شعر فارسی علاوه بر آنکه نمایانگر اندیشه‌ها و احساسات شاعران است، تجلّی‌گاه افکار، اعتقادات، آداب، رسوم، و فرهنگ حاکم بر جامعة ایشان نیز هست. از این‌رو بررسی عناصر فرهنگ عامّه در شعر شاعران، از دو دیدگاه، قابل توجه و حائز اهمّیت است: یکی استخراج ویژگی‌های فرهنگی این عناصر از خلال شعر شاعران، و دیگر نقد و بررسی شیوة بهره‌گیری شاعران از این عناصر در هنرپردازی‌های شاعرانة خویش. از جملة این عناصر که در...

یکی از ویژگیهای مهم شعر سپهری، تاثیرپذیری آن از عناصر بومی‌زادگاه و زیستگاه شاعر، کاشان، است. شهری که در منطقه‌ای کویری و گرم و خشک واقع شده و ویژگی‌ها و حال و هوای مخصوص به خود دارد. سپهری که به روایت اشعار، نوشته‌ها و نامه‌هایش و همین‌طور خاطراتی که خانواده و دوستان نزدیک او درباره او نقل می‌کنند، علاقه شدیدی به منطقه محل تولد و زندگی خود داشته، در اشعارش نیز به تکرار به عناصر بومی ‌و محلی شه...

بی تردید خاقانی، شاعر بزرگ قرن ششم، صاحب سبک خاصی است. هرچند در این روزگار آوردن زیورهای لفظی و معنوی و مقوله های چهارگانه بیان ذهن همۀ شاعران را به خود معطوف کرده بود اما قصاید خاقانی مظهر و جلوه گاه بلا منازع این آرایه ها و آراستن ها است. جولان بی مانند خاقانی در آوردگاه های علمی چون تاریخ، فلسفه، طب، نجوم، داستان های پیامبران، قرآن و کلام ، تفسیر و اسطوره های ایرانی و ... دیوان او را همانند ...

در میان انواع رایج ادبی، ادب غنایی با برخورداری از عناصر و مضامین زیبایی‌شناختیوصور خیال بستر مناسبی را جهت تحلیل ساختار بیرونی کلام فراهم می‌آورد زیرا روابط و مناسبات درونی کلام با تکیه بر این فرم و ساختار مطرح می‌گردد، بنابراین اساس آنچه را که در قالب محتوا غرض اصلی گوینده است با رویکرد به فرایند ساختاری و عناصر سبک‌­شناختی عنوان می‌گردد یکی از مهم­ترین عناصری که در نقد زیبایی‌شناسی شعر مطرح ...

تشبیه و در شکل عامّ‌تر آن تصویر، از منظرهای گوناگون قابل تحلیل است؛ یکی از این منظرها مسئلۀ عناصر و مصالحی است که در ساخت تصویر به‌کارمی‌روند و تأثیر و نقشی که این عناصر در بلاغت شعر و معناهای ضمنی و کنایی دارند. ما در این مقاله، پس از نگاهی اجمالی به برخی دلالت‌های تصویر، به دو کارکرد مهم در دلالت‌انگیزی موادّ تصویر خواهیم پرداخت: نخست، نقش اجزای تصویر در ساخت و پرداخت «لحن» و اینکه چگونه با انت...

  هنر با غلبۀ احساس و عاطفه بر روح هنرمند آغاز می‌شود و او را به سرودن، خلق‌کردن و ایجاد اثر هنری وا می‌دارد؛ این واکنش که حاصل تجربیات روحی هنرمند است، یکی از عناصر اصلی و محرک در سرودن شعر محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آدمی، عاطفه‌ورزی است. این ویژگی طرز نگاه انسان و ازجمله هنرمند را نسبت به پدیده‌ها و مفاهیم هستی تبیین و مشخص می‌کند. عاطفه در قلمرو آفرینش هنری...

سید حسن حسینی از شاعران موفق و برجسته در دو سه دهه ی اخیر ایران است که اشعار او با وجود حجم اندک، نیاز به تأمل زیاد دارد و از زوایای گوناگون قابل بررسی است. این موضوع را مجموعه های شعری او به اثبات می رساند. یکی از این زوایا، تحلیل و بررسی محتوایی و ساختاری اشعار اوست که بازبینی و بازخوانی آن می تواند ما را به جریان شناسی شعر معاصر و به ویژه شعر انقلاب و جنگ رهنمون باشد. مسئله ورویکرداصلی این ...

بیدل دهلوی، از جمله ی شعرای توانمند و بنام سبک هندی است که همنوا با شعرای پیشرو سبک هندی، نظیر: کلیم و صائب، تحت تأثیر عواملی همچون : نوسانات فکری، نداشتن تعادل روحی و روانی، قرار گرفتن در موقعیت های مختلف، پرگویی، نیندیشیدن به محور عمودی ابیات و دستیابی به مضمون جدید و در اصطلاح اهل ادب آن عصر، «معنی بیگانه» ، در خصوص موضوع های اساطیری، تاریخی، مذهبی ادبی و پدیده های محیط اطراف خود به تناقض گو...

چکیده کودتای 28 مرداد 1332 یکی از رویدادهای بسیار تأثیرگذار جامعه ی ایران است. پیامدهای آن در روشن فکران متعهّد سرخوردگی، نومیدی، پناه بردن به افیون و باده و مواردی از این دست بود که موجب پدید آمدن گونه ای شعر به نام شعر سیاه شد و نمود آن را در برخی از جریان های شعری چون رئالیسم، رمانتیسم سیاه و سمبولیسم اجتماعی می توان دید. بارزترین چهره ی جریان اخیر، مهدی اخوان ثالث است. پژوهش حاضر به بررسی تح...

حماسه ­ها بدون درنگ، بازتابی از روند رویدادها، عناصر و موجودات طبیعی و فراطبیعی زندگی بشری هستند. دخالت و همراهی عناصر زندۀ طبیعت در کنار ادوات حماسی، تصاویر بسیار زیبایی از عظمت روح حماسه ­ها را منعکس ساخته­ است. از جملۀ این عناصر، حضور چشمگیر «اسب» و توصیفات و تصاویر آن در صحنه­ های مختلف حماسی- رزمی نبردهاست. حماسۀ شاهنامه بر مبنای اصل حضور خاندان­ های پهلوانی و ارزش عظیم اسب در کنار عناصر د...