یکی از مسائل مهم تاریخ بشری، مسئله عقل‌گرایی و دین‌گرایی است. عده‌ای به بهانه عقل‌گرایی به دین روی خوش نشان نداده و آن را در حاشیه زندگی قرار داده‌اند عده‌ای نیز به بهانه دین‌داری و مصون ماندن از خطرات عقل‌گرایی به دستاوردهای عقل بی‌مهری نشان داده‌اند.گروهی نیز راه سوم را برگزیده، معتقد شدند که عقل و دین دو گوهر وزین‌اند که انسان به هر دو محتاج است. این مقاله ضمن توضیح انواع عقل، به بیان ویژگی‌...

چکیده پزوهش حاضر به منظور بررسی توسعه سیاسی از دیدگاه امام خمینی انجام شده است. توسعه سیاسی در هر جامعه ای بر مبنای الگو، معیار و منبعی مطابق با مبانی اعتقادی آن جامعه رخ می هد. با ظهور انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی توجه ویژه ای درخصوص توسعه سیاسی بر مبنای ارزشهای دین مبین اسلام صورت گرفت و الگوی متمایزی از توسعه سیاسی در این دوران ظهور کرد. پرسش اصلی این پایان نامه در پی بررسی توسع...

نقش مؤثر نخبگان سیاسی در تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورها مقوله‌ای مورد توجه است و تحقق این نقش مثبت تا حدود زیادی در گرو انسجام فکری و اجماع‌نظر کلان آنها در عرصه‌های نظری و اجرایی می‌باشد. این انسجام و اجماع در کنار پرهیز از منازعات و تعارض‌های مخرب؛ عقلانیت و خردمندی در سیاست‌ورزی را نشان می‌دهد که آثار و برکات مثبتی به دنبال دارد. این امر در نظام جمهوری اسلامی ایران (مبتنی‌بر ...

یکی از چالش‌های نظری ما در سیاست‌ورزی، این است که در اتخاذ استراتژی‌ها، آیا باید صرفاً به آرمان‌ها و اصول اخلاقیاندیشید، یا این‌که تنها به منافع ملی و آن‌چه «هست» توجه کرد؟ مقالةحاضرحاصلیک پژوهشاندیشه‌شناختیاست که در پرتو دو رویکرد نظری آرمان‌گرایی و واق...

در اسلام، همة شایستگی­های دنیوی و اخروی، بر اساس و محوریتِ عقلانیت الهی، تعریف می­شود. «عقل» در جامعیتش، «منشأ علم، قدرت، معنویت، و اعمال اراده به اذن خدا» است که از آن به «عقل رحمانی» یاد می­شود. در مقابل، «عقل شیطانی» طغیان‌گر است. «عقلانیت الهی»، به دو بخش تقسیم می‌شود: 1. عقلانیت ارزشی و 2. عقلانیت حرفه­ای و کاربردی. «عقلانیت ارزشی»، شامل سه دسته است: 1. عقل نظری: معرفت به ارزش­های اعتقادی و...

در حوزه مطالعات فلسفه دین، پرسش از عقلانیت باورهای دینی و معیارهای آن اهمیت ویژه‌ای دارد. براساس برخی از رویکردهای افراطی، مانند عقل‌گرایی حداکثری و ایمان‌گرایی افراطی، پذیرش باورهای دینی از حوزه داوری و سنجش عقلانی بیرون است. ناکارآمدی این دو رویکرد در تبیین عقلانیت باورهای دینی سبب شده است تا معیارهای دیگری برای ترسیم عقلانیت این باورها از سوی اندیشمندان دینی مطرح شود. براساس برخی از نظریات د...

مهمترین بخش در تجزیه و تحلیل یک مناقشه که منجر به حصول نتایج واقعیتری می گردد توجه به بردار ترجیحات بازیگران مناقشه میباشد.در این مقاله یک ساختار جدید از بردار ترجیحات ارائه میگردد و بیان میکند که یک یا چند حالت از بردار ترجیحات برای یک بازیگر ممکن است خیلی مهمتر از سایر گزینه ها باشند که در تجزیه و تحلیل مناقشه باید در نظر گرفته شود.چهارمفهوم پایداری شامل نش (r)، ماورا عقلانیت عمومی ((gmr، ماو...

تلقی علم به مثابۀ پدیده ای زیست شناختی در معرفت شناسی تکاملی (یا تطوری) متضمن در نظر گرفتن ویژگی هایی برای علم است که ممکن است با دیدگاه رئالیست ها در مورد صدق نظریه های علمی، عینیت آنها و نیز عقلانیت و پیشرفت در سیر تحول علم همخوانی نداشته باشد. مسئله‎ ای که در این مقاله به آن می پردازیم، این است که معرفت شناسی تکاملی چه مشکلاتی را برای رئالیست ایجاد می کند و آیا رئالیست می تواند معتقد به معرف...

کتاب رویکرد تجربی از آثار متأخر ون فراسن است که در آن هم بیان جدیدی از تجربه گرایی ارائه می کند و هم به تبیین نسبت آن با علم و دین می پردازد. رویکرد تجربی ون فراسن، که وجه بارز آن نگرشی منفی به متافیزیک است، قرار است در کنار معرفت شناسی جدید وی با عنوان اراده گرایی، که یک رویکرد غیرجزمی به عقلانیت است، دیدگاهی منسجم را نتیجه دهد. هدف مقالۀ حاضر این است که نشان دهد،این انسجام پایدار نیست؛ زیرا ر...

امروزه و با تحولات دنیای جدید، پاره ای احکام فقهی در دوران معاصر (یا در برخی نقاط جغرافیایی) -  نه به این دلیل که موضوع آنها منتفی شده، بلکه به سبب پیامدهای نامطلوبی که اجرای آنها به دنبال دارد -  قابل اجرا نیستند. از این مسئله گاه به «بحران فقه»  یاد می شود. از جمله راه کارهای پیشنهادی برای حل این - به ظاهر -بحران،بازسازی عقلانیت فقهی بر اساس عقلانیت مدرن است. این راه حل به سبب تعهدات شناخت  ش...