بهاءالدین محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد معروف به «شیخ الاسلام» و «شیخ بهایی» (953-1031هـ . ق) از دانشمندان و نویسندگان و شعرای قرن دهم است. تخلص شعری وی «بهایی» برگرفته از لقب اوست. دیوان شیخ بهایی شامل غزلیات (126بیت) ، مثنویات (902بیت) ، اشعار پراکنده (161بیت) و رباعیات (158بیت) است و در مجموع، 1347بیت را در بر می گیرد. شیخ بهایی را در غزل، پیرو فخرالدّین عراقی و حافظ و در رباعی، متمایل ب...

دوره بازگشت یکی از ادوار تاریخ ادبیات ایران است که از نیمه دوم قرن دوازدهم هـ.ق. تا اوایل قرن چهاردهم هـ.ق. را دربرمی گیرد. در این دروه که صد و پنجاه سال به طول انجامید شاعران از سبک هندی روی برتافتند و به شیوه شاعران سبک خراسانی و عراقی روی آوردند. شعر بازگشت را از دیدگاه تاریخی به دو دوره تقسیم کرده اند. در دوره اول شاعران بیشتر به سبک سخنوران قرنهای 6 تا 8 و در دوره دوم به سبک سخنوران قرنها...

چکیده: سیّد محمد سحاب اصفهانی، از شاعرانِ باذوقِ عصر قاجار و از ستایشگران فتحعلی شاه است. او قریحه ی سخن-سرایی را از پدرش هاتف اصفهانی به ارث برده، که وی نیز از شاعران برجسته ی دوره ی بازگشتِ ادبی است؛ دوره ای که در آن گروهی از شاعران، از ابتذالی که در سبک هندی به وجود آمده بود رویگردان شدند و به منظور احیای زبان و شعر پارسی، که به زعم آنان و بسیاری از سخنوران- به انحطاط و رکود گراییده بود؛ اشعار...

دوره افشاریه از جهت ادبی دارای اهمّیّت است. وجود اسامی شاعران سرشناس در تذکره ها و آثار به جا مانده از آنان و شکل گیری نهضت بازگشت، نشان از حیات شعر و ادب در این عصر دارد. در این پژوهش شعر شاعران مطرح این دوره به روش کتابخانه ای- اسنادی ازجهت ویژگی های ادبی با روش تحلیل محتوای کیفی و کمی بررسی شد.نتایج بررسی ها نشان می دهد شاعران این عصر مبنای سخن خود را در پیروی از شاعران صاحب سبک خراسانی و عراق...

مبحث تجلّی یکی از مباحث مهم در عرفان اسلامی به شمار می­رود که از طریق آن چگونگی خلقت عالم مورد بحث قرار می­گیرد. بر طبق این نظریّه، وجود، یکی است و آن تنها وجود حضرت حق است و همة کثرات و عوالم، در حقیقت تجلّیاتِ آن وجود حقیقی به شمار می­روند. تعمّق در مبحث تجلّی، یکی از راههای دستیابی به توحید حقیقی به شمار می­رود. در دین اسلام و قرآن کریم نیز، فهم درست سوره اخلاص به عنوان راهی برای درک توحید حقیقی ب...

منزوی از مبتکران اصلی غزل نو است که ضمن در نظر داشتن ارزش ها، قابلیت ها و ویژگی های برجسته و منحصر به فرد شعر کلاسیک، اشعار خود را به بسیاری از ظرافت ها، تکنیک ها و ویژگی های مطرح در شعر نو آراسته است. وی در سرودن غزل های خود از شگردها و نوآوری هایی بهره گرفته که سبب تمایز با غزلِ غزل سُرایان سنّتی و پیدایش شیوه ای تازه در غزل شده است. در این مقاله به بررسی نوآوری ها و ویژگی های خاص اشعار او پرداخ...

منظومة دلاویز ویس و رامین از داستان‌های روزگار اشکانیان است که فخرالدین اسعد گرگانی از شاعران بزرگ سبک خراسانی در میان سال‌های ‌(432-446ه.ق) به بحر هزج آن را به نظم درآورده است. هنجارگریزی یکی از مؤثرترین شیوه‌های برجسته‌سازی و آشنایی‌زدایی فخرالدین در سرایش این مثنوی است که از این رهگذر هم به توسعة زبان شعری و زیبایی کلام خود پرداخته و هم لذّت درک ادبی و تأمّل مخاطب را فزونی بخشیده است. این پژوه...

منظومه‌ی دلاویز «ویس و رامین» از داستان های روزگار اشکانیان است که فخرالدین اسعد گرگانی از شاعران بزرگ سبک خراسانی در میان سال های (432-446ه.ق.) آن را به نظم درآورده است. وی علاوه بر به کارگیری انواع صور خیال، با امتزاج گونه های متنوع استعاره در شعر خود به آفرینش سبکی فاخر و هنری دست یازیده که دربردارنده‌ی نهایت احساس و جهان بینی شاعر به این شگرد شاعرانه است. در حقیقت اهمیت استعاره در این است ک...

ویس و رامین داستانی عاشقانه و مربوط به دوران اشکانی- ساسانی است. فخرالدین اسعد گرگانی این اثر را در قرن پنجم هجری به نظم درآورد. نگرش اصلی در این سروده، غنایی است؛ اما نمود مضامین تعلیمی نیز در آن دیده می‌‌شود. این آموزه‌‌ها به‌طور مستقیم (از زبان راوی- شاعر) یا غیرمستقیم (از زبان شخصیت‌‌ها) تبیین شده‌‌اند. فخرالدین اسعد با قواعد زبان و ادبیات پهلوی کاملاً آشناست؛ ازاین‌‌رو بدون دخالت‌ عناصر اسل...

ویس و رامین داستانی عاشقانه و مربوط به دوران اشکانی- ساسانی است. فخرالدین اسعد گرگانی این اثر را در قرن پنجم هجری به نظم درآورد. نگرش اصلی در این سروده، غنایی است؛ اما نمود مضامین تعلیمی نیز در آن دیده می‌‌شود. این آموزه‌‌ها به‌طور مستقیم (از زبان راوی- شاعر) یا غیرمستقیم (از زبان شخصیت‌‌ها) تبیین شده‌‌اند. فخرالدین اسعد با قواعد زبان و ادبیات پهلوی کاملاً آشناست؛ ازاین‌‌رو بدون دخالت‌ عناصر اسل...