در دورۀ صفویه به واسطه امنیت، رونق اقتصادی وتفکرات اسلامی زمینه مناسبی برای اعتلای فرهنگ ایرانی - اسلامی فراهم شد. این مساله باعث تشخّص و بالندگی هنر ایرانی - اسلامی خاصه شهرسازی و معماری دورۀ صفوی نسبت به دیگر دوره‌ها در ایران شد، چنان که حاصل آن را می‌توان در شکل‌گیری کالبدی نظام شهرسازی صفویه به صورت باغشهر، تمثیلی از بهشت روی زمین جست. نظام شهرسازی رنسانس نیز ریشه در مکتب اصالت انسان...

مقاله حاضر، به چند نکته مهم در زمینه تشکیل حکومت صفوی می پردازد. ابتدا علل ورود اسماعیل میرزای صفوی به گیلان و انتخاب این منطقه به عنوان پناهگاهی برای رهایی از دست آق قوینلوها بررسی می شود. سپس به سیاست حاکم محلی گیلان؛ یعنی میرزا علی کیا در حمایت از اسماعیل میرزا و همراهانش پرداخته می شود. سرانجام، علل قیام و خروج اسماعیل میرزا از گیلان بررسی و تحلیل می گردد. در این پژوهش با استناد به منابع عص...

مقرنس گونه ای تاقچه بندی آذینی در زیر گنبد های روی ایوان ها و درگاه ها با آجر،کاشی و گچ می باشد که در آن هر رده از تاقچه ها از رده زیرین خود پیش می نشیند تا درگاه به هم آید.در حقیقت،مقرنس اساساً یک هنر تزیینی هندسی است که هدف تزیینی آن در درجه اول ایجاد سایه روشن و القاء خطوط و در درجه دوم فراهم نمودن سطوح بیشتر برای اجرای تزیینات ظریف تری هم چون آجر چینی،گچ بری،موزاییک کاری و نقاشی می باشد. در...

این مقاله درصدد بررسی مسئله تریاک در جامعه ایران عصر پهلوی است. اعتیاد به تریاک که در این دوره خود به معضلی بزرگ تبدیل شد، میراثی از دوران صفویه و قاجار بود. از اواخر دوره صفویه تولید و مصرف تریاک در جامعه افزایش یافت و در دوره قاجار و پهلوی، تجارت آن  نقشی مهم در اقتصاد کشور ایفا کرد. افزایش تولید و تجارت تریاک به منظور عرضه به بازارهای جهانی در عصر قاجار و انتقال فزاینده این روند به دوره پهلو...

موقعیت خاص ژئوپلتیکی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران، توجه بسیاری از سیاحان را به خود جلب کرده است. در دوره صفویه شاهد حضور سیاحان اروپایی بسیاری در اصفهان هستیم که سفرنامه‌هایی را پیرامون بناهای تاریخی اصفهان و چگونگی معماری آنها به نگارش درآورده‌اند و ضمن مقایسه معماری بناهای اصفهان با بناهای اروپایی،  نکات درخور نگرشی را گوشزد کرده‌اند که توجه به آنها می‌تواند به شناسایی مفاهیم و اندیشه‌های...

در این مقاله، به مهم‌ترین مسائل روابط فرهنگی ایران و آلمان از عصر صفویه تا پایان دوران قاجار پرداخته شده است؛ روابطی که هیچ‌گاه از تأثیرات دیپلماسی دو دولت نیز برکنار نبود. در این‌جا با ارائه گزارشی مستند از تاریخ روابط میان این دو دولت، تعاملات فرهنگی دو ملت و تأثیر و تأثراتی که ممکن بود از یکدیگر پذیرفته باشند، بر اساس 25 سند منتشرنشده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، اگرچه هر از چند گاهی، ...

هدف اصلی نوشتار حاضر مطالعه تاریخ اجتماعی عصر صفویه با توجه ویژه به موضوع مهدویت و منجی‌گرایی است.اهمیت این موضوع به این امر باز می‌گردد که این اندیشه در آن روزگار به شکلی پررنگ‌تر و در سطح گسترده حیات اجتماعی مردم مطرح شد؛ چه از روزنه اندیشه‌ای فقیهانه که از سوی مذهب تازه رسمیت‌یافته تشیع تغذیه و تقویت می‌شد و چه از روزنه آنچه مدعیان نجات‌بخشی در آن روزگار در جستجوی آن بودند.نویسندگان می‌کوشید...

حکومت صفویان در شرایطی شکل‎گرفت که امپراتوری عثمانی در مناطق غربی و خانات ازبک در شرق قلمرو ایران تمایلات توسعه‎طلبانه‎ای را دنبال‎می‎کردند. اختلافات جغرافیایی و تعارضات مذهبی باعث پدیدآمدن جنگ‎های طولانی بین صفویان با این دو قدرت منطقه‎ای شد. این منازعات بخش بزرگی از مناطق جغرافیایی ایران را تحت‎تأثیر قرارداد و آسیب‎های اقتصادی و اجتماعی را برای ساکنان به‎دنبال‎داشت. مسئلۀ عمده در این نوشتار د...

در دوره صفویه کوه گیلویه یکی از ایالات مهم کشور و از بیگلربیگی ها محسوب می شد و حاکم نشین های متعددی از جمله عراق عجم، حویزه، دزفول، بصره .... در زمره این بیگلر بیگی قرار داشت. محدوده جغرافیایی آن از تل خسرو در یاسوج امروزی آغاز می شد و به سواحل خلیج فارس در بندر دیلم ختم می شد و مناطقی از قبیل بهبهان و رامهرمز را شامل می شد. در طول دوره حکومت صفوی، پادشاهان این سلسله برای ایالت کوه گیلویه اهمی...

جغرافیای طبیعی و انسانی گیلان همواره در طول تاریخ موجب شده است تا سراسر سرزمین های این ولایت کمتر مورد تعرض حکومت های مرکزی ایران قرار گیرد. در نتیجه این سرزمین مورد توجه حکومت های مرکزی ایران بود. از سوی دیگر همین موقعیت طبیعی نیز به زمینه پیدایش حکومت های محلی متعددی را در گیلان فراهم نموده است به طوری که مقارن با ظهور صفویه دو حکومت محلی قدرتمند کیاییان در شرق و اسحاقیه در غرب سفیدرود بر این...