علیت که در فلسفه مشا، از ارسطو تا ابن‏ سینا، نقش سرنوشت­ساز و محوری به خود اختصاص داده بود و نه تنها وجود اشیا خارجی، بلکه هرگونه تبیین و توضیح اشیا بدون در نظر گرفتن اصل علیت و رابطه علی غیرممکن بود، در مکاتب مختلف فکری و فلسفی جهان اسلام و دنیای غرب سرنوشت متفاوتی یافت و گاه اثبات شد و بال و پر گرفت و در حد یک اصل فلسفی در نظام ‏های فلسفی پذیرفته شد و گاه تا مرز انکار پیش رفت. ارسطو نخستین با...

این مقاله در صدد پاسخ به این سؤال است که اصل علیّت با کدامیک از نظامهای فلسفی « اصالت ماهیت»،«تباین موجودات» و «تشکیک وجود» سازگار است؟ و در صورت ابتناء آن به تشکیک وجود چه حکم و تفسیری پیدا می کند؟ جهت پاسخ به پرسش یاد شده باید گفت که علیّت مورد بحث در اینجا همان رابطة وجودی ذاتی میان دو چیز است و فلاسفة اسلامی جهت کشف و اثبات آن، سه راه در پیش گرفته اند: 1) اثبات آن با استناد به ممکن بالذات بود...

این جستار از رساله دکتری نگارنده تحت همین عنوان گرفته شده است. کانت تلاش نموده است اشکالات هیوم به علیت را پاسخ دهد. اگرچه عمدتاً شارحان دراین خصوص به تمثیل دوم واحیاناً استنتاج استعلائی رجوع کرده اند، حق آن است که باید به اکثر اجزاءنقد،ازجمله مفهوم زمان،استنتاج متافیزیکی، استنتاج استعلائی،شاکله سازی وبویژه تمثیل دوم رجوع کرد. کانت در جواب هیوم سعی کرده است رابطه ترکیبی علت ومعلول را در مفهوم ابژ...

در این مطالعه رابطه علّی بین مخارج بهداشتی سرانه و تولید ناخالص داخلی سرانه برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط طی دوره 2003-2007 مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور از آزمون علیت گرنجر هشیائو(1981) و آزمون علیت تودا و یاماموتو(1995) استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از این امر است که در کشورهای با درآمد پایین و متوسط (در حال توسعه) که ایران هم جزو آنهاست، تنها از طرف درآمد سرانه به مخار...

موضوع علیت و رابطه علیت یکی از مباحثی است که با وجود اهمیت آن کمتر به آن پرداخته شده است در این پایان‎نامه سعی شده به اهمیت و جایگاه آن و به جهت نیاز‎های اجتماعی و تنوع و تحول آنها در سیر زمان که تحول بنیادین گشته و هر یک از ویژگی‎های خاصی برخوردار بوده است. سعی شده به‎طور کلی به جایگاه علیت و رابطه علیت در ارکن متشکله جرم بپردازیم و رابطه آن را با عنصر قانونی- عنصر مادی و عنصر معنوی به کنکاش ب...

مطالعات تجربی روی منحنی کوزنتس محیط زیستی (ekc)، وجود یا عدم وجود یک رابطه به شکل u برعکس میان سطح آلودگی و سطح درآمد را مورد بررسی قرار می دهند. به طور معمول، آنچه که در الگوهای ekc به عنوان پیش فرض در نظر گرفته می شود آن است که رابطه میان درآمد سرانه و انتشار آلودگی، تنها یک رابطه علیت یک طرفه از درآمد به تغییرات محیط زیستی است و عکس آن صادق نیست. در سالهای اخیر اعتبار و صحت این پیش فرض مورد ...

با توجه به اهمیت زیاد تحقیقات کشاورزی و بهره وری عوامل تولید و چگونگی اثرگذاری این دو متغیر بر همدیگر، در این مقاله رابطه علیت میان دو متغیر مخارج تحقیقات و بهره وری در ایران برای دوره زمانی 86-1357 مورد بررسی قرار گرفته است. در مقاله، از مدل خود رگرسیونی برداری (var)، و آزمون علیت گرنجر و آزمون یوهانسون – جوسیلیوس برای بررسی چگونگی علیت آماری میان هزینه تحقیقات و بهره وری استفاده شده و نتایج ن...

این مطالعه با هدف بررسی رابطه رشد اقتصادی و توسعه مالی با معرفی و استفاده از متغیرهای جدیدی نظیر اعتبارات تأمین شده توسط بخش بانکی، اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی، تعریف گسترده‏پول، پس‏انداز ناخالص داخلی و همچنین متغیرهای مخارج دولت و حجم تجارت به عنوان بخش واقعی اقتصاد و تورم در ایران طی دوره (2007-1967) انجام پذیرفته است. با توجه به متغیرهای مذکور ابتدا رابطه بلندمدت رشداقتصادی و توسعه مالی مور...

با توجه به اهمیت زیاد تحقیقات کشاورزی و بهره¬وری عوامل تولید و چگونگی اثرگذاری این دو متغیر بر همدیگر، در این مقاله رابطه علیت میان دو متغیر مخارج تحقیقات و بهره¬وری در ایران برای دوره زمانی 86-1357 مورد بررسی قرار گرفته است. در مقاله، از مدل خود رگرسیونی برداری (var)، و آزمون علیت گرنجر و آزمون یوهانسون – جوسیلیوس برای بررسی چگونگی علیت آماری میان هزینه تحقیقات و بهره¬وری استفاده شده و نتایج...

این پژوهش به بررسی وجود و جهت علیت گرانجری بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار دی­اکسیدکربن در دوره زمانی 1384-1350 ایران می­پردازد. برای این منظور، الگوی چند متغیره­ای شامل رشد اقتصادی، مصرف انرژی، انتشار دی اکسیدکربن، موجودی سرمایه، نیروی کار و جمعیت شهرنشین را به کار می گیرد. سپس، با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی تودا-یاماموتو به تعیین علیت بین متغیرها می­پردازد. نتایج نشان می­دهند رابطه علی...