به دنبال تغییرات شدیدی که در قرن نوزدهم در جوامع صنعتی به وجود آمد، ضرورت سواد برای افراد جامعه مطرح شد و بتدریج مورد قبول اکثر کشورهای جهان قرار گرفت، به نوعی که امروزه تقریباً تمام کودکان در اثر وارد شدن به مدرسه، سواد و تخصص های لازم را کسب می کنند و به صورت افراد با سواد فعالیت های اجتماعی خود را در جامعه انجام می دهند. در اثر ورود کودکان به مدارس تغییر اساسی در چگونگی و همچنین کیفیت آموزش ب...

بخش نخست مقاله به ترجمۀ فارسی قطب‌الدین شیرازی از تحریر اصول اقلیدس، نوشتۀ نصیرالدین طوسی اختصاص دارد و در آن به ضمیمه‌ای که شیرازی به متن افزوده توجه بیشتری شده است. ترجمۀ شیرازی به عنوان بخشی از اثر بزرگ دائرةالمعارف گونۀ او در سده‌های بعد بسیار مورد توجه قرار گرفته و خوانده شده است. نمونه‌ای از تأثیر ضمیمۀ شیرازی بر مقالۀ نخست را می‌توان در شرحی که محمد برکت در قرن نوزدهم بر رسالۀ طوسی نوشته...

در این مقاله، کارآیی واج­های گفتار فارسی از نظر بازشناسی گوینده مورد مطالعه و پژوهش قرار گرفته و با توجه به میزان کارآیی­ها، رتبه­بندی واج­ها صورت گرفته‌اند. جهت برآورد کارآیی واج­ها، از یک معیاری که به­صورت نسب « فاصلة بین­گوینده­ای» واج­ها به « فاصلة در گوینده‌ای» تعریف شده است و ما آن را « نسبت تأثیرپذیری گوینده » نامیده­ایم، استفاده شده است.­ آزمایش­ها و محاسبات لازم برای کلیه واج­های گفتار...

این نوشتار به معرفی و بررسی واژگان خاص مذهبی در منظومه‌ی «زراتشت نامه» زرتشت بهرام پژدو می‌پردازد. زرتشت بهرام پژدو، نامدارترین شاعر زرتشتی پارسی گوی، از سده ی هفتم است. مجموعه ی اشعار شاعران زرتشتی که به فارسی نو پس از اسلام شعر گرفته اند، بسیار کم مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. حال آنکه به دلیل ویژگی های خاص، از دیدگاه های مختلف محتوایی، واژگانی، سبکی، ... جای بررسی فراوان دارد. این نوشتار...

براساس آگاهی های تاریخی، شاملوها از بزرگترین و پرجمعیت ترین طوایف قزلباش بودند که در تأسیس دولت صفویه نقش چشمگیری داشته و در روند حیات دولت صفوی نیز با تصدی مناصب و مقامات اداری، امور فرماندهی نظامی، اداره ایالات، عهده داری امر لَلَگی شاهزادگان صفوی و غیره به ایفای نقش پرداختند. با این وجود در برهه هایی قدرت این طایفه دچار ضعف شد که رقابت های ایلی و سیاست های پادشاهان صفویه بر این نوسان قدرت تأثی...

در ادبیات فارسی ایران و فارسی تاجیکی ماوراءالنهر به مناسبت های ارتباط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اروپا جریان تازه ای شکل گرفت که از نمودهای بارز آن ورود عبارات و ترکیب ها و تصاویر تازه در زبان ادبی به ویژه شعر بود. در این مقاله زمینه های اجتماعی این جریان در شعر فارسی ایران و فارسی تاجیکی بررسی شده است. سابقۀ نفوذ کشورهای غربی به ایران و آسیای میانه به دورۀ تیموریان و حتی پیش از آن برم...

در این مقاله به طراحی یک «سامانه‌ی بازخورددهنده ی هوشمند» براساس دو موتور پردازش برای زبان‏ های انگلیسی و فارسی، براساس جلد اول کتاب زبان فارسی که توسط صفار‌مقدم (1391) تألیف شده است، می‌پردازیم. این سامانه از طریق مقایسه ی شکل های منطقی که از جملات انگلیسی و فارسی به ‏دست آمده عمل می‏ کند و ناهنجاری‍های موجود در آنها را نمایش می دهد. به منظور راستی‌آزمایی این سامانه، 60 فارسی‌آموز انگلیسی‌زبان...

بهارستان جامی از آثار ارزشمند ادب فارسی و در برگیرندۀ داستان ها و سخنان حکیمانۀ بسیاری است، که منشأ و منبع بسیاری از آنها عربی است. هر چند از سخنان جامی بر می آید که از آثار پیشینیان بهره نبرده است، اما با جستجوی منابع عربی، پیشینۀ بسیاری از داستان های این کتاب را می توان یافت. در این مقاله پیشینۀ عربی بیست و سه حکایت و منبع فارسی، سی و سه حکایت از سی و شش حکایات روضۀ نخست بهارستان را شناسایی ک...

سابقه و هدف: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آواهای گفتار، ساختار سازه ای است. اهمیت ساختار سازه‌ای به گونه‌ای است که روابط میان سه سازه اول از اجزای اصلی تشخیص واکه توسط شنونده می‌باشد، و کیفیت و نوع یک واکه به سازه‌های آن بستگی دارد. کاربرد اصلی سازه‌ها در توصیف خطاهای واکه‌ای می‌باشد. مواد و روش‌ها: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی تحلیلی است. هدف از این مطالعه تعیین و مقایسه ساختارهای سازه‌ای و...