ماکس وبر و کارل پوپر هر دو باره منطق و روش­شناسی علوم اجتماعی سخن گفته­اند. شماری از محققان غربی به­مقایسه میان دیدگاه­های این دو متفکر در باره روش­شناسی علوم اجتماعی پرداخته­اند. هدف مقاله کنونی ارائه تحلیلی نقادانه از میزان کارآیی دو مدلی است که به­وسیله وبر و پوپر برای بهره گیری از علوم اجتماعی پیشنهاد شده است. شواهدی وجود دارد که نشان می­هد پوپر از دیدگاه وبر درباره علوم اجتماعی مطلع بوده ا...

در این مقاله، پس از ریشه‌شناسی و اصطلاح‌شناسی مفهوم تبیین، فلسفة علوم اجتماعی را در تلاقی با حوزة گسترده و پیچیدة تبیین، به دو رهیافت هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه، طبقه‌بندی نموده‌ایم. در رویکرد هستی‌شناسانه، پنج نوع روش‌شناسی: فردگرایی، کل‌گرایی، جدل‌گرایی، نظام‌گرایی و واقع‌گرایی را به اجمال معرفی نموده‌ایم. در رویکرد معرفت‌شناسانه نیز دو مدل تبیینی: قیاسی ـ قانونی و استقرائی ـ احتمالی و با ه...

نظریه‌پردازی در رشته‌های مختلف علوم اجتماعی از برخی ویژگی‌های مشترک برخوردار است. نظریه‌های مطرح‌شده توسط جامعه‌شناسان، به جای این‌که صرفاً به عنوان نظریۀ جامعه‌شناختی تلقی شوند، به عنوان نظریۀ اجتماعی شناخته می‌شوند. اگرچه اصطلاح نظریۀ جامعه‌شناختی به شکل بهتری می‌تواند ویژگی‌های رشته‌ای را انعکاس دهد، اصطلاح نظریۀ اجتماعی، نقش بسیار مهم اصول جامعه‌شناختی در کار سایر عالمان اجتماعی را مورد تأ...

در سالهای 1374 و 1375, در ایران 681 مجله فارسی و غیرفارسی (یا چند زبانه) در زمینه های گوناگون منتشر میشده است. بر اساس راهنمای روزنامه ها و مجله های ایران, 1375 - 1374 این مجله ها 982 موضوع را دربرداشته اند. علوم اجتماعی, علوم کاربردی (فناوری), علوم محض, آموزش و پرورش, زبان و ادبیات, فلسفه و روانشناسی, و علوم پزشکی بالاترین تعداد موضوعات مجله ها را تشکیل میداده است.

در سال‌های اخیر آثار فراوانی درباره علم دینی منتشر شده است و افراد متعددی کوشیده‌اند یا همچنان می‌کوشند تا از دیدگاه خود نشان دهند که علم دینی چیست و چگونه می‌تواند تحقق یابد. یکی از افراد پرکار در این زمینه عبدالحسین خسروپناه است که تأکید دارند کانون تحقق علم دینی روش‌شناسی است و آخرین اثرشان در این زمینه نیز با عنوان «روش‌شناسی علوم اجتماعی» بر آن است تا روش تولید علوم اجتماعی اسلامی را معرفی...

چکیده پرورش مهارت‌های تفکر انتقادی به عنوان یکی از رسالت‌های مهم نظام آموزشی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مرتبط با تفکر انتقادی دانشجویان علوم اجتماعی و مقایسه آن با میزان این مهارت در بین دانشجویان مددکاری اجتماعی صورت گرفت. در پژوهش حاضر از نظریه‌های شناختی، فراشناختی و برساخت‌گرایی اجتماعی به عنوان چارچوب نظری بهره گرفته شد. روش پژوهش، پیمایشی و جامعه آماری آن، دانشجویان کلی...

گرایش زنان به مشاغل مردانه، از جمله پدیده های اجتماعی است که در سال های اخیر دیده می شود. یکی از این مشاغل، شغل پلیسی است که تحقیق حاضر در صدد پاسخگویی به این سوال اصلی است که چه عواملی بر گرایش زنان به شغل پلیسی موثر است. تئوری های به کار رفته در این تحقیق نظریات فمینیستی، نظریات مراجع و علمای دینی در خصوص اشتغال زنان، تئوری تقسیم کار جنسیتی، نظریه تفاوت بیولوژیکی، تئوری جداسازی بازار کار و تئ...

در این نوشته، تأثیرات اتّخاذ یک مبنای فلسفی در مورد کلّیّات در فلسفه را در حوزه علوم اجتماعی بررسی خواهیم کرد. اتّخاذ مواضع ریالیستی، نومینالیستی یا مفهوم گرایانه در ارائه شکل و محتوا و روش های علوم اجتماعی تأثیر بسزایی داشته است. در این نوشته سعی شده است با روش تحلیلی و استنباطی، ارتباط نومینالیسم با علوم اجتماعی با ارائه موارد عینی در حوزه علوم اجتماعی به بررسی گذاشته شود. نومینالیسم، در روش بنیا...