با تأمّل در آیات قرآن کریم، از ساختار و معانی برخی از الفاظ و عبارات قرآن چنین بر می‌آید که یک لفظ، در عبارتی واحد، دو معنا را با خود به همراه دارد که این شیوه کاربرد در علوم قرآن و تفسیر «تضمین» نام دارد. مفسران اسلامی در تفسیر آیات الهی برای نشان دادن برجستگی‌های ادبی ـ بلاغی قرآن به‌صورت گسترده از این صنعت ادبی استفاده نموده‌اند. ابن عاشور نویسنده تفسیر «التّحریر و التّنویر» به‌طور چشمگیر از ای...

سبک و مکتب ادبی چه تفاوتی باهم دارند؟ این دو مقوله ادبی در عین نزدیکی، گاهی از هم فاصله می گیرند. برای دریافت تفاوت سبک با مکتب قدیم ترین و جدیدترین تعاریف سبکشناسی از روی قابل اعتمادترین منابع انگلیسی استخراج شده...

بررسی نقش مراکز علمی مناطق کردنشین در پیشبرد علوم لغوی وادبی در حوزة ادبیات تطبیقی مکتب فرانسه می‌گنجد زیرا مراکز علمی یکی از اقوام ایرانی در ادبیات ملتی دیگر تاثیرگذار بوده‌است. در دورة عباسی‌ (656-132هـ.ق) که علوم عربی وادبی بیش از هر دورة دیگری شکوفا شد با در نظر گرفتن مقتضیات وبستر سیاسی ودینی مناسب، نقش مراکز علمی مناطق کردنشین دیار ربیعه «موصل، هکاری، نصیبین، سنجار، رأس العین، اربل و جزیر...

تعامل بین روان‌کاوی و ادبیات، موضوعی بوده است که در طول یک سده اخیر، موردتوجه پژوهش‌گران این دو شاخه از مطالعات علوم انسانی بوده است. در این پژوهش، تلاش خواهد شد تا به بررسی اجمالی سیر تحولی پرداخته شود که نقد روان‌کاوانه از ابتدا تاکنون با آن مواجه بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد که در دوره اول مطالعات روان‌کاوانه پیرامون آثار ادبی، نویسنده، نقش اصلی را ایفا می‌کرد و روان‌کاوی ادبیات، بیشتر حو...

دستنویس به نوشته ای اطلاق می شود که با دست و عمدتا پیش از پدید آمدن صنعت چاپ، نوشته شده است. تصحیح دستنویس ها، و تهیه ی ویرایش انتقادی آن ها، یکی از عرصه های مهم پژوهش های ادبی، در حوزه ی علوم انسانی، هم در ایران و هم در غرب به شمار می رود. در این میان، نسخه های پهلوی زردشتی بدست آمده از هند، اهمیت به سزایی دارند. کتاب «متون پهلوی» ویراسته ی جاماسب آسانا، دربردارنده ی مجموعه متن های مهم پهلوی ا...

سده ی ششم هجری دوران شکوفائی علوم ادبی واسلامی بود. دانشمندان بزرگی دراین دوران زیستند و آثاری گرانسنگ از خود برجای نهادند: طبرسی، ابوالفتوح رازی، زمخشری، بیهقی، ابن جوزی، ابن فتال نیشابوری وابن اثیر از شمار این عالمانند. یکی از این دانشمندان ذوالفنون ابن شهرآشوب مازندرانی بودکه پس از بهره گیری از استادان نامی به تالیف آثاری ارزشمند دست یازید. تسلط ابن شهرآشوب برادبیات و شعر عربی در آثار او نما...

خاقانی یکی از بزرگترین قصیده سرایان و از ارکان شعر فارسی است که به دلیل احاطه به علوم مختلف و داشتن اطلاعات فراوان و قدرت خارق العاده در بهره برداری از هنر خود در بکارگیری مضامین و خلق ترکیبات بکر، موجب پیدایش سبک خاصی در شعر و ادب فارسی گردیده است. مطالعه ی اشعار خاقانی و درک معانی و مضامینی که به کار گرفته؛ نیازمند اطلاعات وسیع و گسترده ای از علوم مختلف است با اینکه بعضی از معانی و افکار خا...

هر متن ادبی، دارای روح و جسمی است و علوم بلاغی، نقشی اساسی در فهم روح زبان و زوایای پنهان و بخش‌های ناگفته و نانوشته متون دارد، به طوری که کم توجهی به این موضوع، در بسیاری از موارد، فهم درست متن ادبی را مختل می‌نماید. این موضوع، برای هر منتقد ادبی و به ویژه برای مفسّران که وظیفه تشریح و تفسیر آیات قرآن کریم را به عهده دارند بسیار با اهمیّت است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با ذکر شواهدی از آی...

ادبیات ملی بدون آشنایی و شناخت ادبیات دیگر کشورها و ملت‌ها به سر منزل مقصود نخواهد رسید. از سویی دیگر ادبیات تطبیقی، دانشی بسیار مهم و بزرگ در دنیای امروز به شمار می‌رود. هم‌چنان که ابزاری برای شنیدن سخنان دیگر مردم جهان است و در آن نژاد، دین، رنگ و ... جایگاهی ندارد. با توجه به این که این ادبیات در نقد ادبی ذوب شده است بنا براین شاخه‌ای از آن به حساب می‌آید. هدف نهایی این ادبیات بارورسازی و تک...

چکیده میرزا علیرضا « دیوان و مثنوی معراج الخیال » رساله ی حاضر تصحیحی از نسخ هی خطی متخلّص به تجلّی شیرازی شاعر قرن یازدهم هجری است. تجلّی پرورش یافت هی مکتب هندی یا اصفهانی است و در علوم عقلی از شاگردان میرزا حسین خوانساری است. وی روزگاری را در هند به سر برده و سپس به ایران بازگشته است. در سال 1072 ه ق شاه عبّاس دوم صفوی محلی از محال اردکان را به رسم سیورغال به او واگذاشت بعد از شاه عبّاس ملاز...