش با هدف تبیین چگونگی تاثیر فرهنگ بر اقدام به خودسوزی زنان انجام شد. روش بررسی: این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و از نوع تحلیل محتوای جهت دار و با مشارکت 21 نفر از اقدام کنندگان به خودسوزی، خانواده های آن ها و کادر درمانی در شش ماهه اول سال 1392 در بیمارستان امام خمینی (...

فردوسی و شاهنامة او را می توان حاصل دو فرهنگ یا آبشخور فکری دانست؛ یک سوی فرهنگِ ایرانی و دیگر سوی فرهنگ اسلامی . هنگامی که او آهنگ سرودن شاهنامه را در سر می پرورانده، نزدیک به چهارصد سال از ورود اسلام به ایران گذشته است و بی گمان اندیشه های اسلامی بر او تأثیر و نفوذ داشته است. به جز تفکرات اسلامی، باورهای ادیان کهن و آداب باستانی، قطعاً بر فردوسی و اثر او تأثیر گذاشته است. در این فرصت تلاش بر آن...

تکنولوژی در هر حوزه که وارد می شود، دانش و مهارت های مختص خود را به همراه می آورد و موجد ارزش هایی می شود که اغلب در تقابل با فرهنگ های کهن، ارزش ها، آداب و رسوم و شیوه های زندگی و حتی زبان و ادبیات کشورهاست و در بسیاری موارد، پژمردن و از بین رفتن فرهنگ های ملی و ارزش های اخلاقی و اجتماعی کشورها را در پی دارد. به هر حال پیشرفت شتابان تکنولوژی، فرهنگی را به وجود آورده که تدریجاً ارزش های خود را ج...

در این نوشتار، کارکردهای گوناگون عناصر فرهنگ عامه در اشعار اخوان ثالث بررسی شده است. اخوان که شاعری است ملی گرا و شیفته ی فرهنگ اصیل کشورش، اشکال متنوع فولکلور را از ادبیات شفاهی گرفته تا آداب و رسوم، باورهای عامیانه و خرافی، دانش عامیانه، بازی ها و... به طرزی گسترده، به انحاء مختلف و با مهارتی بی نظیر در سروده هایش به کار گرفته است. مطالعه ی دقیق اشعار او بیانگر آن است که علاوه بر استفاده ی تف...

قتل‎های شرافتی یکی از واقعیت‌های اجتماعی است که از گذشتۀ دور وجود داشته و تا به امروز به حیات خود ادامه‎داده‎است. قتل‌های شرافتی یا ناموسی در مواردی نظیر روابط عاشقانۀ غیرمتعارف، خیانت به همسر، زنا، فرار از خانه، ازدست‎رفتن بکارت و نمونه‌های مشابه که اعمال و رفتارهای ضد ناموسی ـ ‎بی‎عفتی، بدنامی و فضاحت ‎ـ تلقی می‎شوند، رخ‎می‎دهند. در وقوع این پدیده مسلّماً علل و عوامل گوناگونی همچون آداب و رسوم،...